امام جعفر صادق (ع)، ششمین امام شیعیان در سال ۸۳ هجری قمری در مدینه متولد شد. ایشان به عنوان پدر فقه شیعه و مکتب جعفری شناخته می‌شوند و در زمینه‌های علم دینی، اخلاق، فلسفه، طب و نجوم دانش گسترده‌ای داشتند. امام جعفر صادق(ع) شاگردان زیادی تربیت کردند که بسیاری از آنان پایه‌گذاران علوم اسلامی و حتی علوم طبیعی شدند و مورد احترام همه مذاهب بودند. ایشان زندگی ساده و پرتقوا داشتند و بر صداقت، عدالت، علم و خدمت به مردم تأکید می‌کردند.
رفتار کریمانه، بردباری و پاسخ دادن به بدی‌ها با نیکی، ایشان را به الگویی ماندگار برای جامعه اسلامی و همه انسان‌ها تبدیل کرده است همچنین پیام روشنی درباره اهمیت اخلاق، مسئولیت اجتماعی و همکاری در جامعه ارائه کرد. ایشان نشان داد که حتی در شرایط بحرانی و تحت فشار حکومت، می‌توان با تلاش علمی، اخلاقی و اجتماعی، جامعه را به سمت رشد و پیشرفت هدایت کرد و الگویی جاودانه برای نسل‌های بعدی به جای گذاشت.
نقش بی‌بدیل امام جعفر صادق(ع) در پیشرفت علمی و تمدنی
حجت السلام والمسلمین محمد خلیلی یک استاد دانشگاه و کارشناس مذهبی در گفت‌وگو با ایسنا ضمن تبریک ولادت ششمین پیشوای شیعیان، امام جعفر صادق(ع) اظهار کرد: عصر امام جعفر صادق(ع) یکی از دشوارترین، پیچیده‌ترین و بحرانی‌ترین دوره‌های تاریخ اسلام به شمار می‌رود. پیچیدگی‌ها و فشارهای آن دوران به حدی بود که کوچک‌ترین اشتباه می‌توانست بنیان‌های جامعه اسلامی را به مخاطره اندازد، کار رهبری و امامت را مختل کند و اسلام را با چالش جدی مواجه سازد.
وی ادامه داد: با این حال، امام صادق(ع) در چنین شرایطی، با جهاد خستگی‌ناپذیر و مبارزه‌ای نفس‌گیر، دوران طوفانی و بحرانی آن زمان را به دوره‌ای طلایی و مملو از تمدن و پیشرفت علمی تبدیل کرد. تلاش‌های علمی، اخلاقی و اجتماعی ایشان چنان عظیم بود که در تاریخ اسلام جاودانه شد.
وی با بیان اینکه یکی از ویژگی‌های برجسته امام صادق(ع) عبودیت و تقوای ایشان است، افزود: ابو زهر نیز در کتاب خود می‌نویسد: «امام صادق(ع) مردی کریم و بردبار بود و هرگز زشتی و بی‌ادبی را مقابله به مثل نمی‌کرد، بلکه با نیکی پاسخ می‌داد.
عدالت اجتماعی و یاری رساندن به دیگران در عمل امام صادق(ع)
این استاد دانشگاه عنوان کرد: در منابع نقل شده است که امام صادق(ع) در مدینه باغ خرمایی احداث کرده و شخصاً با یاران خود به رسیدگی آن می‌پرداختند تا به ثمر برسد. وقتی میوه‌ها آماده می‌شد، دستور می‌دادند قسمتی از دیوار باغ سوراخ شود تا رهگذران و دیگران بتوانند از میوه بهره‌مند شوند. این عمل نشان‌دهنده توجه ایشان به عدالت اجتماعی و یاری رساندن به دیگران بود.
وی اذعان کرد: امام صادق(ع) در شرایط بحرانی، پیام روشن و الگوی عملی برای همه ارائه داد و نشان داد که در بحران‌ها، به جای احتکار و انبار کردن، باید به فکر دیگران بود و کمبودها و دردهای جامعه را تسکین داد.
مکتب جعفری و نقش آن در تداوم جامعه اسلامی
وی با بیان اینکه زندگی امام جعفر صادق(ع) را می‌توان به دو بخش تقسیم کرد، ادامه داد: دوره اول، در این دوره، امام با بهره‌گیری از فرصت‌های موجود، مکتب جعفری را تکمیل و حدود ۴۰۰۰ دانشمند تربیت کردند و علوم و فنونی را که جامعه بدان نیاز داشت، به جامعه اسلامی عرضه کردند.
مواجهه با فشار و استبداد حکومت عباسی
حجت السلام خلیلی اضافه کرد: در دوره دوم (هشت سال آخر عمر ایشان) امام تحت فشار و استبداد حکومت منصور عباسی قرار داشتند و مکتب جعفری تا حدی تعطیل شد.
وی خاطرنشان کرد: امام ششم شیعیان به نام «صادق» شناخته می‌شوند؛ زیرا خداوند متعال این لقب را به ایشان عطا کرده تا تمایزی باشد میان امام راستین و جعفری که به دروغ ادعای امامت می‌کند.
اعتراف بزرگان اهل سنت به فضائل امام جعفر صادق(ع)
وی همچنین مطرح کرد: عظمت امام صادق(ع) تنها در میان شیعیان مطرح نبوده است، بلکه بسیاری از دانشمندان و بزرگان اهل سنت نیز به این امر اعتراف کرده‌اند. ابو حنیفه در این زمینه اظهار داشته است: «لولا جعفربن محمد ما علم الناس مناسک حجهم» یعنی اگر جعفر بن محمد نبود، مردم احکام و مناسک حج را نمی‌دانستند.
این کارشناس مذهبی بیان کرد: مالک بن انس، رئیس فرقه مالکی و از شاگردان امام، درباره ایشان گفته است: «ما رأت عین و لا سمعت اذن و لا خطر علی قلب بشر افضل من جعفربن محمد»، به معنای آن که هیچ انسانی برتر از امام جعفر صادق(ع) از نظر فضیلت نبوده است.
گسترش علوم دینی و تجربی در حوزه علمی امام جعفر صادق(ع)
وی با بیان اینکه نقش اجتماعی امام صادق(ع) در آن دوران نیز برجسته بود، گفت: اختلافات و کشمکش‌های سیاسی شدید، پراکندگی علمی و تهدیدات اجتماعی، جامعه اسلامی را در معرض فروپاشی قرار داده بود. امام با روشن‌بینی و تلاش علمی خود، زمینه شکوفایی علمی و تمدنی جامعه اسلامی را فراهم و شاگردان بسیاری را در علوم مختلف تربیت کرد.
وی افزود: دانشگاه و حوزه علمی امام جعفر صادق(ع) علاوه بر علوم دینی مانند تفسیر، حدیث، فقه و اصول، علوم طبیعی و تجربی مانند ریاضیات، طب، فیزیک، شیمی، ستاره‌شناسی و جانورشناسی را نیز دربرمی‌گرفت و بنیان علمی گسترده‌ای برای جامعه اسلامی ایجاد می‌کرد. این دستاوردها همواره مورد اعتراف دوست و دشمن بوده و هیچ کس نمی‌تواند نقش امام در پیشرفت علم و تمدن اسلامی را انکار کند.
انتهای پیام
نظرات