به گزارش ایسنا، امروزه بسیاری از خانواده‌ها با شرایطی روبه‌رو هستند که در آن هر دو زوج شاغل هستند. این الگو، نتیجه تحولاتی مانند رشد فناوری، فشارهای اقتصادی و تغییر نقش‌های سنتی زن و مرد است. با این تغییر، زنان علاوه بر وظایف سنتی خانه‌داری و مادری، مسئولیت‌های شغلی را هم به دوش می‌کشند. این مسئله می‌تواند باعث ایجاد فشارهای روانی و تعارض بین نقش‌های خانوادگی و شغلی شود. بسیاری از زوج‌های شاغل تلاش می‌کنند میان شغل و خانواده تعادل ایجاد کنند، اما گاهی حجم زیاد کار، ساعات طولانی و نیاز به رسیدگی به خانه و فرزندان، آن‌ها را در شرایط تنش‌زا قرار می‌دهد. پژوهش‌ها نشان می‌دهند که این فشارها در شرایط بحرانی، مانند بحران کرونا، شدیدتر می‌شود و بر روابط و سلامت روان خانواده‌ها تأثیر می‌گذارد.

از سوی دیگر، تعارض بین کار و خانواده تنها محدود به کمبود زمان یا انرژی نیست، بلکه می‌تواند به شکل پیچیده‌تری بر روابط زناشویی، تربیت فرزندان و حتی سلامت جسمی اثر بگذارد. اصطلاح «تراکم نقش» به همین وضعیت اشاره دارد؛ زمانی که فرد مجبور است هم‌زمان چند نقش پرمسئولیت را ایفا کند. در خانواده‌هایی که هر دو زوج شاغل هستند، این تراکم نقش معمولاً بیشتر است و در شرایط بحران به‌طور محسوسی افزایش می‌یابد. همه این عوامل باعث شده است که بررسی علمی چالش‌های زوجین شاغل، به‌ویژه در شرایط بحرانی مانند همه‌گیری کرونا، ضرورتی جدی پیدا کند.

به منظور بررسی علمی این موضوع، طاهره علیپور، کارشناس ارشد مشاوره شغلی از دانشگاه علامه طباطبائی، به همراه یکی از همکارانش از همان دانشگاه، پژوهشی را انجام داده‌اند که به ارزیابی ساده و دقیق این چالش‌ها پرداخته است. هدف آن‌ها، شناخت بهتر مشکلاتی بود که زوج‌های شاغل در شرایط بحرانی تجربه می‌کنند تا بتوان برای کاهش این فشارها راهکارهای مؤثرتری ارائه داد.

برای انجام این تحقیق، ۱۶ زوج شاغل شهر تهران مشارکت داشتند و اطلاعات مورد نیاز از طریق مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته از آن‌ها جمع‌آوری شد. این نوع مصاحبه‌ها انعطاف‌پذیر بوده و به پژوهشگران امکان می‌دهد تا جزئیات بیشتری از تجربه‌های افراد به دست آورند. فرایند مصاحبه‌ها تا زمانی ادامه یافت که داده‌های جدیدی به دست نمی‌آمد. سپس داده‌ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.

بر اساس نتایج این تحقیق، زوج‌های شاغل در شرایط بحران، مجموعه‌ای از مشکلات پیچیده را تجربه می‌کنند. این مشکلات شامل احساسات منفی و اضطراب‌های روانی، نگرانی مداوم درباره رعایت پروتکل‌های بهداشتی، آشفتگی در روابط زناشویی، تعارض در نقش والدگری، اختلاف بین خواهر و برادرها، انتقال تنش بین محیط کار و خانه و برعکس، مشکلات اقتصادی و مالی، چالش‌های تربیتی مرتبط با مدرسه، مشکلات جسمی و حتی برهم خوردن اوقات فراغت است.

به طور خاص، پژوهشگران مشاهده کردند که این چالش‌ها نه‌تنها به روابط میان زوجین مربوط می‌شود، بلکه جنبه‌های درونی و شخصی هر فرد را هم تحت تأثیر قرار می‌دهد. ترکیب فشارهای شغلی و خانوادگی در شرایط بحران، احساس فرسودگی مضاعفی را ایجاد می‌کند که می‌تواند کیفیت زندگی را به شدت کاهش دهد.

اهمیت این یافته‌ها که در فصلنامه «فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی» وابسته به دانشگاه علامه طباطبائی منتشر شده‌اند، در آن است که نشان می‌دهند بحران‌هایی مانند همه‌گیری کرونا، مسائل جدیدی را برای خانواده‌های دوشاغل ایجاد می‌کنند که پیش از این کمتر شناخته شده بود.

بر اساس پیشنهاد پژوهشگران، برای کاهش این فشارها می‌توان از جلسات مشاوره برای مدیریت احساسات منفی، آموزش مهارت‌های مراقبتی و فرزندپروری در شرایط قرنطینه و برگزاری کارگاه‌های آموزشی تعارض کار و خانواده استفاده کرد. این اقدامات می‌توانند به پیشگیری از بروز مشکلات جدی‌تر در روابط زناشویی و خانوادگی کمک کند.

انتشار نتایج چنین تحقیقاتی در نشریات علمی معتبر، نشان‌دهنده اهمیت موضوع و ضرورت توجه جدی به چالش‌های خانوادگی در دوران بحران است.

انتهای پیام