به گزارش ایسنا، در مطلبی با عنوان «فرهنگستان ایران (۱۳۱۴ - ۱۳۲۰) و نمونه‌ای از توهین‌ها و تمسخرهای آن دوره» که در کانال گروه واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی منتشر شده، آمده است: «بسیاری از واژه‌های مصوب نخستین فرهنگستان ایران (مانند شهرداری، دادگستری، دامپزشک، پزشک، دانشگاه، دانشکده، کارمند و غیره)، چنان رایج و زیبا به‌نظر می‌رسند که اغلب مردم اصلاً نمی‌دانند این‌ها برگزیده یا ساختۀ فرهنگستان بوده، و شماری از آنان هم که می‌دانند، تصور می‌کنند این واژه‌ها از آغاز به‌آسانی پذیرفته شده‌اند. اما آن فرهنگستان نیز از طعنه و توهین‌ در امان نبود و این روال ناپسند، به‌جای همکاری و پیشنهاد برای اصلاح، دهه‌هاست که ادامه دارد. مرحوم دکتر حسین گل‌ گلاب، عضو فرهنگستان ایران، گفته ‌است: «از فرهنگستان برخی انتقاد می‌کنند، و یکی از بزرگ‌ترین منتقدانش سیدحسن تقی‌زاده بود که مطالبی در نشریات خارجی نوشت و مورد غضب رضاشاه قرار گرفت... این هم شعری که سرودۀ یکی از مخالفین فرهنگستان است:
دوشنبه وزیر ما سرافرازی کرد
با ریش خود اندیشه‌کنان بازی کرد
با جمله وزیران پی اصلاح امور
یک سر به «نشست!» رفت و «انبازی!» کرد
... و از طرف دفتر مخصوص دستور داده شد که استعمال آن‌ها ممنوع شود».
«انبازی» و «نشست» از واژه‌های کهن زبان فارسی و مصوب فرهنگستان ایران در برابر «شرکت» و «جلسه» بودند؛ «انباز» صورت دیگری از «هنباز/همباز» است (از -hama* (هم) و -bāǰa (قسمت، سهم). «نشست» نیز، که امروزه در نشست علمی، نشست سران، نشست گروهی، و هم‌نشست (برای سمپوزیوم) و غیره فراوان به‌کار می‌رود، به‌معنی «جلسه» در شاهنامۀ فردوسی هم سابقه دارد:
نشستی بیاراست شاهنشهی
نهاده به سر بر کلاهی مِهی
آیا پس از نود سال زمان آن نرسیده که تغییراتی در نگرش‌ها نسبت به فرهنگستان رخ دهد؟

با استفاده از: هومن ظریف، «مرز پرگهر»، تهران: نشر ماهریس، چاپ سوم، ۱۳۹۷، ص ۱۰۲ و ۱۰۳ و ۱۹۱؛ فرهنگ ریشه‌شناختی زبان فارسی (دکتر محمد حسن‌دوست)؛ لغت‌نامه (دهخدا و همکاران).»

انتهای پیام