محمدجواد کولیوند استاندار سمنان در یاداشتی که جمعه ۱۱ مهر منتشر کرده به اهمیت انتخابات هفتمین دوره شهر و روستا پرداخته است.
در یادداشت استاندار سمنان آمده است: انتخابات پیش روی شوراهای شهر و روستا تنها یک رقابت انتخاباتی نیست، فرصتی است برای بازتعریف نقش شوراها در حکمرانی محلی، بازسازی اعتماد عمومی و تبدیل آن‌ها به «مدرسه مشارکت اجتماعی» که مردم در آن نه‌تنها رأی می‌دهند، بلکه پس از انتخابات نیز در سرنوشت محلی خود اثرگذار می‌مانند.
آغاز فرایند رسمی انتخابات هفتمین دوره شوراهای اسلامی شهر و روستا که در اردیبهشت سال آینده برگزار خواهد شد، بار دیگر اهمیت شوراها را در سپهر حکمرانی کشور نمایان می‌سازد. شوراها نمادی از مشارکت مدنی مردم و پلی میان جامعه محلی و دولت هستند. اصول ششم، هفتم و یک‌صدم قانون اساسی، شوراها را به‌عنوان نهادی برای تحقق اراده عمومی و مشارکت مردم در اداره امور محلی پیش‌بینی کرده‌اند. با این حال، تجربه بیش از دو دهه اخیر نشان داده است که شوراها نباید از مسیر واقعی خود برای تحقق مشارکت مردم در اداره امور فاصله بگیرند. شوراها نباید به عرصه رقابت‌های جناحی، قومی و منطقه‌ای تبدیل شوند و در تصمیم‌گیری‌ها، اولویت‌های سیاسی و گروهی را مقدم بر منافع جمعی قرار دهند. این وضعیت ظرفیت واقعی شوراها برای مدیریت شهری و روستایی را کاهش می‌دهد و باعث می‌شود نقش محوری آن‌ها در اداره امور محلی مبتنی بر اصول قانون اساسی کم‌رنگ شود. شوراها باید با پاسخگویی مؤثر به نیازها و مسائل واقعی مردم، موجب رشد اعتماد عمومی و افزایش سرمایه اجتماعی گردند.
علاوه بر این، مشارکت شهروندان نباید محدود به روز انتخابات باقی بماند و پس از آن نیز باید سازوکار مشخصی برای استمرار حضور و اثرگذاری مردم در نهاد شوراها پیش‌بینی شود. در صورت تحقق این امر، شوراها می‌توانند به نهادی پویا برای تجربه و آموزش مشارکت اجتماعی بدل شوند و به‌مثابه «مدرسه مشارکت اجتماعی» عمل کنند. نهایتاً، شفافیت، نظام ارزیابی عملکرد و همچنین هماهنگی میان شوراها و سیاست‌های کلان ملی می‌تواند جایگاه این نهاد را در میان مردم تقویت کرده و اثرگذاری آن را در توسعه محلی ارتقا دهد.
بازتعریف کارکرد شوراها
شوراها باید فراتر از مدیریت روزمره شهری و روستایی دیده شوند و به نهادی برای تصمیم‌سازی واقعی و گفت‌وگوی اجتماعی بدل گردند. آن‌ها می‌توانند مرکزی برای هم‌افزایی میان نهادهای محلی و ملی باشند و فرصتی فراهم کنند تا مردم حس مالکیت و مشارکت فعال در سرنوشت منطقه‌ای خود را تجربه کنند. هر تصمیم شورا باید منعکس‌کننده نیازهای واقعی مردم و هم‌زمان هماهنگ با سیاست‌های کلان کشور باشد.
ایجاد سازوکارهای شفافیت و پاسخگویی
بازسازی اعتماد عمومی بدون شفافیت ممکن نیست. شوراها باید به‌صورت منظم و بر اساس قانون شوراها، عملکرد خود، مصوبات و بودجه‌ها را با مردم به اشتراک بگذارند و فضایی ایجاد کنند که شهروندان بتوانند با ارائه بازخورد، در تصمیم‌گیری‌ها اثرگذار باشند. استفاده از ابزارهای دیجیتال و رسانه‌ها می‌تواند ارتباط شورا با مردم را مستمر و قابل رصد کند و حس مسئولیت‌پذیری جمعی را تقویت نماید.
جلوگیری از تقلیل شوراها به میدان رقابت محدود
شوراها باید به‌طور مشخص از عرصه رقابت‌های جناحی، قومی یا منطقه‌ای فاصله داشته باشند. هدف باید ایجاد نهادی مدنی و اجتماعی باشد که اعضای آن با نگاه جمعی و مسئولانه تصمیم بگیرند و اختلافات سیاسی یا گروهی، فرصت همکاری و همگرایی را تحت تأثیر قرار ندهد. شورا باید مکانی باشد که منافع عمومی اولویت داشته باشد و تلاش‌ها برای رسیدن به اهداف محلی با همکاری همه گروه‌ها به نتیجه برسد.
تداوم مشارکت شهروندان پس از انتخابات
مشارکت واقعی زمانی شکل می‌گیرد که مردم پس از رأی دادن نیز حضور و اثرگذاری خود را داشته باشند. شوراها باید با ایجاد نشست‌ها، کمیته‌ها و میزگردهای مردمی ـ عمومی و تخصصی ـ فضایی فراهم کنند که شهروندان بتوانند در فرآیند تصمیم‌گیری مشارکت فعال داشته باشند. انتشار منظم برنامه‌ها و نتایج تصمیمات شورا در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی نیز می‌تواند به تقویت حس مالکیت اجتماعی منجر شود.
پیوند شوراها با سیاست‌های کلان کشور
اثربخشی شوراها زمانی تضمین می‌شود که توانایی ایجاد تعادل میان نیازهای محلی و اهداف کلان کشور را داشته باشند. هماهنگی میان شوراها و دیگر نهادهای حکمرانی، جلوگیری از موازی‌کاری و تمرکز بر پروژه‌های میان‌بخشی، شوراها را به نهادی قدرتمند و کارآمد تبدیل می‌کند که هم برای مردم ملموس است و هم در تحقق سیاست‌های ملی نقش‌آفرین.
انتخابات شوراها صرفاً رقابت انتخاباتی نیست؛ فرصتی است برای بازاندیشی در الگوی حکمرانی محلی و بازسازی اعتماد عمومی. افزایش مشارکت در انتخابات پیش‌رو بدون توجه به بازسازی تصویری کارآمد از شوراها و بدون ارائه سازوکارهای روشن برای جلب و تداوم اعتماد مردم ممکن نخواهد بود. آینده حکمرانی در ایران در گرو آن است که شوراها به نهادی مدنی، شفاف و اثرگذار بدل شوند؛ نهادی که مردم در آن نه‌تنها رأی می‌دهند، بلکه پس از انتخابات نیز حضور و اثرگذاری خود را ادامه داده و در ارتقای رفاه اجتماعی و خدمات عمومی محل زندگی خود سهیم باشند.
انتهای پیام
نظرات