حسین روزبهانی در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: عوامل متعددی در بروز عدم تمرکز در دانش‌آموزان نقش دارند؛ محیط فیزیکی کلاس درس تأثیر بسزایی بر کاهش تمرکز دانش‌آموز دارد. وجود ازدحام، سر و صدای مفرط، دمای نامناسب شامل گرمای بیش از حد یا سرمای شدید و نورپردازی نامطلوب اعم از نور کم، نور بسیار زیاد، یا طیف نوری زرد می‌تواند به طور چشمگیری بر میزان تمرکز دانش‌آموزان در کلاس تأثیر منفی بگذارد.
وی با بیان اینکه عامل دیگری که بر تمرکز تأثیر می‌گذارد، وضعیت جسمانی و روانی دانش‌آموز است، افزود: هنگامی که دانش‌آموز دچار خستگی یا گرسنگی باشد یا از سطح بالایی از اضطراب رنج ببرد، کمبود خواب داشته باشد یا با مسائل و اختلافات خانوادگی و مشکلات مرتبط دست و پنجه نرم کند، این موارد می‌توانند منجر به افت سطح تمرکز وی شوند.
این دکترای روانشناسی بالینی و استاد دانشگاه تهران درخصوص اینکه انگیزه و علاقه دانش‌آموز نقش بسیار مؤثری در این زمینه ایفا می‌کند، گفت: زمانی که دانش‌آموز احساس کند که درس یا کلاسی که در آن حضور یافته است، بی‌فایده بوده یا در درک مطالب و مسائل آن دچار مشکل شود، این امر به طور قطع باعث کاهش تمرکز او خواهد شد.
روزبهانی، عادات رفتاری دانش‌آموز را نیز در تاثیر بر تمرکز دخیل دانست و تصریح کرد: فقدان مهارت مدیریت زمان یا تلاش برای انجام همزمان چندین وظیفه که غالباً در افرادی که ویژگی‌های بیش‌فعالی را نشان می‌دهند مشاهده می‌شود، می‌تواند منجر به کاهش سطح تمرکز در این دانش‌آموزان شود.
استفاده از تلفن همراه است که به طور قطع موجب کاهش تمرکز در دانش‌آموزان می‌شود
وی ادامه داد: عامل بعدی، تأثیر استفاده از تلفن همراه است که به طور قطع موجب کاهش تمرکز در دانش‌آموزان می‌شود و تأثیرات قابل‌توجهی بر میزان تمرکز دارد، خاطرنشان کرد: برای دانش‌آموزانی که دچار اختلال بیش‌فعالی و اختلال کمبود تمرکز-توجه هستند، یکی از توصیه‌های کلیدی، محدود کردن جدی استفاده از تلفن همراه و دستگاه‌های موبایل است.
این دکترای روانشناسی بالینی اضافه کرد: نخستین تأثیر، افزایش حواس‌پرتی است. دریافت پیام‌ها، درگیری در شبکه‌های اجتماعی یا انجام بازی‌های موبایلی، ذهن دانش‌آموز را به طور مستمر از موضوع درس منحرف می‌سازد. استفاده بیش از حد از تلفن همراه و مشاهده مداوم صفحه نمایش، مغز را به تغییرات سریع محرک‌ها عادت می‌دهد، این امر موجب کاهش شدید تحمل و توانایی مغز برای توجه طولانی‌مدت به مطالبی مانند درس و موارد مشابه می‌شود.
تاثیر روش تدریس معلم بر تمرکز دانش‌آموزان
روزبهانی با بیان اینکه با این حال تلفن همراه می‌تواند مزایای محدودی نیز داشته باشد، مشروط بر آنکه استفاده از آن به نحو صحیح صورت پذیرد، یادآور شد: برای مثال استفاده از آن جهت جستجوی اطلاعات یا بهره‌گیری از نرم‌افزارهای آموزشی مناسب می‌تواند به بهبود تمرکز، توجه و حتی فرآیند یادگیری کمک کرده و تأثیر مثبتی داشته باشد.
وی با اشاره به بررسی تأثیر روش‌های تدریس معلمان بر تمرکز دانش‌آموزان، بیان کرد: در این حوزه دو دسته کلی از روش‌ها وجود دارند. این روش‌ها شامل سبک‌هایی هستند که در آن‌ها معلم به عنوان «متکلم وحده» عمل کرده و صرفاً به ارائه سخنرانی‌ها و صحبت‌های طولانی‌مدت می‌پردازد. این شیوه تدریس به طور قطع منجر به خستگی ذهنی دانش‌آموزان می‌شود.
این استاد دانشگاه تهران ادامه داد: در مقابل روش‌های تعاملی و فعال وجود دارند که معمولاً در کلاس درس از طریق پرسش و پاسخ، اجرای بازی‌های آموزشی و سازماندهی کارهای گروهی به کار گرفته می‌شوند. این روش‌ها می‌توانند بسیار کمک‌کننده باشند، زیرا نه تنها مشارکت دانش‌آموزان را افزایش می‌دهند، بلکه منجر به تقویت تمرکز آن‌ها نیز می‌شود.
روزبهانی درخصوص اینکه در روش‌های تدریس فعال می‌توان از ابزارهای مختلفی استفاده کرد، توضیح داد: بهره‌گیری از پاورپوینت، پخش ویدئوها یا انجام آزمایش‌های عملی می‌تواند برای جلب توجه دانش‌آموزان مؤثر باشد. با این حال باید توجه داشت که افراط در استفاده از این ابزارها می‌تواند اثرات منفی نیز به همراه داشته باشد.
وی در رابطه با اینکه برای بهبود تمرکز دانش‌آموزان راهکارهای متعددی وجود دارد، گفت: باید تلاش کرد تا زمان کلاس‌ها و بخش‌های درسی به طور مؤثر مدیریت شوند. پیشنهاد می‌شود زمان تدریس به بخش‌های کوچک و متنوع تقسیم شود تا از یکنواختی جلوگیری شده و تنوع در ارائه مطالب حفظ شود، همچنین ضروری است که دانش‌آموزان در مباحث درسی فعالانه مشارکت داده شوند. این امر می‌تواند از طریق بحث‌های گروهی، طرح سؤالات هدفمند و انجام فعالیت‌ها و آزمایش‌های عملی محقق شود.
این دکترای روانشناسی بالینی با بیان اینکه آموزش تکنیک تنفس ۴-۷-۸ به دانش‌آموزان می‌تواند بسیار مفید باشد، مطرح کرد: در این روش، دانش‌آموز چهار ثانیه عمل دم را انجام می‌دهد، به مدت هفت ثانیه نفس خود را در شکم نگه می‌دارد و سپس طی هشت ثانیه عمل بازدم را از طریق دهان انجام می‌دهد. اجرای این تکنیک می‌تواند به بهبود تمرکز کمک شایانی کند.
بالا بردن انگیزه دانش‌آموزان از درس خواندن، یک راهکار کمک‌کننده در ایجاد تمرکز
روزبهانی درخصوص اینکه استراحت‌های کوتاه مدت و انجام حرکات کششی در کلاس درس از جمله اقداماتی هستند که می‌توانند سطح تمرکز دانش‌آموز را افزایش دهند، اظهار کرد: همچنین حل پازل چه در کلاس و چه به عنوان تمرین خانگی مثلاً روزی ۱۰ تا ۲۰ دقیقه، می‌تواند تمرکز دانش‌آموزان را به طور چشمگیری بهبود بخشد. بالا بردن انگیزه در دانش‌آموزان یک راهکار بسیار کمک‌کننده است. به عنوان مثال تبیین اینکه مبحث درسی کنونی چقدر می‌تواند در آینده و زندگی شخصی دانش‌آموز مفید واقع شود، باعث می‌شود تمرکز فرد نسبت به آن موضوعات به مراتب بیشتر شود.
وی در رابطه با نقش والدین و تأثیر محیط بر تمرکز دانش‌آموزان بیان کرد: ایجاد یک محیط آرام و ساکت با نور کافی برای مطالعه، عاملی بسیار مؤثر در افزایش تمرکز است. محیط باید به گونه‌ای باشد که سطح سر و صدای موجود به حداقل رسیده باشد، همچنین، فراهم کردن میز و صندلی مناسب که از لحاظ ارگونومیک به گردن و کمر فشار وارد نکند، حائز اهمیت است.
این استاد دانشگاه تهران با اشاره به اینکه اطمینان از خواب کافی و تنظیم یک زمان‌بندی مشخص برای مطالعه و استراحت برای حفظ تمرکز ضروری است، توضیح داد: باید استفاده از تلفن همراه و تلویزیون در حین مطالعه را تا حد امکان محدود کرد. همچنین حمایت عاطفی خانواده و استفاده از تشویق به هنگام انجام کار صحیح بدون توسل به تنبیه فیزیکی یا کلامی در زمان ارتکاب اشتباه یا کسب نمره ضعیف، تأثیر بسزایی در ایجاد یک فضای مثبت و افزایش تمرکز دارد. معمولاً والدین کنترل‌گر و سخت‌گیر یا والدینی که بی‌تفاوت هستند، باعث کاهش تمرکز فرزندان می‌شوند.
روزبهانی افزود: والدین می‌توانند مهارت‌های مورد نیاز دانش‌آموز را به او آموزش دهند. این مهارت‌ها شامل مهارت‌های کتاب‌خوانی، انجام بازی‌های فکری یا تمرینات ساده‌ای هستند که به طور خاص برای افزایش توجه و تقویت حافظه طراحی شده‌اند. این اقدامات می‌توانند به طور مؤثری در بالا بردن سطح تمرکز دانش‌آموز کمک کنند.
انتهای پیام
نظرات