غلامحسین مظفری امروز سوم آبان ماه، در افتتاحیه نمایشگاه و جشنواره روز ملی زعفران، با اشاره به اهمیت راهبردی زعفران برای استان و کشور، در جمع خبرنگاران اظهار کرد: در آستانه پنجم آبان ماه روز ملی زعفران، باید یادآور شد که زعفران از کالاهای استراتژیک و مهم خراسان رضوی است و توسعه آن در کشور نیازمند توجه اساسی به تمامی فرآیندهای تولید، از مطالعات اولیه برای کشت گرفته تا برداشت و به‌ویژه بازاررسانی این محصول ارزشمند است.

وی با تأکید بر لزوم تمرکززدایی در حوزه سیاست‌گذاری و تصمیم‌گیری در حوزه زعفران، افزود: متأسفانه در کشور در بسیاری از امور به صورت متمرکز، تصمیم‌گیری در پایتخت انجام می‌شود؛ حتی درباره موضوعات مرتبط با زعفران همچون ارزش‌گذاری و صدور مجوزها نیز باید از تهران اقدام شود. این در حالی است که از سال‌ها پیش، موضوع واگذاری اختیارات مرتبط با زعفران به خراسان رضوی در دستور کار بوده و همواره مورد تأکید کارشناسان و فعالان این حوزه است.

استاندار خراسان رضوی گفت: خراسان، خاستگاه اصلی زعفران جهان است؛ متخصصان، کشاورزان، صاحبان تجربه، فعالان بسته‌بندی و بیشترین واحدهای تولیدی زعفران در این منطقه متمرکز هستند. از این‌رو منطقی است که پایگاه تصمیم‌گیری در خصوص این محصول در خراسان باشد. مذاکرات و مکاتبات متعددی از گذشته تاکنون در این زمینه انجام شده و امیدواریم با اجرای سیاست دولت مبنی بر واگذاری اختیارات ملی به استان‌ها، موضوع زعفران نیز به‌طور کامل به خراسان رضوی واگذار تا امکان تصمیم‌گیری سریع‌تر، دقیق‌تر و مؤثرتری فراهم شود.

مظفری همچنین به موضوع صدور مجوز واردات برنج اشاره و بیان کرد: در خبرها اعلام شد که ۱۲۰ هزار مجوز واردات برنج صادر شده است. معتقدم؛ اساساً نباید نیاز به ثبت سفارش و مجوزهای متعدد وجود داشته باشد؛ زیرا در حال حاضر قیمت برنج در بازار داخلی از قیمت وارداتی آن، حتی با محاسبه ارز آزاد، بیشتر است.

کاهش صادرات زعفران به دلیل کاهش تولید است

در ادامه این مراسم، محمدرضا توکلی‌زاده -رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی- با اشاره به اهمیت تقویت جایگاه برند و صادرات زعفران، در جمع خبرنگاران، خاطرنشان کرد: در فضای جهانی تجارت، صادرکنندگان برای حضور مؤثرتر در بازارهای بین‌المللی ممکن است نام برند خود را تغییر دهند. این امر در جهان کاملاً مرسوم است و به هیچ عنوان به معنای آسیب به بازار زعفران ایران نیست.

وی افزود: تغییر نام برند، به معنای تغییر هویت ملی محصول نیست؛ چراکه زعفران همچنان به نام ایران در بازار جهانی شناخته می‌شود. گاه صرفاً به دلیل تفاوت‌های زبانی یا روان‌تر بودن تلفظ یک نام در کشور مقصد، صادرکننده تصمیم می‌گیرد برند خود را با نامی تازه معرفی کند. این تصمیم در واقع اقدامی حرفه‌ای در راستای بازاریابی بهتر و تسهیل صادرات است.

رئیس اتاق بازرگانی خراسان رضوی با اشاره به کاهش صادرات زعفران در سال گذشته، افزود: آنچه باعث کاهش صادرات شده، نه افت در فرآیند فروش، بلکه کاهش تولید است. در دو سال اخیر تولید زعفران در کشور کاهش چشمگیری داشته و همین مسئله موجب افت صادرات شده است.

توکلی‌زاده در خصوص پیشنهادهایی مبنی بر انتقال کشت زعفران به مناطق پرآب یا کشت فراسرزمینی، گفت: زعفران یک محصول ویژه و بومی ایران است. شایسته است که تلاش شود این میراث ارزشمند در خاک کشور حفظ شود. هرچند امروز در حدود ۲۰ استان کشور از مازندران تا کرمانشاه و آذربایجان، به‌صورت پراکنده به کشت زعفران روی آوردند، اما همچنان خاستگاه و مرکز اصلی این محصول خراسان است.

وی درباره روند ثبت برند و ثبت ملی زعفران اظهار کرد: پیگیری ثبت برند ملی زعفران در حال حاضر در اختیار شورای ملی زعفران است و تاکنون اقدامات خوبی انجام شده و لازم است برای آگاهی از جزئیات بیشتر، با مسئولان این شورا گفت‌وگو شود.

رئیس اتاق بازرگانی خراسان رضوی با اشاره به اهمیت برگزاری نمایشگاه‌های مرتبط با زعفران، بیان کرد: تعیین روز ملی زعفران در پنجم آبان اقدامی ارزشمند و بسیار ضروری بود. برگزاری نمایشگاه‌های تخصصی زعفران در مشهد و سایر مراکز تولید این محصول، علاوه بر افزایش آگاهی عمومی، موجب تقویت نام و برند زعفران ایران در سطح ملی و جهانی می‌شود.

توکلی‌زاده خاطرنشان کرد: این رویدادها به‌طور مستقیم در گسترش بازارها و افزایش منافع کشاورزان، زعفران‌کاران و کارگران فعال در این بخش تأثیر دارد. هدف نهایی اقدامات این است، منافع حاصل از تولید زعفران به‌صورت عادلانه میان همه فعالان زنجیره تولید، از کشاورز تا صادرکننده، توزیع شود.

وی به نقش بخش خصوصی و شرکت‌های دانش‌بنیان در ارتقای فرآوری و بسته‌بندی زعفران اشاره و اظهار کرد: آنچه امروز در نمایشگاه مشاهده می‌شود، نشان می‌دهد که بخش بسته‌بندی زعفران در حال حاضر در بالاترین سطح توان خود فعالیت می‌کند. البته با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین می‌توان این حوزه را توسعه داد و زمینه بازاریابی مؤثرتر را فراهم کرد، اما به طور کلی ظرفیت موجود در زمینه بسته‌بندی زعفران قابل توجه و رضایت‌بخش است.

کاهش صادرات زعفران به دلیل قاچاق غیرقانونی این محصول است

در ادامه غلامرضا میری -رئیس اتحادیه صادرکننده زعفران خراسان رضوی- نیز در حاشیه این رودیداد و در جمع خبرنگاران، اظهار کرد: جشنواره روز ملی زعفران، فرصت مناسبی برای بررسی وضعیت تولید و صادرات این محصول ارزشمند کشور است. این جشنواره با مدیریت اتحادیه صادرکنندگان زعفران برگزار می‌شود و هدف آن فراهم کردن بستری مناسب برای حضور فعالان این صنعت و معرفی ظرفیت‌های صادراتی ایران به بازارهای جهانی است. با این حال، واقعیت این است که صادرات زعفران ایران با مشکلات جدی و مستمری مواجه است که ادامه آن می‌تواند جایگاه کشور را در بازار جهانی به خطر اندازد.

وی ادامه داد: در سال ۱۳۹۶، میزان صادرات زعفران ایران به ۳۲۵ تن رسید که رکوردی بی‌سابقه در تاریخ این صنعت محسوب می‌شد، اما پس از سال ۱۳۹۷ و با ابلاغ دستورالعمل‌هایی از سوی بانک مرکزی و گمرک، صادرکنندگان موظف شدند ارز حاصل از صادرات را به داخل کشور بازگردانند و آن را در سامانه نیما و به قیمت روز به فروش برسانند. این اقدام، با وجود هزینه‌ها و ریسک‌های بالای صادرات، موجب شد که صادرکنندگان ناچار به فروش زعفران خود ۳۰ تا ۳۵ درصد کمتر از قیمت واقعی بازار شوند. چنین شرایطی به کاهش انگیزه برای صادرات مستقیم منجر شده و باعث افزایش قاچاق و ورود واسطه‌های خارجی به بازار جهانی زعفران شده است.

رئیس اتحادیه صادرکننده زعفران خراسان رضوی بیان کرد: در سال‌های اخیر، میزان صادرات ایران به طور چشمگیری کاهش یافته است؛ به‌طوری که از ۳۲۵ تن در سال ۱۳۹۶، به حدود ۱۴ تن در سال ۱۴۰۳ رسیده است، در حالی که تعداد کشورهای واردکننده زعفران ایران از ۴۷ به ۷۱ کشور افزایش یافته است. این کاهش صادرات نه به دلیل کاهش مصرف جهانی زعفران، بلکه ناشی از خروج غیرقانونی محصول و تسلط واسطه‌های خارجی، به‌ویژه تجار افغانستانی بر بازار جهانی است. در نتیجه، زعفران ایرانی اغلب به‌عنوان محصول افغانستان در بازارهای جهانی عرضه می‌شود و ایران جایگاه واقعی خود را از دست داده است.

میری افزود: در کنار این، مشکلات دیگری نیز وجود دارد؛ از جمله تعرفه‌های بالای صادرات به برخی بازارها مانند هند، که صادرات مستقیم را برای صادرکنندگان دشوار می‌سازد و آن‌ها را وادار به استفاده از واسطه‌های خارجی می‌کند. این شرایط سبب شده است که بازارهای هدف ایران به‌طور کامل در اختیار تجار خارجی قرار گیرد و صادرکنندگان داخلی از دسترسی به مشتریان واقعی خود محروم شوند.

وی تصریح کرد: با توجه به این وضعیت، تحقق راهکارهایی عملیاتی و مؤثر برای بهبود شرایط صادرات ضروری است. اجرای چنین راهکارهایی می‌تواند از قاچاق زعفران جلوگیری کرده، امکان صادرات مستقیم و بدون واسطه را فراهم سازد و جایگاه ایران را در بازار جهانی بازگرداند. همچنین، این اقدامات زمینه‌ای برای رونق تولید داخلی و حمایت از کشاورزان و صادرکنندگان فراهم می‌کند و نویدبخش آینده‌ای روشن برای صنعت زعفران ایران خواهد بود.

انتهای پیام