حرفه پرستاریِ تلفیقی از هنر و علم مراقبت است و بر حفاظت، ارتقا و بهینه سازی سلامت و عملکرد انسانی، پیشگیری از بیماری و آسیب، تسهیل فرآیند التیام و کاهش رنج از طریق حضور دلسوزانه تمرکز دارد. پرستاری عبارت است از تشخیص و درمان بیماری‌های انسانی و وکالت در مراقبت از افراد، خانواده‌ها، گروه‌ها، جوامع، و جمعیت‌ها با درکِ پیوستگی تمام انسانیت.
پرستاران در تخصص‌های گوناگونی فعالیت می‌کنند و بیشترین اجزای محیط درمانی را تشکیل می‌دهند. پرستاران برای ارتقاء کیفیت زندگیِ مددجو، برنامه‌ریزی می‌کنند و با پزشکان، درمان‌گران، خودِ بیمار، خانوادهٔ بیمار و دیگر اعضاء مربوط به درمان همکاری دارند.
فاطمه بحرینی -عضو هیئت مدیره نظام پرستاری مشهد- در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه در حوزه پرستاری، هفت نقش اصلی وجود دارد که از منظر علمی و در کسب و کار به اصول و فنون پرستاری مرتبط است، اظهار کرد: با توجه به استانداردهای جهانی، این نقش‌ها شامل مواردی همچون مراقب، ارتباط‌گر، آموزش‌دهنده، مدافع بیمار، رهبر، پژوهشگر و مروج عمل مبتنی بر شواهد و مشاور و حامی عاطفی است.
وی با اشاره به اینکه در بین تمام مدارک علوم پزشکی کشور، مدرک پرستاری را معیاری استاندارد می‌دانند، افزود: تمام دنیا خواستار پرستاران آموزش دیده در ایران هستند زیرا مدرک آن‌ها، بسیار قابل قبول است.
حدود ۸۰ درصد از تعداد پرستاران مشهدی را بانوان تشکیل می‌دهند
عضو هیئت مدیره نظام پرستاری مشهد گفت: براساس اطلاعات ارائه‌شده توسط نظام پرستاری مشهد، تعداد کل پرستاران فعال در این منطقه حدود ۱۴ هزار نفر است که ۸۰ درصد از این تعداد را بانوان تشکیل می‌دهند. برخی از این پرستاران به دلایل مختلفی نظیر بازنشستگی، مهاجرت یا فوت از آمار کل کسر شده‌اند.
بحرینی ادامه داد: در سال ۱۴۰۳ حدود ۱۱ هزار نیرو تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی در شهر مشهد گزارش شده است و حدود سه هزار نفر در سایر مراکز خصوصی و غیر دولتی و نیروهای مسلح مشغول هستند. طبق گزارش‌های اعلام شده، در مراکز تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی مشهد بین ۱۲تا ۱۴ هزار نفر کمبود پرستار وجود دارد.
وی با بیان اینکه براساس استانداردها، می‌بایست تعداد پرستاران سه برابر تعداد پزشکان یا دو برابر تعداد تخت‌های بیمارستانی باشد یا در ازای هر هزار نفر جمعیت، سه پرستار وجود داشته باشد، ادامه داد: همچنین استانداردهای جهانی نشان می‌دهد در بخش داخلی و جراحی، هر چهار تا شش بیمار باید یک پرستار داشته باشند.
عضو هیئت مدیره نظام پرستاری مشهد با اشاره به عوامل عمده کمبود نیروی پرستاری در مشهد و کشور، تصریح کرد: عواملی همچون بازنشستگی واحدهای پرستاری یا ورود به بخش خصوصی یا دیگر مشاغل، عدم هم‌راستایی تعداد نیرو با افزایش تخت‌ها یا مراکز درمانی جدید، بار کاری زیاد، شیفت‌های اجباری، مهاجرت پرستاران به خارج از کشور یا خروج از بیمارستان‌های دولتی و فرسودگی نیروی پرستاری باعث خروج نیروی انسانی می‌شود.
تعداد فارغ‌التحصیلان حرفه پرستاری که تمایلی به جذب ندارند، بسیار زیاد است
بحرینی با تاکید بر نسبت تخت در بیمارستان‌ها به پرستار در مشهد که متوسط ۰.۸ و استاندارد کشوری ۱.۸ است، بیان کرد: کمبود نیروی انسانی ۴۰ درصد اعلام شده که رقم ۶۰ درصد به واقعیت نزدیک‌تر است. بدین معنا که باید بیشتر از این تعداد پرستار که در بخش‌ها شاغل هستند، نیروی انسانی و پرستار جدید به مراکز دولتی و غیر دولتی تزریق شود. البته تعداد فارغ‌التحصیلان بیکار که تمایلی به جذب ندارند، بسیار زیاد است.
وی بر اساس روند افزایشی مهاجرت پرستاران در سال‌های اخیر، یادآور شد: گزارش‌ها حاکی از مهاجرت سالانه حدود هزار و ۸۰۰ نفر پرستار است، اما این آمار روشنی نیست چون تمام آمارها از یک کانال رسمی رد نمی‌شوند.
بحرینی در خصوص تأثیر کمبود پرستار بر کیفیت خدمات درمانی، بیان کرد: پرستاران فعلی مجبورند شیفت‌های اجباری بیشتری را قبول کنند و با توجه به افزایش بار کاری، فرسودگی پرستاران هم نیز افزایش یابد. هنگامی که پرستار به تعداد کافی نباشد، پزشکان، بیماران و فرآیند درمان آسیب می‌بینند؛ خدمات ممکن است تأخیر داشته باشند و مراقبت کمتر شود.
آمایش سرزمینی، نیاز نیروی انسانی در حرفه پرستاری را دقیق‌تر تعیین می‌کند
وی اضافه کرد: وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اقداماتی همچون «آمایش سرزمینی» برای بهبود وضعیت پرستاران انجام داده است که نیاز نیروی انسانی در این شغل را دقیق‌تر تعیین کند. در دولت چهاردهم گفته شد که معوقات پرستاران کاهش یافته، فرمول اضافه‌کاری اصلاح شده است و کارگروه ویژه برای استخدام و نگهداشت پرستاران صورت گرفته است.
عضو هیئت مدیره نظام پرستاری مشهد با بیان اینکه مجوز جذب هزار نیروی شرکتی برای جبران کمبود پرستار در مشهد صادر شده است، گفت: البته این اقدامات صرفا در نظر گرفته شده یا در حال اجرا هستند و به معنای رفع کامل مشکل نیست. افزایش مقدار ناچیز اضافه کار باز هم سبب افزایش انگیزه پرستاران نشده، زیرا هر گونه افزایش دریافتی در قالب اضافه کار یا تعرفه پرستاری با توجه به طرح پلکانی مالیات‌ها روند افزایشی را در بر نداشته است.
بحرینی گفت: در سطح کشور حداقل حقوق پرستاران در سال ۱۴۰۴، حدود ۱۲ میلیون تومان و حداکثر عددی با توجه به سنوات، عائله مندی، مدرک تحصیلی و رابطه استخدامی حدود ۳۶ میلیون تومان است. در مشهد برای دانشگاه علوم پزشکی مشهد کارانه علی‌الحساب پرستاران در سال ۱۴۰۳، میانگین حدود هفت میلیون تومان بوده است که این رقم از ۱.۵ تا ۱۴ میلیون متغیر است.
وی با اشاره به معوقات تعرفه‌های پرستاری که حدود ۹ ماه و اضافه‌کاری حدود سه ماه است، یادآور شد: دریافت‌های مناسبتی و رفاهی بسیار ناچیز و یا نزدیک به صفر است.
عضو هیئت مدیره نظام پرستاری مشهد با تاکید بر پیشنهادات اصلاحی، خاطرنشان کرد: اجرای قانون مشاغل سخت و زیان‌آور به منظور تسهیل فرآیند بازنشستگی پرستاران، به‌روزرسانی محتوای آموزشی و افزایش توسعه حرفه‌ای پرستاران از جمله اقدامات ضروری است؛ این اقدامات باید با ارتقای جایگاه اجتماعی پرستاران همسو باشد.
اجرای طرح پرستاری تخصصی، انگیزه پرستاران را در این حرفه افزایش می‌دهد
بحرینی با اشاره به اینکه اصلاح فرآیندهای غیرمرتبط با شرح وظایف پرستاری، می‌تواند منجر به حذف کارهای اضافی پرستاران شود، اظهار کرد: اجرای طرح پرستاری تخصصی یا نرس پرکتیشنر نیز می‌تواند به ارتقاء حرفه‌ای پرستاران و بهبود سلامت جامعه کمک کند. این طرح، انگیزه پرستاران را برای ادامه فعالیت در این حرفه افزایش می‌دهد و به حفظ نیروی انسانی مؤثر در سیستم بهداشت و درمان کمک می‌کند. همچنین تخصیص امکانات رفاهی و مناسبتی طبق دستورالعمل‌های موجود در وزارت بهداشت، سبب بهبود شرایط موجود خواهد شد.
وی درخصوص اینکه تمایل کمتر دانشجویان به رشته پرستاری ناشی از وجود مشکلات در این شغل است، اضافه کرد: در واقع تعداد افرادی که وارد چرخه خدمت می‌شوند، کمتر از تعداد فارغ‌التحصیلان این حرفه و یکی از دلایل آن عدم تطابق دریافتی با سختی کار است. همچنین علیرغم فارغ‌التحصیل شدن افراد بسیار در رشته پرستاری، دانشجویان تمایل چندانی برای ورود به چرخه خدمت ندارند.
انتهای پیام
نظرات