نمایش «اؤلولری قویلایین» با تمرکز بر لایه‌های انسانی و اجتماعی موضوع جنگ، روایت خود را از فضای پس از یک حمله نظامی آغاز می‌کند؛ جایی که گروهی از سربازان مأمور دفن اجساد کشته‌شدگان شده‌اند و در این فرآیند، ماهیت انسان و جایگاه او در میانه سیاست‌گذاری‌های جنگی مورد پرسش قرار می‌گیرد. اجرای این نمایش با بهره‌گیری از ظرفیت‌های ژانر گروتسک، کمدی تلخ را با واقعیت‌های دردناک جنگ پیوند می‌دهد.

صدای ما باید صدای صلح باشد

نازیلا ایران‌زاد به‌نام، کارگردان نمایش، درباره دلیل انتخاب این اثر و رویکرد اجرایی آن به ایسنا گفت: سال گذشته با مواجهه با اخبار متعدد جنگ‌ها در جهان، به این نتیجه رسیدم که جامعه جهانی بیش از هر زمان دیگری به گفت‌وگویی عمیق درباره صلح نیاز دارد. نمایش ما از جنگ به‌عنوان نقطه عزیمت استفاده می‌کند تا نبود صلح را در ابعاد مختلف زندگی نشان دهد؛ از رابطه فرد با خود گرفته تا تعامل انسان با جامعه و جهان. هم‌اکنون، آنچه در برخی مناطق جهان از جمله سودان رخ می‌دهد، به حدی دردناک است که واژگانی مانند رنج و خشونت نمی‌توانند عمق آن را بیان کنند.

وی ادامه داد: از منظر من، اگر گروهی می‌خواهد صدای جهان باشد، بهترین صدا، صدای صلح است. معتقدم تئاتر پیش از هر چیز در درجه نخست، حال و کیفیت جهان کوچک عوامل خودش را بهبود می‌بخشد و همین تغییر کوچک، می‌تواند به انتقال انرژی مثبت به جامعه کمک کند. مخالفان یا موافقان صلح هر دو می‌توانند در این فضا به گفت‌وگو بنشینند. برخی ممکن است اعتقاد داشته باشند بدون جنگ نمی‌توان به صلح رسید، اما برای من این تناقض قابل پذیرش نیست. پیام ما روشن است؛ سیاست‌مداران باید از دخالت در زندگی و آرامش مردم دست بردارند.

ترجمه باید روح اثر را منتقل کند، نه صرفاً متن را

پانته‌آ پناهی‌فرد، مترجم نمایش، در توضیح روند ترجمه در گفت‌وگو با ایسنا بیان کرد: در ابتدا متن را به زبان فارسی ترجمه کردم و قصد اجرای ترکی وجود نداشت. اما پس از خوانش گروهی، به این نتیجه رسیدیم که اگر اثر قرار است با مخاطب ترک‌زبان ارتباط عمیق‌تری برقرار کند، باید به زبان او اجرا شود. ترجمه ترکی این نمایش فرایندی زمان‌بر و چالش‌برانگیز بود، زیرا نخستین ترجمه‌ای بود که قرار بود در قالب اجرایی به روی صحنه برود و از این جهت حساسیت ویژه‌ای داشت.

وی افزود: تمام تلاش من این بود که محتوای احساسی متن ـ آنچه در لحظه خواندن تجربه کردم ـ در نسخه ترکی نیز منتقل شود. به همین دلیل، زبان ترجمه را تا حد ممکن به زبان روزمره نزدیک نگه داشتم تا فاصله‌ای میان متن و مخاطب ایجاد نشود. امیدوارم تماشاگران همان عمق عاطفی را درک کنند که من در هنگام ترجمه تجربه کردم.

سخنی با بازیگران نمایش

ابراهیم عباس‌علی‌زاده، بازیگر در گفت‌وگو با ایسنا گفت: تمرین‌های فشرده و کار با این گروه بزرگ، انرژی و تمرکز بسیاری می‌طلبید. دو روز آخر تمرین، برای نخستین بار با لباس و دکور کامل تمرین کردیم و طبیعی بود که برخی جزئیات نیاز به هماهنگی بیشتر داشته باشد. با این حال، قضاوت نهایی را به مخاطبان واگذار می‌کنیم، زیرا نگاه آنان برای ما اهمیت اساسی دارد و میزان موفقیت اثر را مشخص می‌کند.

علی پوریان، بازیگر نیز تصریح کرد: نمایش با اتکا به طنز تلخ و ساختار کمدی ـ تراژدی، شخصیت‌ها و موقعیت‌های متفاوتی را در دل جنگ ترسیم می‌کند. از دید من، نوشتار و ترجمه در تئاتر باید کاملاً روان و قابل فهم باشد. هرچه زبان نمایشی صمیمی‌تر و دور از پیچیدگی‌های ادبی باشد، مخاطب بهتر می‌تواند با آن ارتباط برقرار کند. این اثر از نظر محتوایی ارزشمند است و روایتی انسانی از جنگ ارائه می‌دهد.

رضا گل‌آور، بازیگر به ایسنا گفت: ژانر نمایش در دسته گروتسک و ابزورد قرار می‌گیرد؛ به همین دلیل، لحظاتی وجود دارد که خنده تماشاگر همراه با تلخی، خشم یا حتی احساس انزجار است. متن اثر با تأکید بر نقد جنگ‌طلبی، پیامی جهانی دارد و من تماشای آن را به مخاطبان توصیه می‌کنم. حضور ۳۲ بازیگر از نسل‌ها و تجربه‌های متفاوت، از پیشکسوت تا دانشجو، این اجرا را ویژه کرده است.

دارا علی‌آبادی، بازیگر، توضیح داد: نمایش اگرچه درباره جنگ است، اما لایه‌های عمیق‌تری از زندگی انسان را بازتاب می‌دهد. جالب است که یکی از تماشاگران کُرد، باوجود آشنایی نداشتن با زبان ترکی، توانسته بود پیام اصلی نمایش را به‌طور کامل درک کند. این موضوع نشان می‌دهد که اثر ظرفیت انتقال معنای جهانی دارد. از مخاطبان می‌خواهم برداشت‌های خود را با ما به اشتراک بگذارند.

مریم زارعی، دیگر بازیگر این نمایش بیان کرد: این نمایش تلاش می‌کند جنگ را نه از منظر فرماندهان و تصمیم‌گیران، بلکه از منظر سربازانی که قربانی اصلی تصمیم‌های ناحق‌اند، روایت کند. تئاتر نقش مهمی در آگاهی‌بخشی اجتماعی دارد و این اثر نیز با توجه به شرایط سیاسی جهان حرف مهمی برای گفتن دارد.

زهرا بهرامی، بازیگر نیز بیان کرد: این نخستین تجربه من در اجرای نمایشی به زبان ترکی بود و در ابتدای مسیر، هیچ آشنایی با این زبان نداشتم. با این حال، پیام نمایش به حدی قدرتمند بود که توانستم با آن ارتباط کامل برقرار کنم. هنگام تمرین‌ها و اجرا همواره با خودم تصور می‌کردم که اگر این اجرا، آخرین اجرای زندگی من باشد، باید چگونه ایفای نقش کنم تا پیام اثر به شکلی کامل منتقل شود. باور دارم مخاطبانی که باوجود شرایط دشوار اقتصادی برای دیدن تئاتر وقت می‌گذارند، شایسته احترام فراوان‌اند.

کوشا صیادی، بازیگر هم تاکید کرد: دکور نمایش حاصل تلاش و پشتکار گروهی دقیق و متعهد است. تنها نکته‌ای که می‌توانم اشاره کنم، این است که اگر سالن کمی بزرگ‌تر بود، اثر می‌توانست از لحاظ فضاسازی گستره بیشتری در اختیار داشته باشد. با این حال، باور دارم پیام نمایش به‌اندازه‌ای قوی است که محدودیت‌ها تأثیر جدی بر دریافت تماشاگر نخواهد گذاشت.

فائزه پیروی، دیگر بازیگر این نمایش تاکید کرد: در این نمایش نقش مادری را ایفا می‌کنم که فرزندش را در اثر اصابت ترکش خمپاره از دست داده است. از نگاه من، مادران یکی از بزرگ‌ترین قربانیان جنگ‌ها هستند و بازنمایی این رنج، بخشی از رسالت اثر است. جهان امروز بیش از هر زمان به صلح نیاز دارد؛ صلحی که در آن مادران بتوانند فرزندان خود را در امنیت و آرامش بزرگ کنند.

وحید شیرزاد، بازیگر هم گفت: پیام نمایش روشن است؛ نه به جنگ، نه به گرسنگی، نه به ستم. این اثر تلاش می‌کند مفهوم صلح را نه به‌عنوان شعاری کلی، بلکه به‌عنوان نیازی عمیق و مشترک میان همه انسان‌ها بازتاب دهد. تفاوت این نمایش با بسیاری آثار دیگر در همین پیام عمیق و انسانی آن است.

آنچه روند نمایش طی می‌کند

نمایش «اؤلولری قویلایین» با رویکردی امروزی به یک متن کلاسیک، تلاش می‌کند مفاهیم انسان‌دوستی، صلح‌طلبی و نقد خشونت را از طریق زبانی استعاری و تصویری منتقل کند. طراحی صحنه چشمگیر شکل گرفته تا شخصیت‌ها و روایت بر بستر یک جهان نمادین حرکت کنند. نورپردازی با تضادهای تند و سایه‌پردازی‌های هدفمند، دوگانه مرگ و زندگی را برجسته می‌سازد و در لحظات کلیدی، با تغییرات تدریجی نور، تحول‌های درونی شخصیت‌ها را همراهی می‌کند. موسیقی زنده و افکت‌های شنیداری نیز با طراحی محدود اما مؤثر، به ایجاد تنش احساسی و عمق‌بخشی به تصاویر صحنه کمک کرده و فضای اثر را به دنیایی بین واقعیت و اسطوره نزدیک می‌کند.

به گزارش ایسنا، در بخش کارگردانی و اجرا، اثر بر ترکیب بازی‌های گروهی، حرکت‌های هماهنگ و لحظات حرکتی تأکید دارد تا بار معنایی نمایش را بدون توضیح‌گویی مستقیم منتقل کند. بازیگران با تکیه بر بیان بدنی و انرژی گروهی، کوشیده‌اند مفاهیم مرگ، زندگی، رهایی و اعتراض را در قالبی تصویری و شفاف نشان دهند. تمرین‌های فشرده، منجر به ایجاد یک ریتم پویا در اجرا شده است؛ همین تلفیق باعث شده «اؤلولری قویلایین» هم از نظر زیبایی‌شناسی و هم در انتقال پیام، اثری منسجم و برخوردار از هویت هنری مستقل باشد.

انتهای پیام