استان مركزي كانون پرورش گل، آبهاي گرم و تفرجگاه‌هاي طبيعي، جاذبه‌اي در محل تلاقي رشته‌ كوه‌هاي البرز و زاگرس است.

به گزارش خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، استان مركزي تقريبا در مركز ايران بين 33 درجه و 30 دقيقه تا 35 درجه و 35 دقيقه عرض شمالي و 48 درجه و 57 دقيقه تا 51 درجه طول شرقي از نصف‌النهار گرينويچ قرار دارد.

اين استان از شمال به استانهاي تهران و قزوين، از غرب به استان همدان،‌ از جنوب به استانهاي لرستان و اصفهان و از شرق به استانهاي تهران، قم و اصفهان محدود مي‌شود. اين استان با مساحتي معدال 29 هزار و 530 كيلومتر مربع حدود 82/1 درصد از مساحت كل كشور را به خود اختصاص داده است. آشتيان اراك، تفرش، خمين، دليجان، ساوه، سربند و محلات شهرستانهاي اين استان هستند.

«جغرافياي طبيعي و اقليم استان»

استان مركزي در قلمرو شرقي تقاطع دو رشته كوه البرز و زاگرس واقع شده است. ناهمواريهاي اين استان را قسمت‌هايي از كوه‌هاي مركزي و پيشكوه‌هاي داخلي زاگرس تشكيل مي‌دهد. ارتفاعات آن از حدود 1500 متر تا بيش از 3 هزار متر متغيير است. پست‌ترين نقطه استان، دشت جنوب ساوه با حدود يك هزار 200 متر ارتفاع است و بلندترين آن قله‌ي شهباز با ارتفاع 3 هزار و 388 متر در رشته‌كوه‌هاي راسوند قرار دارد. حدود 9/33 درصد محدوده‌ي استان را كوه‌ها، 9/14 درصد را تپه‌ها، 8/13 درصد را فلات‌ها و بقيه را دشت‌هايي با ويژگي‌هاي مختلف تشكيل داده و تنوع اقليمي جالب توجهي را پديد آورده است. در قسمت‌هاي مختلف استان مركزي آب و هواي متنوعي از انواع نيمه بياباني، معتدل كوهستاني و سرد كوهستاني وجود دارد كه در جريان بادهاي فشار زياد آسياي مركزي، اقيانوس هند، اقيانوس اطلس و درياي مديترانه قرار دارد.

ميزان رطوب هوا و باران در شهرستانهاي اين استان يكسان نيست و در مناطق كوهستاني ريزش‌هاي جوي اغلب به صورت برف و در مناطق كم ارتفاع بيشتر به صورت باران ظاهر مي‌شود. شمال استان در ناحيه‌ي زرند جزء كم باران‌ترين نواحي و ارتفاعات شازند در جنوب غربي از پرباران‌ترين مناطق اين استان به شمار مي‌آيند.

اگر دماي مطلوب جهانگردي بين 20 تا 25 درجه‌ي سانتيگراد در نظر گرفته شود، از ارديبهشت تا شهريور مناسب‌ترين زمان مسافرت به استان است.

«جغرافياي تاريخي»

استان مركزي در هزاره‌ي اول قبل از ميلاد جزء ايالات ماد بزرگ بود كه تمام قسمت‌ مركزي و غربي ايران را در بر مي‌گرفته و از كانون‌هاي قدمي استقرار در فلات ايران به شمار مي‌رفته است. در زمان سلوكيان اين منقطه مخصوصا قسمت شمالي آن (دهستان خورهه) مورد توجه حكام يوناني قرار گرفت. وجود آثار باستاني باقيمانده از اين دوران در خورهه مويد اين نظر است. استان مركزي از تاريخ ايران دور نبوده و همواره شاهد فراز و فرود تاريخ و حكومت‌ها بوده است.

«جاذبه‌هاي طبيعي استان»

«درياچه‌ها و تالاب‌ها»

«درياچه‌ي ميغان»

درياچه‌ي ميغان آخرين حلقه اكولوژيك حوزه آبريز دشت اراك است كه آبهاي سطحي مسيل‌هاي فصلي را جذب مي‌كند. گياهان دشتي اطراف درياچه ميغان از گونه خشكي پسند و شورپسند هستند. مساحت درياچه‌ي ميغان با توجه به آبهاي ورودي به آن از حدود 100 تا 110 كيلومتر مربع متغيير است. اين محدوده از نظر اقليمي زمستانهاي معتدل دارد و به جهت همين ويژگي، توقفگاه گروه‌هاي بزرگي از پرندگاه مهاجر است كه از نواحي سردسير شمال به سرزمين‌هاي گرمسير جنوب كوچ مي‌كنند. اين درياچه در روزگاران گذشته به نام نمكزار فراهان مشهور بوده است. محيط درياچه‌ي ميغان از 16 تا 24 كيلومتر متغيير است و جزيره كوچكي در وسط آن قرار گرفته كه آثار و خرابه‌ةي ساختماني در آن وجود دارد. آب درياچه‌ به قدري شور است كه در هر ليتر آن در تابستان 50 گرم، در بهار 38 گرم و در زمستان 28 گرم نمك وجود دارد. اين درياچه زيستگاه گروه‌هاي بزرگ پرندگان است و آب و هواي آن در فصل پاييز بسيار مناسب است.

«درياچه‌ي سد پانزده خرداد»

سد پانزده خرداد در 5 كيلومتري شهر دليجان در يك منطقه‌ي اقليمي خشك احداث گرديده و از يك منبع آب طبيعي به يك جاذبه جهانگردي تبديل شده است. اين سد علاوه بر تامين آب آشاميدني قم و دليجان، آب مورد نياز كشاورزان منطقه را نيز تامين مي‌كند. از ويژگي‌هاي اين سد نزديكي آن به چشمه‌ي آبگرم محلات است از چشمه آبگرم محلات نيز چشم‌انداز زيباي سد پايدار است.

«درياچه‌ي سد غدير»

سد آبي - برقي غدير در تنگه فرقان در 25 كيلومتري شهر ساوه واقع شده است. اين سد علاوه بر تامين آب كشاورزي دشت ساوه، آب آشاميدني منطقه پايين دست سد را نيز تامين مي‌كند. اين درياچه و اراضي پيراموني آن يكي از تفرجگاه‌هاي مناسب منقطه است و در فصل بهار و تابستان در اشكال مختلف مورد استفاده قرار مي‌گيرد.

«درياچه‌ي سد خاكي هندودر»

اين سد خاكي در 30 كيلومتري جنوب شهر شازند و در 2 كيلومتري شمال هندودر، مجاوز روستاي قاييدان از توابع سربند واقع شده است.

ظرفيت سر دو ميليون و پانصد متر مكعب آب است. در حال حاضر يكي از تفرجگاه‌هاي شهرستان شازند و استان مركزي محسوب مي‌شود و سرسبزي اطراف آن منظره زيبايي به وجود آورده است.

«تالاب عمارت»

اين تالاب علاوه بر زيبايي چشمگير از جهات مختلف نيز نقشي حياتي در منطقه ايفا مي‌كند و يكي از منابع ارزشمند سياحتي استان به شمار مي‌آيد. اين تالاب ضمن تثبيت آب رودخانه شرا و آبياري اراضي كشاورزي از جنبه‌هاي زيست محيطي و تفرجگاهي نيز واجد اهميت است. تالاب عمارت يكي از زيستگاههاي مهم پرندگان از قبيل اردك، غاز و حواصيل است كه در حيات اكوسيستم جانوري و گياهي منطقه نقش مهمي به عهده دارد. پيرامون اين تالاب با فضاي كوهستاني و آب و هواي مناسب همواره مورد توجه گردشگران بوده است.

«رودخانه‌ها»

يكي از مهمترين جاذبه‌هاي طبيعي استان تفرجگاه‌هاي حاشيه رودخانه‌هاست. تفرجگاه‌هاي آبي استان، عمدتا از حواشي رودخانه‌ها و چشمه‌هاي دائمي و تالاب‌ها تشكيل شده است. رودخانه‌هاي دائمي استان را دو رودخانه شرا و قمرود تشكيل مي‌دهند.

«رودخانه شراء (قره چاي)»

اين رودخانه از حوزه‌هاي آبريز عمارت، اسكان، عباس‌آباد، كله و نهرميان يعني از ارتفاعات منطقه‌ي سربند در منتهي‌اليه جنوب غربي استان سرچشمه مي‌گيرد و پس از مشروب كردن سربند وارد دهستان شرا مي‌شود پس از طي چندين كيلومتر به كوير نمك مي‌ريزد. اين رودخانه به ويژه در قسمت اول مسير خود از منطقه سربند تا جائيكه از استان خارج مي‌شود، مناظره‌ي بسيار زيبا پديد مي‌آورد كه از ديدگاه تفرجگاهي بسيار مهم‌اند. تراكم اين مناظر به ويژه در منطقه سربند كه چشمه‌ها و سرشاخه‌هاي متعدد رودخانه را در بر گرفته، بسيار جالب توجه است. همچنين از مناظر بديع و بسيار زيباي مسير اين رودخانه مي‌توان به روستاهاي قزجاقيه و قزلباش در دهستان رودبار اشاره كرد.

علاوه بر اين سري هم كه در نزديكي ساوه در مسير اين رودخانه احداث شده، امكان ايجاد تاسيسات تفرجگاهي را فراهم آورده است.

«رودخانه قم رود»

شاخه اصلي اين رودخانه از ارتفاعات شيب شرقي در جنوب گلپايگان و غرب خوانسار (كوه‌هاي مورستان، ميشه و قره‌داغ) سرچمشه مي‌گيرد و پس از اتلاقي با رودخانه خرقاب و خمين با نام لعل‌بار از جنوب محلات و غرب دليجان به سوي قم سرازير مي‌شود و در ناحيه پل دلاك به قره‌چاي مي‌پيوندند و به مسيله مي‌ريزند.

منظقه‌اي كه اين رودخانه در آن واقع شده است به اندازه‌ي منطقه‌ي سربند و شرا سرسبز نيست، اما اين رودخانه نيز در مسير خود به ويژه در نزديكي محلات امكانات تفرجگاهي قابل توجهي پديد آورده است. همجواري اين رودخانه با جاذبه‌هاي طبيعي شهر زيباي محلات، پارك و گلخانه‌هاي آن از يك طرف و آبگرم معدني محلات از طرف ديگر و همچنين آثار تاريخي نراق، نيمور و خورهه يك كانون سياحتي مناسب به وجود آورده است.

احداث سد مخزني 15 خرداد در عباس‌آباد دليجان نيز امكانات مناسبي را براي توسعه تفرجگاهي به ويژه در زمينه‌هاي اسكي روي آب، ماهيگيري و ساير ورزش‌هاي آبي فراهم آورده است. پيرامون درياچه‌ اين سد، شرايط مناسبي براي ايجاد كمپ تفرجگاهي دارد.

«چشمه‌هاي آبگرم و سرآب‌ها»

استان مركزي و به ويژه شهرستان محلات به دليل شرايط زمين ساختي، يكي از كانونهاي مهم آبگرم است. شمار چشمه‌هاي فصلي استان مركزي به ويژه در مناطق كوهستاني بسيار زياد است. ظهور آب چشمه‌ها عمدتا به ماه‌هايي از فصل بهار و اوايل تابستان محدود مي‌شوند، اما تعداد چشمه‌هاي دائمي وجود دارند كه بعضي از آنها به دليل وسعت، فضاي سبز اطراف و سهولت دستيابي از جمله تفرجگاه‌هاي مهم به حساب مي‌آيند.

چشمه‌هاي آبگرم محلات، شفا، سليماني، حكيم، گراو، سرچشمه محلات، سرآب عباس‌آباد، اسكان، پنجعلي و ديگر چشمه‌ها از جمله مناطقي هستند كه همواره گردشگران و مسافران زيادي را به سوي خود جذب مي‌كنند.

«ارتفاعات و قله‌ها»

استان مركزي در تقاطع چين‌خوردگي البرز و زاگرس واقع شده است. ناهمواري‌هاي استان، از رشته كوه‌هاي مركزي و پيشكوه‌هاي داخلي زاگرس تشكيل شده است. بلندترين نقطه اين كوه‌ها، قله شهباز است كه با ارتفاع 3 هزار و 388 متر در رشته كوه‌هاي راسوند قرار گرفته است.

مهمترين ارتفاعات شمالي استان از كوه مره شروع مي‌شود و به سمت غرب تا كوه‌هاي اينجه‌قره به ارتفاع تقريبي 3 هزار متر در بشخ خرقان ساوه امتداد مي‌يابد. در قسمت غربي استان دو رشته كوه وجود دارندكه در دو قسمت رودخانه قره‌چاي از شمال به جنوب امتداد يافته‌اند. رشته‌ غربي اين كوه به ارتفاعات الوند در همدان و رشته شرقي آن كه به تدريج از ارتفاع آن كاسته مي‌شود به «كوه‌هاي وفس» پيوند خورده‌اند. «قله مودر» با ارتفاع بيش از 2 هزار متر از بلندي‌هاي مهم استان در غرب شهر اراك است. جنوب استان را كوه‌هاي بندي در برگرفته‌اند كه مهمترين آنها رشته كوه‌ها به سمت جنوب شرقي در غرب شهرستان خمين است. اين رشته كوه‌ها به ارتفاعات تخته كوه و هفتاد قله وصل مي‌گردند. بلندترين قله آن، كوه قليچ است كه بين دليجان و كهك و با ارتفاع 3 هزار و 170 متر قرار دارد. در مركز استان نيز كوه‌هايي قرار دارند كه بلندترين آنها كوه «گوج» است كه در تفرش ارتفاع آن به 3 هزار و 140 متر مي‌رسد.

ويژگي‌هاي طبيعي و رشته‌ كوه‌هاي متعدد استان،‌امكانات مساعدي را براي علاقه‌مندان به كوهنوردي فراهم آورده است. اين رشته كوه‌ها علاوه بر امكانات مناسب براي ورزش‌هاي كوهنوردي، پياده روي و صخره نوردي، زيستگاه مناسبي نيز براي بسيار از وحوش به وجود آورده‌اند و مهمترين شكارگاه‌هاي استان نيز در اين مناطق قرار دارند. برخي از رشته كوه‌هاي استان علاوه بر امكانات مساعد ورزشي كوهنوردي و سنگ‌نوردي از نظر جاذبه‌هاي تاريخي - فرهنگي نيز جالب توجه هستند.

«پيست‌هاي اسكي»

ارتفاعات پلنگ دره و گردنه پاكل شازند محل پيست اسكي و تنها تاسيسات تفريحي زمستان استان مركزي هستند كه تا اراك و تا شازند 25 كيلومتر فاصله دارند. زمستان‌هاي سرد منطقه و ريزش برف فراوان در سربند امكان مناسبي را براي ايجاد تاسيسات مربوط به تفريحات زمستاني فراهم آورده است. ارتفاعات مسير پاكل و قائيدان و هندو براي استقرار تجهيزات ورزش‌هاي زمستاني در فضاهاي كاملا مناسب قرار دارند. اداره كل تربيت بدني استان مركزي با همكاري اداره تربيت بدني شهرستان سربند، پيست اسكي نسبتا مجهز و مهمانسرايي هم براي استراحت، پذيرايي و اقامت ايجد كرده است كه در دسترس مراجعه‌كنندگان به پيست اسكي قرار مي‌گيرد. ارتفاعات كوه سفيدخاني در 15 كيلومتري شهر اراك نيز به عنوان يك ناحيه تفرجگاهي زمستاني ارزيابي شده است.

«غارها»

«غار تاريخي شاه‌زند» كه هر ساله مورد اقبال زوار زرتشتي هندوستان قرا ردارد. «غار سوله خونزا» در كوه‌هاي شمس‌آباد به معني (سوراخ خانه چشمه‌دار)، «غار سفيدخاني» در 18 كيلومتري جنوب شهر اراك كه داراي ستون‌هاي آهكي استلا كتيتي فراوان و زيبايي است، غار «چال نخجير» به عنوان پديده‌اي جديدالكشف و نادر زمين‌شناسي در اين منطقه با جاذبه‌هاي بكر كه منطقه‌اي كم‌نظير است. غار «آزدخان» در غرب محلات، «غار شاه بلبل» و منطقه‌اي مقدس براي اهالي بوم بوده، «غار سوراخ گاو» در شمال غربي روستاي خورهه، «غاريكه چاه» در كوه‌هاي جنوب شرقي محلات و در مجاورت روستاي يكه چاه واقع شده، «غار آقداش» از مهمترين محوطه‌هاي باستاني و سكونتگاه انسان اوليه واقع در كوه‌هاي شمال روستاي آقداش بخش نوبران ساوه، «قلعه جوق» در نزديكي قريه چهره‌قان از روستاهاي بخش وفس اراك و شبيه به استودان‌هاي اطراف تخت جمشيد، غرا هيزدج در دامنه‌ي شمال غربي كوه قزوي قشلاق و غارهاي انجدان با منظره‌ي زيباي استالاكتيت و استلاگميت و غار كم‌عمق عين‌هو از جاذبه‌هاي اين استان است كه به لحاظ گردشگري اهميت زيادي دارند و طبيعت‌هايي بكر محسوب مي‌شوند.

«مناطق حفاظت شده و پارك وحوش»

«منطقه حفاظت شده هفتاد قله»

منطقه حفاظت شده هفتاد قله با مساحتي معادل 82 هزار و 125 هكتار در محدود شهرستانهاي اراك و محلات و ناحيه كوچكي از شهرستان خمين واقع شده است. اين منطقه از شمال به مراتع قوچك، از غرب و شمالغربي به جاده آسفالته تهران - جنوب كشور، از جنوب غربي به دشت امام‌آباد و از جنوب به ارتفاعات انجدان، چنار و بيزجان و از شرق به ارتفاعات شانق و تپه ماهورهاي ورين، كهك و دره چاه مولا محدود مي‌شود. اين منطقه شامل مجموعه‌اي از ارتفاعات، تپه ماهورها و دشت‌هايي با پوشش استپي است و زيستگاه سه گونه از مهمترين پستانداران بومي يعني كل و بز، قوچ و ميش و آهو است. علاوه بر اين مناطق كوهستاني آن داراي گونه‌هاي كمياب وحشي است كه در حفظ و حراست خاك و تشكيل سفره‌هاي آب زيرزميني اثر به سزايي دارند و در صورت از بين رفتن اين نوع پوشش، خاك فرسوده شده و در نتيجه سيل به وجود مي‌آيد كه در تخريب سيستم‌هاي آبي نقش مهمي دارد و خسارت جبران‌ناپذيري به اقتصاد محلي وارد مي‌كند.

هفتاد قله مجموعه‌ي كوهستاني است كه از شمال به جنوب كشيده شده است. اين كوه داراي هفتاد برآمدگي يا قله است كه هر يك نام مخصوصي دارد و تصور مي‌شود وجه تسميه هفتاد قله نيز به همين موضوع مربوط باشد. اين منطقه به دليل امتيازات خاص و وفور حيوانات وحشي قابل شار از قديم جزء شكارگاههاي مشهور ايران محسوب مي‌شده و بسيار مورد توجه سلاطين به خصوص در دوران قاجار بوده است و به همين علت تا سال 1349 از نظر حيات وحش و پوشش گياهي بسيار فقير شده بود. لذا همراه چند منطقه ديگر به عنوان منطقه ممنوع اعلام و قرق شد. در سال 1353 به علت نياز منطقه به توسعه، نواحي و كوه‌هاي انجدان، لته‌در، سله‌بهر، سراب‌ازنا، برآفتابهاي كارچان و آقايي به منطقه اضافه و به عنوان منطقه حفاظت شده هفتا قله اعلام گرديد. اين امر موجب بهبود وضع مراتع و حيات وحش منطقه شد ولي در سالهاي 1357 و 1358 به علت درگيري دولت و نيروهاي مردمي با مسائل انقال، اين منطقه همچون ساير مناطق مورد تخريب و تجاوز سودجويان قرار گرفت و ضمن نابودي نسل آهو، تعداد پستانداران وحشي در منطقه نيز به شدت كاهش يافت. با اين حال از سال 1359 با تلاش مامورين سازمان حفاظت محيط زيست و همكاري مقامات اجرايي و قضايي، از اين تجاوزات جلوگيري به عمل آمده است.

اين منطقه زمستانهاي سرد و تابستانهاي معتدل دارد و متوسط بارندگي آن در حدود 250 ميليمتر است، ولي به علت صخره‌اي بودن منطقه زياد برفگير نيست. برودت هوا نيز در زمستانهاي سرد، گاهي به 30 درجه سانتيگراد زير صفر مي‌رسد، در صورتيكه تابستانها در مدخل دره‌ها، دماي هوا گاهي به 38 درجه بالاي صفر مي‌رسد.

«موته»

اين منطقه در جنوب شرقي استان اصفهان و مركزي واقع شده است. به نحوي كه يك سوم اين منطقه جزء استان مركزي محسوب مي‌شود. مديريت و حفاظت منطقه به عده اداره كل حفاظت محيط زيست استان اصفهان است. اين منطقه نيز مانند هفتاد قله از نظر گونه‌هاي مختلف وحوش و گياهان داراي ارزش‌هاي تفرجگاهي حائز اهميت است.

«نواحي ييلاقي و جاذبه‌هاي ويژه»

«ناحيه سربند»

اين ناحيه به دليل شرايط اقليمي، يكي از پرآب‌ترين و سرسبزترين نواحي استان محسوب مي‌شود. فاصله نزديك اين ناحيه با شهرستان اراك و استقرار واحدهاي صنعتي بزرگ پتروشيمي و پالايشگاه همراه با پروژه‌هاي متعدد توسعه شهري اهميت اين ناحيه و استفاده معقول و بدون تخريب از جاذبه‌هاي طبيعي آن را به مساله‌اي مبرم تبديل كرده است. تراكم چشمه‌هاي پرآب و دائمي، پوشش گياهي بسيار خوب و گستردگي باغ‌ها، شكارگاه‌ها و قلل مرتفع و بالاخره امكانات ورزش‌هاي زمستاني از جمله جاذبه‌هاي ارزشمند اين منطقه است.

«ناحيه محلات»

دومين منطقه جالب توجه از نظر زيبايي طبيعي در استان، شهر محلات است. شهر زيباي محلات با خيابانهاي شيب‌دار و باريك و درختان چنار كهنسال كه در دو سوي خيابانهاي شهر سر در يكديگر فرو برده‌اند و سرچشمه پرابي كه شهر را سيراب مي‌كند از جمله جاذبه‌هاي چشمگير اين شهر هستند. همجواري چندين جاذبه تاريخي با مناظر طبيعي و زيبا، فضاي دلپذيري را به وجود آورده‌اند.

«ناحيه‌ي دليجان - خمين»

چشمه‌ها و دره‌هاي رودخانه‌اي همراه با چشم‌اندازي مركب از كوه و دره و دشت زمينه‌هاي بالقوه‌اي را براي جذب طبيعت دوستان به وجود آورده است كه در دو فصل از سال قبليت گردش و تفريح دارند. يكي در فصل تابستان كه با ورزش، كوهنوردي، استراحت و تمدد اعصاب در مناطق ييلاقي توام است و ديگري در فصل زمستان كه همراه با ورزش‌ها و تفريحات زمستاني مورد استفاده قرار مي‌گيرند.

فضاي طبيعي دامنه‌هاي هفتاد قله در مجاورت روستاي چنار و مسير روستاي ريحان - ني‌شهر - دره‌شاقو از توابع شهرستان خمين، فضاي ييلاقي دامنه‌هاي ارتفاعات مشرف به شرق نراق از شهرستان دليجان در حال حاضر از نقش تفرجگاهي قابل توجهي برخوردارند و در روزهاي تعطيل پذيرايي بخشي از مردم شهرنشين منطقه است.

«جاذبه‌هاي جهانگردي پروش گل»

استان مركزي به ويژه شهرستان محلات و تا حدودي خمين از مناطق عمده پرورش گل در ايران محسوب مي‌شوند. پرورش گل در محلات داراي قدمت 50 ساله است. مناطق پرورش گل در شهرستان محلات عمدتا به پايين محله اختصاص دارد. در محلات انواع گل‌هاي شاخه‌اي و گلداني پرورش داده مي‌شود. گل‌هاي شاخه‌اي محلات، ميخك، داوودي، گلايول، مريم، مينا، صدفي و رز است و انواع گلهاي گلداني، فوتوس، فيل دندان، گرتي، برگ انجيري، شويدي،‌ فينكس، سيكلمه، سنگيز، پامچال، فيلكوس (آفريقايي، جنگلي و آلماني) و انواع گوناگون ديگر است. گل‌هاي گلداني در گلخانه پرورش مي‌يابد و در طول سا بهره‌برداري و به فروش مي‌رسد.

«فضاهاي روستايي»

در استان مركزي تعدادي روستاي منحصر به فرد از نظر جاذبه‌هاي تاريخي و طبيعي وجود دارند كه از آن جمله مي‌توان به روستاي الوير، خان ميرزا، خنچين، خورهه، دودهك، رواغ، ساروق، قلع جوق، ترخوران، ششسنا، انجدان و آردمين اشاره كرد و هر كدام از اين روستاها به زيوري از آثار تاريخي، سياحتي، زيارتي آراسته شده‌اند.

«ساروق»

روستاي ساروق بيش از 850 سال قدمت دارد و از چهار محله به نامهاي قلعه بالا، ساروق، گرگان عليا و سفلي تشكيل شده است. امامزاده هفتاد و دوتن مربوط به 587 هجري قمري در محله مركزي و قديمي آن واقع شده است. روستاي ساروق به لحاظ صنايع دستي به ويژه از نظر قاليبافي نيز معروفيت جهاني دارد.

«خورهه»

روستاي خورهه به خاطر وجود معبدي از دوره‌ي سلوكيان كه ستون‌هاي آن هنوز هم پابرجاست شهرت ملي دارد. اين ستون‌ها و بقاياي معبد، جزء قديمي‌ترين آثار تاريخي سرزمين ايران و تنها اثر باقيمانده از دوره‌ي سلوكيان است.

«نيمور»

بقاياي آتشكده ساساني آتشكوه، بقاياي يك پايه بزرگ سنگي از بنايي بزرگ به نام ميل ميلونه و حصار قلعه جمشيدي نشان مي‌دهد كه نيمور از كانونهاي تمدن باستاني ايران است. در اين ناحيه سدي باستاني نيز از دوره‌هاي ساساني بر روي رودخانه اناربار (قمرود) و كانال آب بسيار قديمي برجاي مانده است.

«دودهك»

در اين روستا دو اثر تاريخي جالب توجه به نامهاي پل شاه عباسي و كاروانسراي شاه عباسي برجاي مانده است.

«جاذبه‌هاي تاريخي و باستاني استان»

محدوده كنوني استان مركزي يكي از كانونهاي كهن استقرار تمدن در فلات قاره ايران است كه آثار تاريخي متعددي را در خود جاي داده است. اين آثار به دوران مختلف ماقبل تاريخ تا دوره‌ي معاصر تعلق دارد.

اين آثار به دو گروه تقسيم مي‌شوند؛ آثاري كه مستمل بر تپه‌ها و محوطه‌هاي باستاني است كه به جز چند مورد همگي در اطراف شهرستان ساوه واقع شده‌اند. اين تپه‌هاي آثاري از دوره‌هاي ماقبل تاريخي،‌ پارتي، ساساني و دوره‌هاي اسلامي را در خود جاي داده‌اند و گروه دوم بناهاي تاريخي بازمانده از دوران‌هاي بسيار قديم سلوكي و ساساني تا آثار اواخر قاجاريه را در بر مي‌گيرند. كهن‌ترين اين آثار معبد سلوكي است و متاخيرترين آنها مجموع بازار، حمام چهار فصل و راسته بازار اراك هستند كه به دوره قاجار تعلق دارند. اين بناها عموما در دوره‌هاي سلجوقي، صفوي، زنديه و قاجار احداث شده‌اند كه بعضي از آنها در خطر از بين رفتن قرار دارند. در ميان اين آثار تعدادي اماكن مذهبي از جمله بقعه‌ها، مساجد و مناره‌ها وجود دارد. ساير آثار و ابنيه‌ي تاريخي شامل كاروانسراها، آب انبارها، گنبد، پل و حمام است كه مورد توجه ايرانگردان و جهانگردان قرار دارد.

بيت حضرت امام خميني (ره)، عمارت سالار محتشم، قلعه‌هاي آردمين، الوير، حاج وكيل، اسماعيليه، جمشيدي،‌ آقاخان محلاتي، خسرواني، كاروانسراهاي دودهك، جون‌آباد، پل تاريخي سرخره، دودهك و باقرآباد، سنگ نگاره‌هاي تيمره، سنگ نبشته‌ي تاريخي خورهه، معبد سلوكي خورهه، آتشكده آتشكوه، ميل ميلونه، شهر زيرزميني دلف‌آباد، تپه‌هاي آوه، عليشار، سد ساساني نيمور، بازار نراق و اراك، آسيابهاي آبي، مجسمه‌ي عمره يا عمرو، يخچال نيمور، حمام چهار فصل، مدرسه سپهدار، تيمچه بازار خمين و مساجد قديمي، امامزاده‌ها و زيارتگاه‌هاي استان مركزي از ديگر جاذبه‌هاي استان هستند.

«صنايع دستي و سوغات»

در اكثر شهرستانهاي استان مركزي صنايع مختلف دستي وجود دارد كه عمدتا خاص عشاير منطقه است. عشايري كه در محدود استان زندگي مي‌كنند بومي منطقه نيستند و بيشتر آنها از نواحي ديگر به اين منطقه مهاجرت كرده و سكني گزيده‌اند. مهمترين گروه‌هاي استان شامل شاهسون‌ها، ايل كله‌كويي، ايل ميش‌مس (مست)، ايل خلج، ايل راوه و كرد (كلهر) هستند كه به ويژه زنان و دختران انواع صنايع دستي را توليد مي‌كنند. اهم صنايع دستي استان؛ فرش ساروق، اراك و محلات، قاليچه ساوه، گليم و جاجيم تفرش، گيوه اراك و محصولات مسي كه در شهرهاي استان توليد مي‌شود.

انتهاي پيام