در حالي كه بر اساس مصوبه سال 82 هيات وزيران و تاكيد اخير رييس‌جمهوري در سفر استاني خود به گلستان وزارت راه و ترابري موظف بود نسبت به خروج جاده از پارك ملي گلستان اقدام كند، اما هنوز شاهد تخريب بخش وسيعي از پارك ملي گلستان در راستاي ايمن‌سازي در برابر سيل هستيم كه خود موجب ايجاد ناامني براي حيات وحش، تعريض جاده، احداث ماسه‌شويي در داخل پارك، ايجاد آلودگي صوتي و نيز مشكلات زيست‌محيطي فراوان در پارك ملي گلستان شده كه سرانجام با دستور رييس سازمان محيط زيست عمليات تخريب اين پارك در ساعت 14 روز شنبه تا تعيين تكليف نهايي متوقف شد.

به گزارش خبرنگار «محيط زيست» خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، پارك ملي گلستان كه در منتهي‌اليه جنگلهاي خزري يا هيركاني واقع است، از قديمي‌ترين پارك‌هاي ملي و نخستين پارك ثبت شده ايران در فهرست جهاني يونسكو به عنوان ذخيره‌گاه زيست كره در شمال شرق ايران واقع شده و در حالي كه مساحت آن 06/0 درصد از مساحت كل كشور را تشكيل مي‌دهد 19 درصد گونه‌ها، 45 درصد جنس‌ها و 65 درصد تيره‌هاي گياهي ايران در داخل آن قرار دارد، اين پارك همچنين از ويژگي‌هاي منحصر به فرد و گونه‌هاي شاخصي مانند زعفران آلمه انجيلي و ... برخوردار است و در اين پارك گونه‌هاي مختلف جانوري همچون مرال، شوكا، قوچ و ميش، عريال، كل و بز، پلنگ، خرس قهوه‌اي، گرگ، روباه و پرندگاني همچون هما يا كركس ريش‌دار، دال، عقاب طلايي، دليجه، سارگپه ، كبك، تيهو، قرقاول، باقرقره و ... زيست مي‌كنند.

با توجه به سيل‌خيزي جاده پارك ملي گلستان كه هم‌اكنون به عنوان جاده آسيايي معبر ترانزيت بسياري از كاميونها، تانكرهاي حامل سوخت، تريلرها و ... محسوب مي‌شود، وزارت راه و ترابري در سال 83 طي قراردادي با سازمان حفاظت محيط زيست مقرر كرد ايمن‌سازي در برابر سيل را در اين جاده عملياتي كند، اين در حالي بود كه هيچ گونه گزارش ارزيابي زيست‌محيطي از اين امر ارائه نشد و هم اكنون با گذشت حدود دو سال از عمليات اجرايي و نزديك شدن به پايان مهلت قرارداد، تنها 18 درصد عمليات آنها پيشرفت فيزيكي داشته است، اين در حاليست كه وجود حجم عظيمي از دستگاه‌هاي مكانيكي همچون لودر، بولدوزر، دستگاه‌هاي تسطيح كننده، كاميون و ... در داخل پارك موجب شده كه امنيت حيات وحش از بين رفته و مشكلات زيست‌محيطي فراواني حادث شود.

احداث ديوارهاي بتني كه در برخي جاها ارتفاع آنها تا 7 متر نيز مي‌رسد و در 22 كيلومتر از پارك تا كنون در 8 كيلومتر احداث شده نيز سبب گرديده كه پارك ملي گلستان عملا به دو قسمت شمالي و جنوبي تقسيم شود كه اين امر معضلات زيست محيطي فراواني در آينده‌اي نه چندان دور را به همراه خواهد داشت. از سوي ديگر تردد خودروها با سرعت بالا در اين پارك موجب اتلاف حيات وحش شده به شكلي كه بر اساس آمار موجود در سال 84، 136 گونه پستاندار بزرگ شامل خرس، پلنگ، آهو، گراز، روباه، سمور سنگي، سمور جنگلي، گربه وحشي و حتي60 قطعه جغد و ... بر اثر برخورد با خودروهاي عبوري تلف شدند. از سوي ديگر شكار غيرمجاز در اين پارك ملي، عدم وجود زون ضربه‌گير در بخش جنوبي پارك و احداث تاسيساتي همچون هلال احمر، مسجد، پليس‌راه و دكه‌هاي مختلف در اين بخش، درخواست احداث دو سد در اين پارك ملي، نصب فيبر نوري، لوله انتقال مواد سوختي و ... نيز از تهديدات ديگر به شمار مي‌رود.

اين در حاليست كه شركت ايران‌پل به عنوان مجري طرح بازسازي جاده پارك ملي گلستان ضمن احداث كارگاه بچينگ پلنت در اين پارك و متعاقب آن ايجاد بخش ماسه‌شويي كه از آب رودخانه حفاظت شده دوغ استفاده مي‌كند حوضچه بزرگي در داخل اين پارك ايجاد كرده است كه اين امر علاوه بر آلودگي صوتي، مشكلات زيست محيطي ديگري نيز به همراه داشته است. از سوي ديگر در حالي كه مسئولان سازمان محيط زيست با هرگونه تعريض جاده در اين پارك ملي مخالفند گفته مي‌شود كه قرار است هفت دهنه پل بزرگ با دهنه 100 متر و ارتفاع 7 متر و تعدادي پل كوچك در اين پارك احداث شود، همچنين با ادامه احداث ديواره‌هاي بتني در طول 15 كيلومتر از 22 كيلومتر طول جاده پارك ملي گلستان حدود يكهزار و 473 درخت با قطر بيش از 5 سانتيمتر و 3 هزار نهال بايد قطع شود كه خوشبختانه هنوز با اين امر موافقت صورت نگرفته است.

به گزارش ايسنا، مسير داخل پارك كه جاده آسيايي محسوب شده و جزيي از بزرگراه تهران ـ مشهد به شمار مي‌آيد از سمت جنوب اين بزرگراه تا دلند چهاربانده شده، از دلند تا آزادشهر زيرسازي‌ها انجام و در حال آسفالت‌ريزي است و از آزادشهر تا مينودشت نيز در حال زيرسازي است كه پس از آن مسير تا دوراهي كلاله پيش رفته و اطلاعات رسيده نشان مي‌دهد كه نقشه‌برداري مسير چهاربانده تا اول پارك ملي گلستان انجام شده است.

از سوي ديگر از سمت شمال نيز جاده چهار بانده تا بجنورد و آشخانه رسيده است و از آنجا تا اول ميرزابايلو كه به عنوان پارك ملي گلستان محسوب مي‌شود قرار است جاده چهاربانده احداث شود.

معاون محيط طبيعي و تنوع زيستي سازمان حفاظت محيط زيست:

وزارت راه تا كنون هيچ اقدامي در خصوص احداث جاده شمال‌گذر پارك ملي گلستان علي‌رغم مصوبه دولت انجام نداده است

به نظر مي‌رسد جاده داخل پارك را مي‌خواهند 4 بانده كنند

هيچ تعللي در خصوص احداث جاده شمال‌گذر مورد قبول نيست

علاوه بر ديواره بتني در دست احداث يك ديواره عبوري خودرو را نيز در منطقه شاهديم

با احداث ديوار بتني پارك به دو بخش شمالي و جنوبي تقسيم مي‌شود

دكتر دلاور نجفي، معاون محيط طبيعي و تنوع زيستي سازمان حفاظت محيط زيست در خصوص پارك ملي گلستان و جاده داخل آن با يادآوري اين كه در سال 82 در دولت خاتمي مصوب و در سال 84 در سفر استاني احمدي‌نژاد تسريع شد كه جاده پارك ملي گلستان از داخل پارك خارج و محور كلاله به آشخانه از شمال پارك به عنوان جاده چهاربانده ترانزيتي احداث شود مدعي شد كه وزارت راه متاسفانه تا كنون هيچ اقدامي در اين خصوص صورت نداده است.

وي با اشاره به مشكلات جاده كنوني به ايسنا مي‌گويد: در حالي كه بر اساس مصوبه دولت عرض جاده بايد 6/11 متر باشد، عرض اين جاده هم اكنون در برخي جاها از منتهي‌اليه آكس تا ديواره بتني به 50 تا 60 متر مي‌رسد، از سوي ديگر با حجم كنوني و گستردگي كار كه از سوي وزارت راه در حال انجام است و احداث 8 كيلومتر ديوار بتني كه 12 كيلومتر ديگر آن باقي مانده اين شبهه وجود دارد كه با توجه به اينكه از دو طرف پارك پروژه چهاربانده شدن جاده مذكور در حال اجراست وقتي اين مسير به دو طرف پارك ملي گلستان برسد جاده داخل پارك مي‌خواهد چهاربانده شود.

معاون محيط طبيعي و تنوع زيستي سازمان حفاظت محيط زيست به معضلات زيست محيطي ديواره بتني در دست احداث داخل پارك اشاره كرده و به ايسنا مي‌گويد: اين ديواره كه ارتفاع آن در برخي نقاط از سطح زمين تا 7 متر نيز مي‌رسد، ضمن اينكه مانع گدار حيات وحش مي‌شود، با توجه به تنگ كردن مسير رودخانه سرعت سيل را افزايش داده و از سوي ديگر موجب تخريب و در معرض سيل قرار گرفتن صخره‌ها و ديواره كوه مقابل خواهد شد.

وي تاكيد مي‌كند كه اگر اين ديواره به طور كامل در طول پارك احداث و جاده هم ـ آنطور كه نظر آقايان هست ولي فعلا اعلام نمي‌كنند ـ چهاربانده شود عملا دو پارك شمالي و جنوبي خواهيم داشت.

نجفي با اشاره به اين كه در هيچ جاي دنيا جاده‌اي به اين گستردگي در داخل يك پارك ملي ـ آنهم پارك ملي گلستان كه قديمي‌ترين و جذاب‌ترين پارك ملي كشور است ـ احداث نمي‌شود، مي‌گويد: از سوي ديگر وزارت راه براي اين پروژه كه اصلا جاده قبلي نيست و جاده تعريض شده و برخي جاها تغيير مسير داده است هيچگونه گزارش ارزيابي زيست محيطي ارائه نكرده است.

وي مي‌افزايد: از سوي ديگر ساماندهي رودخانه مسير كه قرار بود با همكاري وزارت نيرو و وزارت راه انجام شود هنوز صورت نگرفته است.

معاون محيط طبيعي و تنوع زيستي سازمان حفاظت محيط زيست با تاكيد بر اين كه معتقديم پروژه كلاله ـ آشخانه كه گزينه شمالي محسوب شده و در دو دولت تصويب و تسريع شده است بايد هرچه سريعتر توسط وزارت راه آغاز شده و هيچ تعللي در اين خصوص قابل قبول نيست، مي‌افزايد: محور گلستان بايد فقط به عنوان يك محور توريستي قابليت استفاده داشته باشد نه اينكه جاده ترانزيتي بين چند استان كشور باشد.

وي با اشاره به تلفات حيات وحش در سال گذشته در اين جاده مي‌گويد: با توجه به حجم عظيم خودروهاي عبوري در حال حاضر علاوه بر ديواره بتني يك ديواره عبوري خودرو را نيز در منطقه شاهد هستيم.

نجفي در خصوص جمع‌آوري درختان خشك شده از داخل مسير رودخانه مي‌گويد: تعريف سازمان حفاظت محيط زيست از تنه‌هاي چوب پارك ملي با ساير دستگاه‌ها متفاوت است و به اعتقاد ما تنه‌هاي درخت در يك پارك ملي مي‌تواند آشيانه بسياري از جانوران مانند سمورها و راسوها باشد، لذا به عنوان بخشي از اكوسيستم محسوب مي‌شوند.

وي با اشاره به اين كه درختان يادشده به دليل سيل به منطقه آورده شده‌اند، مي‌افزايد: اگر اين چوبها جمع‌آوري نشوند سيلاب بعدي آنها را با خود مي‌برد.

معاون محيط طبيعي و تنوع زيستي سازمان حفاظت محيط زيست تاكيد مي‌كند: هم‌اكنون سازمان حفاظت محيط زيست در حال حجم‌سنجي تعداد اين تنه‌هاي درخت است تا در صورتي كه مازاد بر توان اكولوژيك و اكوسيستم منطقه باشند آنها را به خارج از منطقه منتقل كند.

وي با اشاره به اين كه در حال حاضر 450 نفر از مجريان پروژه جاده‌سازي پارك ملي گلستان در داخل اين پارك حضور دارند، افزود: تفاهم‌نامه وزارت راه حدود دو ماه ديگر به پايان مي‌رسد كه بدين ترتيب بايد جاده تا آن موقع احداث مي‌شد.

نجفي در خصوص احداث كارگاه بچينگ پلنت و ماسه‌شويي در داخل پارك ملي گلستان نيز با اشاره به اين كه بنده به شخصه با اين امر مخالفم و در راستاي تسريع انجام پروژه و خارج شدن سريعتر حجم عظيم ماشين‌آلات، مجوز اين كارگاه داده شد، وزارت راه را به تخلفات بسيار در اين زمينه متهم و تصريح كرد: اين كارگاه در برابر ساير تخلفات چيز قابل توجهي نيست!

وي با اشاره به اين كه مجريان پروژه دالان‌هاي دو متري براي گذر حيات وحش در دو طرف ديواره بتني در نظر گرفته‌اند آنها را عملا غيراصولي خوانده و مي‌گويد: بايد هرچه سريعتر اين ديوارهاي بتني از داخل پارك خارج شود و وزارت راه جاده شمال‌گذر را احداث كند؛ چراكه همين ديواره‌هاي بتني نيز در مقابل برخي سيلاب‌ها دوام نخواهد آورد و عملا ادامه احداث آنها پول دور ريختن است.

نجفي در خصوص درخواست احداث دو سد در پارك ملي گلستان مي‌گويد: توجيه اين سدها، مهار سيلاب بوده ولي سازمان حفاظت محيط زيست هيچ گونه موافقتي با احداث آنها ندارد.

وي با اشاره به اين كه در بخش جنوبي پارك درخواست احداث پمپ بنزين به سازمان حفاظت محيط زيست ارائه شده بود كه ما آنرا رد كرديم در خصوص احداث ايستگاه‌هاي پليس راه، هلال احمر و غيره در اين بخش و عدم وجود زون ضربه‌گير مي‌گويد: ما خود پارك را زوركي حفظ كرديم چه برسد به ايجاد زون ضربه‌گير براي آن!

نجفي با اشاره به اين كه تعدادي از درختان در مسير ديواره بتني پارك به عنوان معارض محسوب مي‌شوند كه مجري درخواست قطع آنها را ارائه كرده مي‌گويد: سازمان حفاظت محيط زيست هنوز هيچگونه موافقتي با قطع اين درختان ندارد.

مدير كل محيط زيست گلستان:

توافقنامه سال 83 براي بازسازي جاده بين سازمان حفاظت محيط زيست و وزارت راه عهدنامه تركمنچاي بود

عمليات عمراني داخل پارك ساعت 14 روز شنبه با دستور رييس سازمان محيط زيست متوقف شد

حدود 2 ماه ديگر مهلت قرارداد بازسازي جاده داخل پارك گلستان پايان مي‌يابد

با روند فعلي بازسازي جاده داخل پارك گلستان 8 سال ديگر تمام مي‌شود

دكتر شهرياري، مدير كل محيط زيست گلستان نيز در اين خصوص با اشاره به اين كه توافق سال 83 انجام شده بين سازمان حفاظت محيط زيست و وزارت راه و ترابري مانند عهدنامه تركمنچاي بود، مي‌گويد: سازمان حفاظت محيط زيست در اين توافقنامه هيچگونه ارزيابي زيست محيطي و طرح و نقشه براي بازسازي جاده گلستان از مجريان درخواست نكرده است.

وي با اشاره به اين كه تذكرات و اخطاريه‌هاي فراواني در طول اجراي پروژه به مجريان داده شد، مي‌گويد: چند بار به آنها گفتيم كه مي‌خواهيد جاده را تعريض كنيد؟ اما گفتند نه. اما اخيرا ملاحظه كرديم كه فضاي زيادي را صاف كرده‌اند و مساحت زيادي را در حال بازسازي است كه سرانجام ساعت 14 بعد از ظهر روز شنبه با دستور رييس سازمان محيط زيست عمليات احداث ديواره تا تعيين تكليف نهايي متوقف شد.

شهرياري در خصوص احداث كارگاه بچينگ پلنت در داخل پارك ملي گلستان مي‌گويد: مجريان معتقد بودند كه اگر كارگاه را به داخل پارك بياورند كار سريعتر پيش مي‌رود و زودتر از پارك خارج مي‌شوند، لذا ما مجوز احداث بچينگ پلنت را داديم اما در كنار آن يك كارگاه سنگ شكن و ماسه شويي ايجاد كردند كه در پي آن به دادگاه شكايت كرديم و حدود دو ماه تعطيل شد، اما بالاخره با فشارهايي كه آوردند توانستند مجوز كاركردن در روز را بگيرند كه هم اكنون كلا عمليات تعطيل شده است.

وي با اشاره به اين كه 20 ميليارد تومان دولت براي احداث اين مسير و ايمن‌سازي در برابر سيل هزينه كرده است، تاكيد مي‌كند: نمي‌توانيم بگوييم وقتي كه دولت اعتبار مي‌دهد تخريبي به وجود نيايد.

مدير كل محيط زيست گلستان با اشاره به اين كه يكي از پيچيدگي‌هاي كار عدم ارائه گزارش ارزيابي زيست محيطي است مي‌افزايد: حدود 20 اختياريه زيست‌محيطي براي شركت ايران‌پل و وزارت راه صادر شد.

وي با اشاره به اين كه كار جاده شمالي بايد همزمان با اين پروژه آغاز مي‌شد، مي‌گويد: مجريان پروژه و وزارت راه تاكيد دارند كه اعتباري براي جاده شمالي داده نشده و تنها براي مطالعه آن سه ميليارد تومان در نظر گرفته شده كه بخشي از آن انجام شده است.

شهرياري با طرح اين سوال كه زماني كه تفاهم نامه سال 83 امضا مي‌شد مسئولان مگر نمي‌دانستند كه پارك با احداث ديواره جزيره‌اي مي‌شود مي‌افزايد: مسؤولان وزارت راه معتقدند احداث جاده شمال‌گذر 400 ميليارد تومان هزينه مي‌خواهد.

وي با اشاره به اين كه حدود 2 ماه ديگر تا پايان مهلت قرارداد بازسازي اين جاده باقي مانده است مي‌گويد: با گذشت حدود 2 سال پروژه تنها 18 درصد پيشرفت فيزيكي داشته كه با اين روند بايد 8 سال ديگر بازسازي جاده ادامه يابد اين در حالي است كه در اين مدت نبايد سيلي بيايد تا جاده را آب ببرد!

مدير كل محيط زيست گلستان در خصوص قطع درختان پارك ملي گلستان مي‌گويد: در طول 15 كيلومتر فاز اول اين پروژه 3 هزار اصله درخت با ديواره بتني معارض است كه در طول 8 كيلومتر احداث شده يكهزار و 400 درخت معارض شناخته شده كه هنوز موافقتي براي قطع آنها صورت نگرفته است.

وي با تاكيد بر اينكه خسارات وارده در خصوص احداث جاده جديد و ديوار حائل اصل پارك ملي را زير سوال مي‌برد تاكيد مي‌كند: احداث گزينه شمالي اگر همين امروز آغاز شود بهتر از فرداست، از سوي ديگر شنيده‌ايم كه براي جاده شمالي اخيرا 15 ميليارد تومان اعتبار در نظر گرفته شده است.

شهرياري در خصوص مجوز مطالعه احداث دو سد در پارك ملي گلستان به ايسنا مي‌گويد: ما اول با اين مسأله مخالفت كرديم ولي آمدند و گفتند كه اعتبار داده‌اند و ما بايد مطالعه كنيم، لذا با مذاكرات انجام شده در سازمان مركزي مقرر شد صرفا براي مطالعه و بدون هيچگونه عمليات فيزيكي در منطقه حضور يابند از سوي ديگر سازمان حفاظت محيط زيست به هيچ عنوان موافق احداث سد در اين منطقه نيست.

وي در خصوص درختان خشك شده مسير رودخانه نيز مي‌گويد: ستاد حوادث غيرمترقبه استان تا كنون 4 بار نامه زده است كه اگر خسارات مالي و جاني چوب‌هاي مسير رودخانه به مردم وارد كنند محيط زيست استان پاسخگوست، لذا به نظر مي‌رسد تا حادثه‌اي ايجاد نشده بهتر است براي ساماندهي رودخانه دوغ اين چوبها جمع‌آوري شود.

مدير كل محيط زيست گلستان با اشاره به اين كه 30هزار هكتار از اراضي پارك ملي گلستان از لحاظ جغرافياي سياسي در حوزه خراسان شمالي واقع است، مي‌افزايد: منطقه قورخود زماني در حوزه استحفاظي ما قرار داشت كه هم اكنون در اختيار محيط زيست خراسان شمالي است كه اميدواريم با رايزني‌هاي انجام شده اين منطقه مجددا به پارك ماحق شده و مديريت پارك يكپارچه شود.

رييس سازمان حفاظت محيط زيست:

وزارت راه در جاده شمال‌گذر هزينه كند

دكتر فاطمه واعظ جوادي، معاون رييس جمهوري و رييس سازمان حفاظت محيط زيست نيز در خصوص رخداد سيل‌هاي پياپي در پارك ملي گلستان و نامه اخير خود به وزير راه، به ايسنا مي‌گويد: بحث اصلي با وزارت راه اين بود كه به منظور ساماندهي مسير سيل كه مجددا كناره را تخريب نكند، اجازه داديم پوزه‌هاي صخره‌اي را مشروط بر اين كه سدهاي تاخيري، سدهاي كوتاه و حوضچه‌هايي را در مسير تعبيه كنند بردارند و بحثي در خصوص تعريض جاده نبود.

وي مي‌افزايد: انتهاي نامه خواستيم و همانطوري كه قبلا هم از وزير خواسته بوديم در جاده شمال‌گذر پارك هزينه كنند.

به گفته جوادي بر اساس قوانين پاركهاي ملي مي‌توان در اين مناطق احيا و بهسازي مسير صورت گيرد و اين نامه در اين راستا بوده است و خلاف قوانين پارك ملي و محيط زيست نبوده است

وي در خصوص علت تأخير وزارت راه در احداث جاده شمال‌گذر پارك مي‌گويد: ما فشارهاي لازم را آورده‌ايم.

كارشناس پارك ملي گلستان:

در هر شيفت حداكثر 20 نيرو از 92 هزار هكتار مساحت پارك ملي گلستان حفاظت مي‌كنند

مهندس سلياري، كارشناس پارك ملي گلستان نيز در خصوص ويژگي‌هاي پارك به ايسنا مي‌گويد: كل مساحت پارك 91 هزار و 895 هكتار است.

وي با اشاره به اين كه 4 پاسگاه از 12 پاسگاه محيط‌باني كه در داخل پارك واقع است به دليل كمبود نيرو غيرفعالند مي‌افزايد: كل كادر پارك اعم از اداري و اجرايي 53 نفر است كه از اين تعداد 32 نفر تنها مأمور اجرايي هستند و در هر شيفت حداكثر 20 نيرو از پارك حفاظت مي‌كنند اين در حاليست كه از اين تعداد حدود 10 نفر شركتي و قراردادي هستند و مجوز حمل سلاح ندارند.

كارشناس پارك ملي گلستان با اشاره به تلفات حيات وحش بر اثر برخورد خودروهاي عبوري مي‌گويد: در سال 84، 136 گونه پستاندار بزرگ شامل خرس، پلنگ، آهو، گراز، روباه، سمور سنگي، سمور جنگلي، گربه وحشي و حتي60 قطعه جغد و ... بر اثر برخورد با خودروهاي عبوري تلف شدند.

سلياري در خصوص گونه‌هاي پارك مي‌گويد: 1340 گونه گياه آوندي از 110 تيره در پارك ملي گلستان وجود دارد و از گونه‌هاي درختي مي‌توان به درخت انجيلي، سرخدار، ممرز، 2 گونه بلوط، اورس، خروندي، 6 گونه افرا، بارانك، زالزالك و ... اشاره كرد. همچنين مرال، شوكا، قوچ و ميش، پلنگ، خرس قهوه‌اي، گرگ، روباه معمولي و از و پرندگان هما يا كركس ريش‌دار، دال، عقاب طلايي، دليجه، سارگپه ، كبك، تيهو، قرقاول، باقرقره و ... نيز جزئي از حيات وحش پارك ملي گلستان است.

انتهاي پيام