محور كرج – چالوس در استان مازندران كه در پي ريزش كوه و سقوط سنگ از شامگاه دهم فروردين ماه مسدود شده بود از ساعت 18 روز چهارشنبه 22 فروردين ماه بازگشايي شده و تردد خودروها در آن از سرگرفته شد.

رييس مركز فرماندهي و كنترل ترافيك پليس‌راه كشور كه شامگاه چهارشنبه اين خبر را به خبرنگار ايسنا داد در عين حال با اذعان به احتمال سقوط سنگ در اين محور از هموطنان خواست از سفرهاي غيرضروري در اين مسير خودداري كرده و در صورت ضرورت به نكات ايمني توجه و با سرعت مطمئنه حركت كنند.

صرف‌نظر از سوانح تاسف‌بار رانندگي كه هر روز در گوشه و كنار جاده‌هاي كشور به كشته و زخمي شدن هموطنانمان منجر مي‌شود، رخداد حوادثي نظير سنگ‌ريزش شامگاه دهم فروردين ماه جاري در جاده چالوس كه خوشبختانه تلفات جاني در پي نداشت زنگ خطري است كه نشان مي‌دهد جاده‌هاي كوهستاني كشور تا چه حد در برابر ساده‌ترين و معمول‌ترين پديده‌هاي طبيعي آسيب‌پذيرند.

به راستي حوادثي نظير سنگ‌ريزش‌هاي جاده چالوس را كه پيش از اين نيز و از جمله پس از زلزله هشتم خردادماه 83 شاهد رخداد آن بوديم و همچنين حوادث تاسف‌بار متعاقب سيلاب‌هاي سالهاي 80 و 81 در جاده‌هاي استان گلستان را تا چه حد مي‌توان غيرمترقبه و غير قابل پيش‌بيني دانست؟

به گزارش سرويس علمي خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا)، به گفته كارشناسان علوم زمين، وقوع پديده سنگ افت در نواحي كوهستاني به ويژه در چنين جاده‌هايي كه در مسيري طولاني با دامنه‌هاي سنگي پرشيب در ارتباطند كاملا طبيعي است.

در پديده سنگ افت در اثر لغزش سنگ‌ها، بلوك‌هاي سنگي آزاد شده و روي شيب توپوگرافي كه معمولا در نواحي كوهستاني بسيار تند است، به سمت دامنه حركت كرده و در مسير خود همه چيز را خراب مي‌كنند. اين پديده در پي زمين‌لرزه‌هاي كوچك و بزرگ و به خصوص در فصول پربارش تشديد مي‌شود.

اين مشكل به ويژه در كوهستان البرز كه به دليل جوان بودن از لحاظ فعاليت‌هاي زمين‌شناسي و كوه‌زايي به شدت فعال است وجود دارد زيرا اين فعاليت‌ها به دنبال خود پديده فرسايش را به دنبال دارد كه به اشكال مختلف مانند پديده‌هاي دامنه‌يي، سنگ ريزش‌ها، سنگ افت و زمين لغزشها بروز مي‌كند

به گفته كارشناسان، در جاده چالوس كه حدود 80 سال پيش بدون انجام بررسي‌هاي كافي احداث شده و پس از آن نيز تلاش چنداني براي بهره‌برداري مناسب از اين جاده و استفاده از امكانات مورد نياز روز نشده، در عمده موارد، پس از بروز حوادث اين چنيني تنها به بازگشايي مسير اقدام شده و به علت هزينه‌هاي فراوان، نگهداري اصولي از اين جاده و بسياري از جاده‌هاي ديگر كشور صورت نگرفته است.

در نيمه تابستان سال 1383 نيز جاده چالوس كه خردادماه آن سال به دليل سنگ‌ريزش‌هاي متعاقب زلزله فيروز آباد كجور مسدود شده بود، در ميان ابراز نگراني‌ها، هشدارها و بحث‌هاي موافق و مخالف بسيار بازگشايي شد.

در شرايط كنوني ضرورت بررسي‌هاي دقيق زمين‌شناسي و شناسايي و پايدارسازي نقاط خطرخيز جاده‌هاي كشور كاملا احساس مي‌شود از سوي ديگر در مورد احداث جاده‌هاي جديد نيز بايد اين باور در مسئولان وزارت راه ايجاد شود كه هزينه كردن در ساخت جاده‌هاي كاملا استاندارد نه تنها هزينه‌هاي سنگين كنوني نگهداري را به نحو چشمگيري كاهش مي‌دهد بلكه امكان بهره برداري ايمني جاده در مدت زمان بسيار طولاني تر را نيز فراهم مي‌كند.

مهندس شهرام نصيري، مسئول گروه بلاياي طبيعي پايگاه ملي داده‌هاي علوم زمين كه پس از سنگ‌ريزش دهم فروردين ماه جاري در جاده چالوس مستقيما به بررسي وضعيت جاده پرداخته است در گفت‌وگو با خبرنگار «پژوهشي» خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) تاكيد كرد: با توجه به خصوصيات اين سنگ افت، محدوده 16 كيلومتري سياه بيشه تا دزدبند خطرناك بوده و در هر دوره از فصول پربارش و يا با رخداد زمين لرزه‌اي بزرگ (M>5.5)، احتمال تكرار سنگ ريزش وجود دارد كه نياز است با بستن اين منطقه مطالعات موردي و اصولي انجام شود.

وي خاطرنشان كرد: پي آمد بارندگي 72 ساعته نخستين روزهاي فروردين 86، لغزش گوه‌اي سنگي به ابعاد تخميني دو هزار مترمكعب، كيلومتر 103 محور مواصلاتي كرج ــ چالوس (8 كيلومتري ولي آباد، گردنه هزار چم) را به طور كامل مسدود كرد.

اين گسيختگي در ساعت 22:30 روز 10 فروردين ماه 86 واقع در مختصات جغرافيايي 24/51 درجه طول شرقي و 27/36 درجه عرض شمالي در حالي به وقوع پيوست كه 60 متر از جاده اصلي، به همراه چهار دكل متوسط پست انتقال برق را به طور كامل تخريب كرد و خوشبختانه تلفات جاني به همراه نداشت.

وي در بيان پيشينه و عامل رويداد اظهار كرد: بيش از 30 رويداد موردي زمين لغزش (سنگ افت، سنگ لغزش، و خاك لغزش) در جاده كرج ــ چالوس حد فاصل سياه بيشه تا دزدبند، آخرين خاطره لغزش‌هاي دامنه‌يي است كه به شكل گروهي در اين مكان به زمين لرزه 8 خرداد 1383 فيروز آباد كجور بر مي‌گردد و نزديك به يك سوم اين زمين لغزش‌هاي مرگبار در گردنه هزار چم يعني در مكان گسيختگي حاضر رخ داده است. به اين ترتيب چنين جنبش بزرگي اثر خود را بلافاصله و روي شيب‌ها نگذاشته و به فاصله دو تا سه سال بعد با بارندگي 72 ساعته روزهاي هفتم تا نهم فروردين 1386 در درزها و شكستگي‌ها عمل كرده و زمين لغزش و ريزش سنگ اتفاق افتاده است.

نصيري خاطرنشان كرد: جانمايي گسيختگي گوه‌يي فروردين 86 و مقايسه آن با نقشه شدن لرزه‌يي زمين لرزه هشتم خردادماه 83 فيروز آباد كجور نشان مي‌دهد، رويداد اخير در پهنه مهلرزه‌يي زلزله فيروز آباد كجور به وقع پيوسته است و گرچه بارندگي اخير ماشه اين ناپايداري بزرگ را كشيده است ولي بدون شك جنبش ناشي از زمين لرزه فيروزآباد در سستي دامنه‌هاي سنگي و توسعه گسيختگي‌ها مؤثر بوده است.

وي در بيان ويژگي‌هاي پيكر شناسي زمين در اين منطقه گفت: ريخت شناسي جوان كه با شكل گيري قله‌هاي تيز، دره‌هاي عميق، دامنه‌هاي پرشيب و صخره‌هاي ديوار گونه پر شيب آشكار است، نشان از زمين‌ساخت جنبا در اين ناحيه دارد، به اين مفهوم كه اين عامل،‌ خود توسعه سطوح ضعف سيستماتيك، ‌خردشدگي و فرسايش را به همراه داشته است كه اين مساله در مواردي سبب تشكيل خاك در دامنه‌هاي پرشيب و تمركز پوشش درختي شده است .

در سمت مقابل، توده جابجا شده عملكرد يك گسل فرعي سبب تمركز آب و پوشش درختي شده است كه ممكن است رسوبات حاشيه يخچالي نيز بخشي از تامين خاك عهد حاضر اين منطقه را عهده‌دار باشد.

مسئول گروه بلاياي طبيعي پايگاه ملي داده‌هاي علوم زمين در پايان در بيان راهكارهاي كاهش خطرپذيري اين مسير به ايسنا گفت: پس از تخليه جاده با عمل لغ گيري، سازندهاي سست و سنگ‌هايي كه در آستانه ريزش هستند را با ضربه راه اندازي مي‌كنند و يا از ديوارهاي حايل و تورهاي ارتجاعي براي جلوگيري از ريزش سنگ در مسير جاده استفاده مي‌كنند.همچنين با استفاده از تحليل‌هاي رياضي، مدل آستانه گسيختگي شيب‌هايي را كه احتمال افتادگي دارند، تحليل موردي و مطالعه ساختگاهي كرده و يا خندقي ميان شانه راه و ديواره كناره جاده به عمق يك متر و عرض دو تا سه متر ايجاد كرده تا سنگ افت، درون خندق قرار گيرد.

انتهاي پيام