صادرات به‌عنوان یکی از ارکان مهم توسعه اقتصادی و رشد پایدار کشورها، نقش بسزایی در افزایش تولید داخلی، ایجاد اشتغال و ارتقاء جایگاه اقتصادی کشورها در عرصه بین‌المللی دارد. استان گیلان به‌عنوان یکی از قطب‌های کشاورزی و صنعتی ایران، با ظرفیت‌های فراوانی در حوزه محصولات کشاورزی، آبزیان و صنایع مرتبط، می‌تواند سهم قابل‌ توجهی در توسعه صادرات کشور ایفا کند.

در روزگاری که صادرات با پیچ‌وخم‌های اداری، بی‌ثباتی ارزی و نبود حمایت‌های واقعی، به مسیری پرچالش تبدیل شده، زنانی هستند که با سرمایه شخصی، پشتکار بی‌وقفه و اعتباری که خود ساخته‌اند، چراغ تجارت ایران را روشن نگه داشته‌اند. این زنان نه‌تنها در خانه، بلکه در بازارهای جهانی با نگاهی مادرانه، دقتی زنانه و جسارتی تحسین‌برانگیز، گام در مسیر سخت تجارت نهاده‌اند و چهره‌ای نو و امیدبخش به اقتصاد کشور بخشیده‌اند.

گفت‌وگوی پیش رو، روایت یکی از همین زنان پیشرو است؛ «فرنگیز رحمانی» عضو هیئت رئیسه اتاق بازرگانی گیلان و صادرکننده نمونه استان، زنی که با سرمایه اندک اما عزمی راسخ، مرزهای جغرافیا را کنار زد و محصولات کشاورزی و خشکبار را به قلب اروپا فرستاد. او نماینده نسلی از زنان است که باور دارند تجارت، اگر با اخلاق و تعهد همراه باشد، می‌تواند سفیر شایسته‌ای برای هویت و فرهنگ ایران در جهان باشد.

فرنگیز رحمانی در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا با اشاره به مزیت‌های متعدد استان گیلان در حوزه صادرات، اظهار کرد: گیلان محبوب و همیشه سبز با زیتون رودبار، چای لاهیجان، برنج هاشمی، کیوی آستارا، بسیاری از محصولات کشاورزی و باغی دیگر و همچنین آبزیان دریاچه خزر حرف اول را در ایران می‌زند.

خانه نشینی صادرکنندگان خوشنام

وی منطقه ویژه اقتصادی آستارا را تنها مرز بی‌مانند دانست که چهار مرز خروجی شامل (دو مرز زمینی، مرز دریایی و ریلی) به کشورهای اوراسیا و اروپا دارد، افزود: نزدیکی، هم‌زبانی و تردد آسان آستارا با کشورهای همسایه به‌ویژه جمهوری آذربایجان، راه ورود ما به فراتر از سرزمین‌های منطقه شده است.

این صادرکننده نمونه استان گفت: فراوانی محصولات کشاورزی ایران چهار فصل، مرزنشینی و شناخت از بازارهای هدف من را به سمت فعالیت‌های اقتصادی و صادراتی سوق داد. در حال حاضر به‌صورت تخصصی در زمینه صادرات محصولات کشاورزی و خشکبار فعالیت دارم و عمده همکاری‌هایم با کشورهای لهستان، اوکراین و روسیه است.

رحمانی در خصوص مهم‌ترین موانع عرصه صادرات گفت: صادرات با شعار «تسهیل تجارت» معرفی می‌شود اما در عمل، صادرکننده‌های خوش‌نام خانه‌نشین شده‌اند. در حال حاضر تنها ۳.۵ درصد از صادرات کشور به محصولات کشاورزی اختصاص دارد و همین درصد اندک معیشت هزاران باغدار، کشاورز، سردخانه‌دار، سورتینگ‌دار و کارگر مرد و زن را تامین می‌کند در حالیکه ظرفیت بیش از این وجود دارد.

این فعال اقتصادی، در خصوص حمایت‌های عرصه صادرات یا زیرساخت‌های حمل و نقل تصریح کرد: به‌عنوان فردی که در بطن جامعه فعالیت می‌کنم و همه‌چیز را با سرمایه شخصی و کارت حقیقی خودم انجام می‌دهم، هیچ‌گونه حمایت دولتی، بانکی یا نهادی ندیده‌ام. اگر بخواهم صادق باشم، باید بگویم نه‌تنها حمایتی وجود ندارد، بلکه باید نام برخی نهادها را ترمز صادرات گذاشت.

وی با بیان اینکه جلسات زیادی با مسئولان برگزار می‌شود که بیشتر هزینه‌بر است تا اثرگذار، اظهار کرد: پروژه ریلی استان سال‌هاست با وجود اینکه تکمیل آن بسیار اندک باقی مانده، بلاتکلیف مانده است. حمل‌ونقل هنوز ساماندهی نشده، گرچه در حوزه گمرک، تلاش‌هایی برای اتصال سیستماتیک پایانه‌ها انجام شده است. همچنین در گذشته، سفرهای خارجی و جلسات B۲B فرصت مناسبی برای ارتباط با تجار خارجی بود اما حالا این رویدادها بسیار محدود شده‌اند و ما همچنان با همان بازارهای قدیمی تجارت می‌کنیم.

نفوذ برخی عوامل آفت صادرات صادقانه

این صادرکننده نمونه با بیان اینکه نفوذ برخی عوامل انسانی در گمرک، حمل‌ونقل و ارتباطات بین‌المللی از مهم‌ترین موانع توسعه تجارت هستند و لطمه اصلی را به صادرات صادقانه می‌زنند، تصریح کرد: صادرات محصولات کشاورزی گیلان همچنان با استقبال روبه‌رو هستند، اما نبود کنترل بر حمل‌ونقل و تاخیرهای زمان ورود تا خروج از گمرک، باعث آسیب دیدن ۵۰ تا ۶۰ درصد محصولات و افت کیفیت و از دست رفتن بازار آنها می‌شود و به تدریج بازارشان را از دست می‌دهند.

عضو هیئت رئیسه اتاق بازرگانی گیلان ادامه داد: عدم حمایت مسئولان از صادر کننده، تولید کننده، صنایع بسته‌بندی باعث شده کیفیت بسته‌بندی محصولات صادراتی کاهش یابد و آنطور که شایسته کالاهای ایران است به بازارهای خارجی عرضه نمی‌شود.

رحمانی در پاسخ به اینکه چقدر با چالش‌هایی مثل نرخ ارز، مشکلات گمرکی یا نقل‌وانتقال پول مواجه هستید و چه راهکاری برای توسعه صادرات پیشنهاد می‌کنید، گفت: متاسفانه برخی مسئولان منتخب آگاهی و اطلاعات کامل از صادرات و موانع آن ندارند و به همین دلیل عدم شناخت کافی، با ابلاغ دستورالعمل‌ها و بخشنامه‌های خلق‌الساعه روز به روز مسیر را برای صادر کنندگان سخت‌تر می‌کنند که نشان می‌دهد آمار درستی در اختیارشان قرار نمی‌گیرد لذا این یکی از چالش‌های اصلی تجارت به شمار می‌رود.

وی افزود: کالا را با سرمایه شخصی بدون کمترین کمک بانکی و نرخ روز از کشاورز خریداری می‌کنم، مشتری من در روسیه یا لهستان یا اوکراین قیمت را بر اساس دلار محاسبه می‌کند و با دلار روز به ما پول می‌دهد، اما برای بازگشت ارز باید به نرخ دستوری بانک مرکزی (حدود ۶۰ تا ۷۰ هزار تومان) آن را تحویل دهیم. این فاصله باعث شده که برخی صادرکنندگان با کارت خودشان کار نکنند و به سمت کارت‌های اجاره‌ای فاقد اعتبار بروند که مشکل‌دار و دردسرساز هستند.

این فعال اقتصادی تاکید کرد: راهکار اصلی ما تک‌نرخی شدن ارز است که توسعه، اعتماد و رشد در صادرات را به دنبال دارد. وقتی در دنیا جایگاهی برای قراردادهای LC نداریم، تبادلات به‌صورت دستی انجام می‌شود که قابل اطمینان نیست، لذا تک‌نرخی شدن می‌تواند همه مشکلات را حل کند.

راهکارهای تقویت زیرساخت‌های صادراتی گیلان

عضو هیئت رئیسه اتاق بازرگانی گیلان با تاکید بر اینکه موفقیت در صادرات نیازمند بینش بازارمحور، شناخت از زنجیره‌های ارزش جهانی و آشنایی با استانداردهای بین‌المللی است، گفت: به کارگیری هوش تجاری یکی از ابزارهای مهم برای تمایز صادرکننده موفق است.

وی در خصوص راهکارهای تقویت زیرساخت‌های صادراتی استان گیلان، بیان کرد: توسعه پایانه‌های هوشمند در آستارا و انزلی، ایجاد مراکز بسته‌بندی و استانداردسازی محصولات کشاورزی به‌ویژه شیلات و آبزیان، راه‌اندازی شبکه‌های داده تجاری برای رصد بازارهای هدف، تقویت خطوط ریلی و حمل‌ونقل دریایی (با لایروبی در بنادر کم‌عمق)، تسهیل فرآیندهای گمرکی، ایجاد مراکز مشاوره صادراتی در استان از جمله مهمترین پیشنهاداتی هستند که می‌توانند منجربه تقویت زیرساخت‌های صادراتی استان گیلان شود.

رحمانی در پاسخ به این سوال که نقش بانوان در حوزه صادرات را چگونه می‌بینید؟ گفت: بانوان، قهرمانان بی‌ادعای جامعه در عرصه اقتصاد و تجارت و کارآفرینی هستند. آنان به محصولات، تولید، بسته‌بندی، زیبایی و جلا می‌بخشند. در باغ، سورتینگ، گمرک و حتی در بازارهای خارجی حضور موثر دارند. جالب است که مشتریان خارجی هم بانوان را قابل‌اعتمادتر و پاک‌دست‌تر می‌دانند زیرا بانوان در عرصه تجارت و اقتصاد نشان دادند که سالم‌تر و صادق‌تر هستند از این رو تجربه نشان داده که مشتریان خارجی هم به بانوان اعتماد بیشتری دارد.

این فعال اقتصادی ادامه داد: خوشبختانه مسیر برای فعالیت و نقش آفرینی بانوان در حوزه تجارت باز است، فقط باید اراده کنند. عشق و علاقه می‌تواند آن‌ها را به جایگاه‌های بزرگ برساند. بانوان همواره در طول تاریخ اثبات کرده‌اند در مقابل اراده‌شان هیچ دری بسته نمی‌ماند با اینکه حمایت خاص و ویژه‌ای از فعالیت اقتصادی بانوان نمی‌شود اما باید با توانمندی خودمان بتوانیم بایستیم و در جامعه اثرگذار باشیم تا افرادی در کنار فعالیت ما بانوان بتوانند نان سلامت به خانه ببرند.

حضور اخلاق مدارانه بانوان در تولید و صادرات

وی با بیان اینکه پیشنهاد می‌کنم بانوان علاقمند و توانمند از طریق اتاق بازرگانی استان و عضویت در کانون‌های زنان وارد عرصه شوند، خاطرنشان کرد: بانوان می‌توانند در دوره‌های تخصصی حیطه فعالیت‌شان، صنایع‌دستی یا تولیدات دیگر شرکت کنند و ضمن بهره‌مندی از آموزش‌ها، از تجربیات فعالان اقتصادی بهره بگیرند.

عضو هیئت رئیسه اتاق بازرگانی گیلان در پاسخ به این سوال که دلیل موفقیت‌تان را چه می‌دانید و چه توصیه‌ای به بانوان دارید؟ گفت: نترسیدن، کار با صداقت، پشتکار و توکل به خدا عامل هر موفقیتی است، ۷۰ سال سن دارم که ۳۰ سال به عنوان مدیر، معلم و فرهنگی موفق خدمت کردم، پس از بازنشستگی به جهت علاقه به کارآفرینی با سرمایه اندک وارد این عرصه شدم و سال‌هاست که در عرصه صادرات فعالیت می‌کنم، چندین بار هم به عنوان صادر کننده نمونه انتخاب شدم؛ اکنون که دنیای تجارت و تعاملات سیستماتیک و هوشمند است و نیاز به حضور فیزیکی مستمر ندارد، بسیار راحت‌تر می‌توان فعالیت کرد به شرط اینکه مسئولان متخصص و کاربلد به جای گرفتن دست، زیر پای فعالان اقتصادی را خالی نکنند و حامی باشند.

این صادرکننده نمونه ادامه داد: معتقدم اگر مردی در میدان اقتصاد موفق است، قطعا یک زن دانا، فهمیده و توانمند در کنارش حضور دارد و این مردان باید نشان‌ها و جوایزی که دریافت می‌کنند را تقدیم همسران‌شان کنند چون بدون آنها نمی‌توانند به کار بزرگی مثل تجارت بپردازند.

رحمانی تاکید کرد: بانوان همه جا نقش‌آفرینی کلیدی دارند و همچنین در پایداری تولیدات بومی، نوآوری محصولاتی مثل چای، زیتون، کیوی، فرآورده‌های ارگانیک مخصوصا در گیلان سهم بسزایی دارند، با قطعیت می‌توان گفت که حضور و مشارکت آنان در صادرات و تولید اخلاق مدارانه است.

به گفته این فعال اقتصادی، با برگزاری دوره‌های تخصصی و مهمتر از همه ایجاد صندوق‌های مالی برای بانوان کارآفرین، حمایت و تقویت مدیریت زنان فعال، ارائه سیاست‌های تشویقی، برگزاری نمایشگاه‌های بین‌المللی خانم‌های علاقمند به فعالیت در عرصه تجارت و صادرات می‌توان زمینه ورود بانوان را به عرصه تجارت تقویت کرد.

تجار؛ سفیران اقتصاد، فرهنگ و هویت ایران

عضو هیئت رئیسه اتاق بازرگانی گیلان بیان کرد: دنیای تجارت امسال امروز بیش از هر زمان دیگری به نگرش ظریف، خلاقیت و تعهد مادرانه بانوان نیاز دارد زیرا در صادرات فقط فروش کالا مطرح نیست، شاید کالایی را صادر می‌کنیم اما مهم این است بدانیم یک صادر کننده، سفیر فرهنگ، اقتصاد و هویت ماست که به کشورهای دوردست صادر می‌کند لذا برای ورود به این عرصه باید دانش، پشتکار و جسارت را به کار گرفت؛ واقعیت این است که با این سلاح‌ها می‌توان مرزها را از میان برداشت.

این صادرکننده نمونه اعتمادسازی و اعتبارآفرینی را بزرگترین سرمایه تجارت دانست و تاکید کرد: با حداقل سرمایه هم می‌توان کار را آغاز و اعتمادسازی ایجاد کرد، با سرمایه بسیار اندک کار را آغاز کردم و کم کم به سبب اعتبار شخصی اعتمادسازی صورت گرفت این اعتبار شخصی می‌تواند بزرگترین سرمایه ما باشد؛ هیچگاه از پرسیدن و یاد گرفتن غافل نشویم و از شکست خوردن نترسیم؛ بارها و بارها در این مسیر اقتصادی شکست خوردم اما از اشتباهاتم درس گرفتم تا توانستم امروز به عنوان صادرکننده تقریبا موفق با شما گفت‌وگو کنم.

رحمانی گفت: ما می‌توانیم الگویی برای نسل آینده زنان تاجر و کارآفرین با تفکر جهادی و عمل بومی باشیم و اقتصاد ایران و گیلان را به افق‌های تازه‌ای پیوند بزنیم.

صادرات، حلقه اتصال اقتصاد داخلی با بازارهای جهانی است و توسعه آن مستلزم رفع موانع و بهبود زیرساخت‌های مرتبط است. تجربه فرنگیز رحمانی به‌عنوان یک صادرکننده نمونه در استان گیلان، نشان می‌دهد که در جهان پرتلاطم امروز، زنانی که هم نقش مادری را با تمام لطافتش ایفا می‌کنند و هم در قامت یک تاجر، کارآفرین یا صادرکننده می‌ایستند، ستون‌هایی هستند که آینده این سرزمین بر دوش آن‌ها بنا می‌شود.

بانوان به‌عنوان قهرمانان بی‌ادعای عرصه صادرات، نقش مهم و تاثیرگذاری در رونق اقتصادی دارند؛ اعتماد به چنین زنانی، یعنی اعتماد به ستون‌های پنهان اما استوار اقتصاد کشور، لذا باید با ایجاد فرصت‌های برابر، آموزش‌های تخصصی و حمایت‌های مالی و مدیریتی، زمینه‌ساز رشد و شکوفایی بیشتر آنان شد. به مناسبت ۲۹ مهر؛ روز ملی صادرات، اگر باور کنیم که دست‌های توانمند بانوان، خالق امنیت است، آن‌گاه خواهیم دید که با تکیه بر توان زنان پاک‌دست، آینده‌ای روشن‌تر، اخلاق‌مدارتر و شکوفاتر در انتظار اقتصاد کشور خواهد بود.

انتهای پیام