اگرچه از سال ۱۳۸۶ به بعد، به دلیل سرمازدگی شدید، تولید انار در منطقه ترشیز از جمله خلیل‌آباد به طور قابل توجهی کاهش یافته و بسیاری از باغداران ناچار به قطع درختان چند ساله خود شدند، اما حتی با همین سطح زیرکشت، باغداران توانسته‌اند در زمینه تولید به رتبه‌های خوبی دست یابند.
این میوه نه تنها به عنوان یک محصول کشاورزی با ارزش اقتصادی بالا شناخته می‌شود، بلکه در فرهنگ و آداب و رسوم مردم منطقه نیز جایگاه ویژه‌ای دارد. انار به عنوان نماد برکت و فراوانی در مراسم مختلف، از جمله جشن شب یلدا، به کار می‌رود و در سفره‌های خانواده‌ها همیشه حضوری پررنگ دارد.
با این حال، تولید انار در خلیل‌آباد با چالش‌هایی مواجه است. مشکلاتی نظیر کمبود آب، تغییرات اقلیمی و نوسانات بازار می‌تواند تأثیر منفی بر کیفیت و کمیت محصول داشته باشد. با وجود این چالش‌ها، باغداران خلیل‌آباد با تلاش و پشتکار خود، همچنان به کشت و برداشت انار ادامه می‌دهند و امیدوارند که با ایجاد زیرساخت‌های مناسب و حمایت‌های لازم، بتوانند به بهبود وضعیت تولید و فروش این محصول ارزشمند کمک کنند.
مدیر جهاد کشاورزی خلیل‌آباد با بیان اینکه هرچند بخش کشاورزی روزهای خوبی ندارد اما با توجه به شرایطی که در این شهرستان داریم تاحدودی قابل قبول است، افزود: شهرستان خلیل‌آباد با ۶۵۰ هکتار سطح زیر کشت مقام سوم تولید انار را در خراسان رضوی دارد.
محمود شبان با اشاره به اینکه روستاهای نقاب میرآباد دارای بیشترین سطح زیر کشت انار هستند، تصریح کرد: رقم قالب انار در این روستاها خزر، شیشه کپ، انار قند، رباب، واندرفول هستند.
وی با اعلام اینکه ارقام رباب و واندرفول برای اولین بار به صورت الگویی در روستای نقاب کشت شده است، اظهار کرد: امیدواریم عملکرد این ارقام مورد تائید قرار بگیرد و بتوانیم در سطح بیشتری آن را توسعه دهیم.
مدیر جهاد کشاورزی خلیل‌آباد خاطرنشان کرد: با توجه شرایطی که در منطقه داشتیم از جمله سرمازدگی فروردین امسال در نقاب و میرآباد و در ادامه افزایش دما و خاموشی چاه موتورها پیش‌بینی می‌شود که امسال کاهش ۳۰ درصدی را تولید انار داشته باشیم.
وی بیان کرد: با توجه به این میزان کاهش پیش‌بینی می‌شود حدود ۱۲ هزار تن تولید انار در منطقه نقاب میرآباد داشته باشیم، ضمن اینکه طی این چند سال در شهرستان به عنوان زیرساخت صادراتی اقداماتی از جمله احداث سردخانه‌ها انجام و آماده تحویل انار باغداران است.
شبان با توصیه به باغداران شهرستان گفت: از باغداران انتظار داریم انارهایی که از کیفیت مطلوبی برخوردار هستند را در سرخانه نگهداری کنند و در ابتدای برداشت روانه بازار نکنند، البته باغدارانی که در سال‌های قبل این اقدامات را انجام دادند ارزش افزوده بسیار خوبی نصیبشان شد.
وی قیمت امسال بازار انار را هم به دلیل کاهش تولید ۳۰ درصدی قابل قبول دانست و افزود: اکنون هر کیلو انار در محل باغ با قیمت ۳۵ تا ۴۰ هزار تومان خرید و فروش می‌شود.
مدیر جهاد کشاورزی خلیل‌آباد اظهار کرد: هرچند هزینه‌های تولید افزایش بسیاری داشته است اما این قیمت قابل قبول است و می‌شود با مدیریت صحیح باغات و افزایش کیفیت انار این موضوع را جبران کرد.
وی در ادامه از دیگر اقدامات انجام شده برای فروش بهتر محصول انار خبر داد و گفت: با پیگیری‌های صورت گرفته عرضه مستقیم انار را در غرفه‌های سازمان میوه و تره‌بار استان تهران و مشهد انجام می‌شود.
شبان با بیان اینکه از هفته آینده که برداشت انار افزایش خواهد یافت باغداران در این غرفه‌ها فعالیت خود را آغاز خواهند کرد، از صادرات انار به کشورهای حاشیه خلیج‌فارس خبر داد و گفت: پیش‌بینی می‌شود با توجه به تقاضایی که داریم امسال صادرات خوب محصول انار را داشته باشیم.
مدیر جهاد کشاورزی خلیل‌آباد با اشاره به اینکه ۵۰ تا ۶۰ درصد انار تولید شده در منطقه قابلیت صادرات را دارد، بیان کرد: البته باقی محصول هم قابلیت صادرات به کشورهایی مانند عراق و پاکستان را دارد.
وی در ادامه از کاهش ۱۰۰ هکتار سطح زیر کشت انار به نسبت سال گذشته خبر داد و گفت: این کاهش سطح مربوط به باغات درجه ۳ بوده‌اند که در منطقه نقاب میرآباد به دلیل سرمازدگی حذف شده‌اند و تبدیل به باغات پسته شده است.
شبان با بیان اینکه با توجه به شرایط موجود در این منطقه هنوز ۱۵۰ هکتار دیگر جزو باغات درجه ۳ هستند که از حیز انتفاع خارج شده‌اند، افزود: توصیه ما به کاشت پسته در منطقه نقاب میرآباد نیست، پیشنهاد ما بر توسعه گلخانه‌ها است.
با توجه به محدودیت شدید آبی که در روستاهای نقاب میرآباد وجود دارد توصیه و برنامه کارشناسان بر توسعه کشت‌های گلخانه‌ای است؛ در همین راستا سال گذشته اولین گلخانه الگویی در روستای نقاب احداث شد و کشاورزان و باغداران پس از دیدن مزیت‌ها تقاضاهای بسیاری داشتند و در حال اخذ مجوزهای لازم هستند.
مدیر جهاد کشاورزی خلیل‌آباد همچنین اجرای سیستم‌های آبیاری زیرسطحی کم فشار برای باغات انار را ضروری دانست و اظهار کرد: در این خصوص جلسات مربوطه با شرکت‌های مختلف برگزار شده تا باغاتی که از قابلیت‌های لازم برخوردار هستند سیستم‌های آبیاری زیرسطحی کم فشار از اعتبارات دولتی اجرایی شود.
وی در ادامه از تلاش‌ها برای جذب سرمایه‌گذارانی از خارج استان برای راه‌اندازی صنایع تبدیلی خبر داد و گفت: مجوزهای اولیه صادر و عملیات اجرایی شروع شده است، برای سال آینده اولین کارخانه صنایع تبدیلی در حوزه انار را خواهیم داشت.
شبان با اشاره به اینکه در حال حاضر انارهای درجه دو و سه برای تهیه آب انار به صورت خانگی در روستاهای نقاب و میرآباد در قالب طرح‌های مشاغل خانگی در حال فراوری و اجرا هستند، اظهار کرد: البته این طرح‌ها در حوزه اجرا مورد قبول نیستند. سال آینده طرح صنایع تبدیلی ویژه انار را در خود روستای نقاب به بهره‌برداری خواهد رسید و محصولات منطقه با نام خود روستا برندسازی و وارد بازار خواهد شد.
وی در ادامه به دلایل عرضه انار شهرستان در حاشیه جاده اشاره کرد و گفت: عرضه محصول انار در حاشیه جاده رسم مرسومی است که در تمامی اقصی نقاط مختلف انجام می‌شود، وجود فروشنده‌ها در حاشیه جاده دلیلی برعدم حمایت و پائین بودن قیمت نیست بلکه می‌خواهند از وجود محصول در این منطقه خبر بدهند.
مدیر جهاد کشاورزی خلیل‌آباد با بیان اینکه در زمان برداشت هر محصول فروشندگان در حاشیه جاده‌ها برای فروش حضور پیدا می‌کنند، خاطرنشان کرد: با توجه به شرایطی که وجود دارد فروشندگان برای دسترسی راحت‌تر و فروش بهتر محصول انار ساماندهی شده‌اند.
وی همچنین به مهم‌ترین مشکلات موجود انارکاران در منطقه اشاره کرد و گفت: خشکسالی، تغییرات اقلیمی از مهم‌ترین مشکلات موجود است، امیدواریم با توجه به برنامه‌هایی که برای منطقه نقاب میرآباد تدوین شده باغداران را با تغییرات اقلیمی وفق دهیم.
شبان با اشاره به اینکه تغییرات اقلیمی اتفاق افتاده و نمی‌توان به راحتی از کنار آن عبور کرد، افزود: خشکسالی، کمبود آب و تغییرات اقلیمی وجود دارد این ما هستیم که باید با اجرای سیاست‌ها و برنامه‌های افزایش بهره‌وری در حوزه کشاورزی با این تغییرات مقابله کنیم.
وی تصریح کرد: سال گذشته به دلیل تغییرات اقلیمی، افزایش دما و خاموشی چاه موتورها و سرمازدگی ۱۲۰۰ میلیارد تومان خسارت به بخش کشاورزی شهرستان وارد شد که حدود ۲۵۰ میلیارد تومان آن فقط مربوط به محصول انار بود.
انارکاران در حاشیه
انارکاران معتقدند که چند سالی است در حاشیه قرار گرفته و از حمایت‌های لازم بی‌بهره مانده‌اند. حمیدرضا حسینی، یکی از باغداران محلی، با ابراز نگرانی از وضعیت کنونی گفت: متأسفانه هیچ توجهی به ما نمی‌شود و تمام حمایت‌ها تا قبل از برداشت محصول صورت می‌گیرد. پس از آن، باغداران تنها به حال خود رها می‌شوند.
وی به مشکلاتی نظیر کم‌آبی و تغییرات اقلیمی اشاره کرد و افزود: با وجود تلاش‌های ما، سرمازدگی و خشکسالی باعث شده تا دیگر نتوانیم به تولید انار دلخوش کنیم و بسیاری از باغداران از ادامه کار ناامید شده‌اند.
حسینی با انتقاد از دلالان، گفت: این افراد به راحتی تمام زحمات ما را به تاراج می‌برند و در نهایت بیشترین سود را از زحمات کشاورزان به جیب می‌زنند.
علی نیکو، یکی از صادرکنندگان انار نیز با تأکید بر این موضوع اظهار کرد: انار با کیفیت شهرستان‌هایی مانند بجستان و خلیل‌آباد باید در بازار با قیمت مناسب‌تری به فروش برسد. قیمت واقعی یک کیلو انار در باغ می‌تواند بیش از ۴۵ هزار تومان باشد، اما متأسفانه به دلیل جولان دلالان در فصل برداشت قیمت‌ها بسیار پایین‌تر است.
وی همچنین بر اهمیت حمایت از باغداران تأکید کرد و افزود: اگر مسئولان به باغداران توجه کنند و زمینه‌های لازم برای بازاریابی و صادرات را فراهم کنند، دلالان به راحتی نمی‌توانند محصولات ما را به قیمت‌های ناچیز خریداری کنند.
نیکو ادامه داد: فروش انار در حاشیه جاده‌ها به دلیل عدم وجود برنامه‌ریزی مناسب و بازاریابی صحیح است. باغداران به دلیل نیاز مالی مجبور به برداشت زودهنگام انار می‌شوند و این موضوع باعث می‌شود که کیفیت محصول کاهش یابد.
وی گفت: همچنین فروش انار بی‌کیفیت در حاشیه جاده به اعتبار انارهای با کیفیت منطقه آسیب می‌زند. نبود یک اتحادیه منسجم برای حمایت از باغداران، یکی از اصلی‌ترین مشکلات است.
نیکو همچنین به موضوع دلالی اشاره کرد و گفت: دلالان با خرید محصولات به قیمت بسیار پایین، باغداران را تحت فشار قرار می‌دهند. برای مقابله با این وضعیت، باید خریدها از طریق اتحادیه‌ها و شرکت‌های تعاونی انجام شود.
وی با بیان اینکه انار فقط یک میوه نیست بلکه دارای خواص دارویی بسیار بالایی است، خاطرنشان کرد: متأسفانه ما هنوز به ارزش واقعی انار پی نبرده‌ایم. کشورهای پیشرفته از این میوه به عنوان یک دارو استفاده می‌کنند.
باغداران و صادرکنندگان نیز بر لزوم ایجاد حمایت‌های مؤثر و برنامه‌ریزی‌های مناسب برای بازاریابی و جلوگیری از دلالی تأکید دارند. نبود اتحادیه‌های منسجم و صنایع تبدیلی نیز به عنوان موانع اصلی در راستای ارتقاء کیفیت و قیمت محصولات انار مطرح می‌شود.
با وجود چالش‌های پیش رو، باغداران امیدوارند که با همکاری و حمایت مسئولان و استفاده از تکنولوژی‌های نوین، بتوانند به بهبود وضعیت تولید و فروش انار در این منطقه کمک کنند و ارزش واقعی این میوه را در بازارهای داخلی و خارجی حفظ کنند.
انتهای پیام
نظرات