گره‌ي كور آب در زير پوست شهر سبزوار؛ خارج كردن آب نشست دوباره‌ي ديواره‌هاي مسجد جامع را سبب مي‌شود
مسدود كردن چاه‌هاي قنات سبزوار و اجراي طرح تخليه‌ي فاضلاب شهري، آثار تاريخي اين شهرستان و بخصوص مسجد جامع سبزوار را با خطر روبه‌رو كرده است. اين عمل سبب بالا آمدن آب‌هاي زيرزميني حتا در سطح كاروانسراي نزديك مسجد جامع شده است كه با پي‌گيري‌هاي اعضاي هيأت امناي مسجد، كارشناساني از سازمان نظام مهندسي استان خراسان رضوي در بازديد از مسجد به بررسي وضعيت آن پرداختند.
يكي از مدرسان سازمان نظام مهندسي استان خراسان رضوي در گفت‌وگو با خبرنگار بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، با اشاره به تهيه‌ي گزارشي درباره‌ي وضعيت موجود مسجد جامع سبزوار، پرسيد: چرا در طول 600 سال گذشته، هيچ اتفاقي براي اين مسجد نيفتاد، ولي در دهه‌ي اخير، تخريب‌هايي در آن ايجاد شده‌اند؟
سعيد رسولي يكي از دلايل بالا آمدن سطح آب‌هاي زيرزميني را فعل و انفعال‌هايي دانست كه در قنات‌هاي جاري در زير مسجد در چند سال اخير ايجاد شده‌اند و اظهار كرد: نخست بايد يك پروژه‌ي تحقيقاتي درباره‌ي اين مشكل تعريف شود. سپس با بررسي وضعيت، راهكار مناسبي براي آن پيدا كرد.
وي بالا آمدن سطح آب‌هاي زيرزميني را به‌دليل مسدود شدن قنات‌ها، مشكل‌ساز دانست و ادامه داد: زماني كه آب‌هاي زيرزميني به سطح بالايي بيايند، در خصوصيات مكانيكي خاك تغييراتي ايجاد مي‌شود، چون خاك ضعيف مي‌شود.
او بيان كرد: گويا به‌دليل مقاوم‌سازي، از سمت پايين مسجد جلوي حركت قنات‌ها گرفته شده است و آن‌ها مسدود شده‌اند و آب از آن بخش عبور نمي‌كند. وقتي آب حركت نكند و با سطحي مواجه شود، سطح آن بالا مي‌آيد و اين امر، مشكلاتي را ايجاد مي‌كند.
اين مدرس سازمان نظام مهندسي استان خراسان رضوي جنس خاك منطقه را رس ارزيابي و اظهار كرد: با بالا آمدن سطح آب، تغييراتي در خصوصيات مكانيكي خاك ايجاد و ضعيف شدن خاك و نشست آن‌را سبب مي‌شوند.
رسولي خارج كردن آب را از زير مسجد عامل به‌وجود آمدن مشكلات دانست و گفت: اگر از زير مسجد، آب را به هر روشي مانند پمپاژ خارج كنيم، از آنجا كه در مدت بالا آمدن سطح آب در زير مسجد، تحكيمي در خاك به‌صورت مصنوعي ايجاد شده است، خارج كردن آب، اين تحكيم را از بين مي‌برد و نشست‌هاي دوباره را در ديواره‌هاي مسجد سبب مي‌شود.
او بيشتر شدن ترك‌ها در مسجد و نشست بيشتر پايه‌ها را مبين اين مسأله دانست.
وي با بيان اين‌كه از جمله راه حل‌هاي موجود براي برطرف كردن اين مشكل، نخست مسيريابي قنات‌ها از زير مسجد جامع است، اظهار داشت: تثبيت تونل‌هاي قنات‌ها بايد از اين نشست جلوگيري كند. نخست بايد يك كار ژيوتكنيكي براي اين مشكل تعريف شود و همه‌ي خاك‌هايي كه در مسجد و زير آن وجود دارند، در يك عمليات ژيوتكنيكي بررسي شوند تا با نظرات كارشناسي اين مشكل را بتوان حل كرد.
اين مدرس سازمان نظام مهندسي استان خراسان رضوي با اشاره به انجام يكسري راه حل‌هاي مقطعي و موضعي در اين‌باره در طول سال‌هاي گذشته، گفت: هرچند انجام آن كارها خوب بوده است، ولي نخست بايد يك كار ژيوتكنيكي انجام، خاك زير مسجد بررسي و كار سازه‌يي تعريف شود، سپس براي سازه، تثبيت خاك زير و مستحكم كردن بستر قنات‌ها مقاوم‌سازي انجام شود.
به گفته‌ي رسولي، برطرف كردن مشكلات موجود در مسجد جامع سبزوار به انجام سه مرحله عمليات نياز دارد كه ژيوتكنيك، شناخت مصالح خاك، مقاوم‌سازي و برطرف كردن نقاط ضعف خاك چه از لحاظ ژيوتكنيكي و چه سازه‌يي از مهم‌ترين روش‌ها براي برطرف كردن اين مشكل‌اند.
وي خارج كردن آب را از طريق پمپاژ توسط هيأت امناي مسجد، يك مسكن موضعي براي درمان درد مسجد ارزيابي و اضافه كرد: اگر كارشناسان سازه در اين‌باره بتوانند نظر دهند، در بخش‌هايي كه درحال نشست‌اند، با ايجاد يك قاب مصنوعي، بار ديوارهاي سنگين را به لايه‌هاي مستحكم‌تر مي‌توان منتقل كرد تا مشكلات از بين بروند.
از اواسط سال 1376 تاكنون به‌دنبال اجراي طرح فاضلاب شهري و مسدود كردن قنات‌هاي قديمي، وضعيت نامناسبي براي مسجد جامع سبزوار ايجاد شده است. در اين وضعيت، اظهار نگراني‌هايي ازسوي سازمان‌هاي مختلف مانند سازمان مديريت و برنامه‌ريزي كشور، استانداري و فرمانداري خراسان، نمايندگان مجلس، رسانه‌ها و برخي مسؤولان سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري مطرح و اخطارهايي نيز داده شده‌اند.
انتهاي پيام
- در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
- -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
- - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های دین مبین اسلام باشد معذور است.
- - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر می‌شود.
نظرات