به گزارش ایسنا و به نقل از تی ای، ماه در مقایسه با زمین به میزان قابل توجهی از عناصر فرار تهی شده است. یکی از این عناصر سدیم است. سدیم یک لیتوفیل(Lithophile) است که می‌تواند به عنوان ردیاب تاریخ عناصر فرار در اجرام سیاره‌ای مورد استفاده قرار گیرد. بسیاری از اجرام و منظومه‌های فراسیاره‌ای در منظومه شمسی ما دارای سدیم هستند.
تاکنون فراوانی سدیم در نمونه‌های خاک آورده شده از ماه که حاصل کاوش ماموریت‌های آپولو، لونا و چانگ ای ۵ بود، اندازه‌گیری شده است.
اکنون مدارگرد "چاندرایان ۲" برای اولین بار با استفاده از طیف سنج پرتو ایکس با مساحت وسیع خود به نام "CLASS" از فراوانی سدیم در ماه نقشه‌برداری کرده است.
CLASS به لطف حساسیت و عملکرد عالی، نشانه‌های واضحی از حضور سدیم ارائه کرده است. براساس نتایج این مطالعه، بخشی از این سیگنال ممکن است از لایه نازکی از اتم‌های سدیم که پیوند ضعیفی با دانه‌های قمری دارند، به دست آمده باشد.
باد خورشیدی و نور فرابنفش می‌توانند به راحتی این اتم‌های سدیم را از سطح ماه دور کنند. همچنین داده‌ها نشان داده است که سطح سدیم در طول روز متفاوت است، که این امر به توضیح چگونگی حفظ اگزوسفر توسط جریان ثابت اتم‌ها کمک می‌کند. اگزوسفر یا برون‌سپهر(Exosphere) بیرونی‌ترین لایه اتمسفر یا آخرین لایه پیش از فضای بیرون می‌باشد.
وقوع این عنصر قلیایی در جو نازک ماه،(جایی که اتم‌ها به ندرت با هم برخورد می‌کنند) ویژگی جالبی است که علاقه به کاوش در ماه را افزایش می‌دهد. این منطقه که به " اگزوسفر " معروف است، از سطح ماه شروع می‌شود و قبل از ادغام با فضای بین سیاره‌ای تا چندین هزار کیلومتر امتداد دارد. در سال ۱۹۸۸، "اِی ایی پاتر"(A. E. POTTER) و "تی اچ مورگان"(T. H. MORGAN) از زمین، اتم‌های سدیم را در اگزوسفر ماه مشاهده کردند.
از آن زمان، تلسکوپ‌های زمینی تصاویری از این درخشش ضعیف سدیم در اطراف ماه ثبت کرده‌اند که فقط به رنگ نور ساطع شده توسط یک لامپ بخار سدیم است. لامپ بخار سدیم یکی از انواع لامپ‌های تخلیه در گاز است که ساختمانی شبیه به لامپ‌های بخار جیوه دارد با این تفاوت که در آن به جای جیوه از سدیم و به جای گاز آرگون از نئون استفاده می‌شود. یافته‌های جدید مدارگرد "چاندرایان ۲" راهی برای مطالعه برهم‌کنش سطح و اگزوسفر در ماه فراهم می‌کند که به توسعه مدل‌های مشابه برای عطارد و دیگر اجرام بدون هوا در منظومه شمسی و فراتر از آن کمک می‌کند.
انتهای پیام
نظرات