دکتر مسعود پزشکیان روز چهارشنبه سوم بهمن‌ماه به «نهمین همایش ملی سلامت معنوی اسلامی» در قم پیامی صادر کرد که متن آن به شرح زیر است؛

بسم الله الرحمن الرحیم

یوم لاینفع مالٌ و لابنون إلّا من أتی الله بقلبٍ سلیمٍ (شعراء: ۸۹)

من عمل صالحاً من ذکرٍ او انثی و هو مؤمنٌ فلنحیینّه حیاهً طیبهً (نحل: ۹۷).

«سلامت معنوی» یکی از ابعاد چهارگانه در منظومه و نظام‌واره علوم سلامت است. این بعد مهم، برخاسته و برگرفته از عاملی به نام «معنویت» است که در مقابل مادیت وضع شده است.

در اسلام و ایران تمدنی، کتب و آموزه‌های علم طبابت و پزشکی، ارتباطی وثیق با خداشناسی، توحید و علوم دینی از قبیل فلسفه، الهیات و عرفان داشت؛ در نتیجه، هم طبیبان، هم فراگیران این علم و هم بیماران به طور کامل در معرض مسائل معنوی قرار گرفته و بر این اساس، دعا و توسل به درگاه حق تعالی به منظور تأمین، نگه‌داشت و ارتقاء سلامت و شفای بیماران‌، نقشی کلیدی و محوری یافت و شافی صرفاً خدای تعالی تلقی می‌شد و طبابت و طبیب نیز وسیله و واسطه شفا و بهبودی.

اما این وضعیت با گذشت زمان، به دلیل افول و افت علمی ملل مسلمان و تقلید از علوم غربی، رو به فروکاهش رفت و مضامین معنوی عملاً از کتب و مقالات مرتبط با علوم پزشکی کشور حذف گردید.

در تعریفی که سازمان جهانی بهداشت در سال ۱۹۴۶ میلادی از سلامت ارائه کرد که عبارت بود از وضعیت حداکثری سلامت جسمی، روانی و اجتماعی و نه فقط نبود بیماری و ناتوانی. نهایتاً در سال ۱۳۶۲ ( ۱۹۸۳ میلادی) ، بنا به پیشنهاد نماینده کشور نروژ در جلسه اجلاس سالیانه سازمان جهانی بهداشت، «سلامت معنوی» به عنوان بعد چهارم سلامت به تصویب رسید و تعریف و تعیین شاخص‌های آن به تناسب فرهنگ و تمدن هر کشوری به خود آن کشور واگذار گردید.

معنویت در دین اسلام، دارای جایگاهی بس والا و منحصر بفرد است و سلامت معنوی که بر الگوی قلب سلیم و حیات طیبه در قرآن استوار است، به مثابه عمیق‌ترین بعد از ابعاد سلامت تلقی می‌گردد که تأثیر گسترده و شگرفی بر دیگر ابعاد سلامت دارد. طبق تعریف، «سلامت معنوی اسلامی»، وضعیتی است که در آن بینش، گرایش و کنش فردی، خانوادگی و اجتماعی انسان، در راستای قرب و رضای الهی قرار گیرد.

در «اسناد بالادستی نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران» از جمله سند چشم‌انداز بیست ساله کشور، سیاست‌های کلی سلامت (ابلاغی مقام معظم رهبری)، و بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی نیز به موضوع معنویت و سلامت معنوی با رویکرد اسلامی به طرق و انحاء مختلفی اشاره شده است که این مهم، نشان از اهمیت و اولویت این بعد از سلامت دارد.

یکی از روش‌های بسیار مؤثری که می‌تواند به نحو فراگیر به ارتقای سلامت معنوی اسلامی جامعه ما مدد برساند، آموزش و پروش صحیح کودکان و نوجوانان و تأمین محتواهای سالم و جذاب برای رسانه و فضای مجازی است که در دستور کار همایش حاضر قرار گرفته است. اینجانب ضمن قدردانی از برگزارکنندگان این همایش و آرزوی توفیقات روزافزون برای آنان در ترویج معنویت و سلامت معنوی اسلامی، دو نکته مهم را خاطرنشان می‌سازم.

اولاً باید اذعان نمود که «نظام رسمی آموزش و پرورش کشور»، نقشی بنیادین در ترویج، توسعه و تعمیق سلامت معنوی اسلامی در کودکان، نوجوانان و حتی جوانان ما که آینده‌سازان این مرز و بوم هستند دارد. آموزگاران و کادر آموزشی، دانش‌آموزان، محیط مدارس، کتب درسی و کمک‌درسی و نیز مدیران و کارکنان بخش اجرایی، کنشگران و عناصر اصلی این وزارتخانه بزرگ هستند که جملگی می‌توانند غرض و غایت سلامت معنوی اسلامی را تحقق ببخشند.

ثانیاً رسانه و به ویژه فضای مجازی که امروزه به زیست‌بوم دوم کودکان، نوجوانان و جوانان ما بدل شده و به مثابه یکی از منابع اصلی یادگیری آنان تلقی می‌شود، با مخاطرات جدی از حیث معنویت و اخلاق اسلامی مواجه است و اینجاست که نقش کنشگران رسانه و فضای مجازی در داخل کشور بسیار برجسته می‌شود.

فرصت را مغتنم شمرده، از مسئولان محترم وزارت آموزش و پرورش، رسانه ملی و رسانه‌های جمعی و نیز کنشگران فضای مجازی، صمیمانه درخواست می‌کنم توجه ویژه‌ای به مقوله معنویت و سلامت معنوی اسلامی مبذول داشته، در فرآیند مدیریت و برنامه‌ریزی، آن را نصب العین و سرلوحه کار خود قرار دهند. والسلام علیکم و رحمه الله.

انتهای پیام