به گزارش ایسنا، سیزدهمین جشنواره مد و لباس فجر از روز شنبه ۱۷ خرداد ماه در حال برگزاری است و تا روز پنجشنبه - ۲۲ خرداد ماه ادامه دارد. در این جشنواره آثاری در بخش کاربردی، مفهومی،‌ نمایشی، زیورآلات و کیف و کفش در معرض نمایش عموم قرار دارد.

آبی ایرانی یا Persian blue رنگ معرف این دوره از نمایشگاه و برای زمینه نمایش آثار انتخاب شده است که به محض پایین رفتن از پله‌ها و ورود به محوطه نمایشگاهی در زیر زمین، این رنگِ آبی، چشم را نوازش می‌دهد. آبی ایرانی در آسمان فرهنگستان هنر برای نمایش پوشاک و زیورآلاتی که با الهام از فرهنگ ایرانی طراحی شده‌اند، در کنار نوایی از موسیقی فیلم هزاردستان در فضای تقریبا آرام و خلوت جشنواره.

کشف ایران؛ از چوقای لرستان تا چوخه کردستان

پایبندی به موضوع «کشف ایران» در جای جای جشنواره به چشم می‌آید چنانچه این امر در روایت‌های منتشر شده نیز نمایان است؛ روایت‌هایی با فونت درشت سفید بر تن آبی‌رنگ دیواره‌های نمایشگاه. در بخشی از این روایت‌ها آمده است:

«نقش‌هایی از هزاران سال؛

در ایران، تنوع یک واقعیت است؛ نه تفاوتی ترسناک: هماهنگی‌ای باشکوه. از چوقای لرستان تا چوخه کردستان، از دامن‌های قشقایی تا پاپوش‌های بلوچ؛ هر رنگ و هر دوخت، روایت نسلی‌ست که در تندی روزگار ایستاده‌. کجا می‌توان ایران را دید و یکدست پنداشتش؟ در نقش قالی ترکمن، در سوزن‌دوزی سیستان، در راه‌راه‌های دشت مغان، رنگ‌ها زبان یافته‌اند. هیچ‌چیز بی‌دلیل نیست؛ هر گل و هر بُته، رمز است، یادگار است، هویت است. اقوام، جدا از هم نیستند؛ همچون تار و پودی در هم تنیده‌اند، و همین درهم‌تنیدگی‌ست که «ما» را شکل داده. «ما» در میان این تنوع زیسته‌ایم، اما آیا آن را شناخته‌ایم؟ شاید هنوز نه. زمان آن رسیده که کشف کنیم لباس اقوام ایران، نه تنها پوششی‌ست، که صفحه‌ای‌ست از کتابی نانوشته‌ی ایران. «کشف ایران»، یعنی خواندن همین صفحات؛ ورق به ورق، با احترام.»

تاکید بر کشف استعدادهای جوان

جشنواره سیزدهم نیز به سیاق جشنواره‌های قبلی در بخش نمایشگاهی و این بار در فرصتی محدودتر به نمایش آثار به شکل چرخشی پرداخته است. نمایشگاه در طول ۶ روز قرار است با هدف «کشف استعدادهای نوآور زیست‌بوم هنر _ صنعت مد و لباس» نمایش دهنده آثار طراحان جوان و کمتر شناخته شده باشد. موضوعی که می‌توان با نگاه به آثار به نمایش درآمده نیز به خوبی آن را دریافت.

زیبایی‌شناسی با نمادهای ایرانی

«کشف ایران» موضوع این دوره از جشنواره مد و لباس فجر است و همین امر نیز سبب شده است طراحان به سمت استفاده از نمادهای ایرانی همچون نقش‌ونگارهای فرش ایرانی، بادگیرهای کویری شهر یزد، نمادهایی از آثار کشف شده از تمدن عیلام و شهر سوخته، طبیعت ایران،‌ داستان‌های شاهنامه،‌ صنایع دستی استان‌های مختف و... بروند. عاملی که سبب شده است آثار ارائه شده بیش از آنکه شکل و شمایل کاربردی داشته باشند، از جنبه نمایشی و زیبایی‌شناسی قابل بازدید باشند.

هنر مفهومی که به کف جامعه نمی‌رسد!

در همان بدو ورود اولین لباسی که به چشم می‌آید با الهام از گونه‌ای طاووس در حال انقراض طراحی شده است؛ لباسی تماما سبز رنگ با تزئینات و جزئیات فراوان که عملا آن را از دسته لباس‌های کاربردی خارج می‌کند.

فاخر، تجملاتی و غیرکاربردی بودن لباس‌هایی که در جشنواره مد و لباس فجر به نمایش درمی‌آید موضوعی است که در ادوار گذشته جشنواره نیز بارها کارشناسان و برخی منتقدان به آن اشاره کرده‌ بودند؛ اما این دوره از جشنواره نیز از این فضا فاصله نگرفته و مشابه دوره‌های قبل، آثاری به مرحله داوری نهایی راه یافته‌اند که صرفا جنبه نمایشی یا همان جشنواره‌ای دارند. هرچند دبیر سیزدهمین جشنواره مد و لباس فجر درباره این موضوع تاکید کرده بود لزومی ندارد آثار جشنواره مد و لباس فجر به کف جامعه برسد و گفته بود: «اگر قرار باشد هرچه که در جشنواره می‌بینیم عینا در کف جامعه هم دیده شود دیگر شرایط از حالت جشنواره خارج می‌شود. با توجه به آثار فعلی، تولیدکنندگان می‌توانند از این الگویی که به نمایش درآمده است الهام گرفته و با ساده‌سازی کردن آثار، آنها را به بازار عرضه کنند. در دنیا هم به همین شکل است و آثاری که در جشنواره‌های مد ارائه می‌شود الزاما به تولید انبوه و استفاده جامعه نمی‌رسد.»

یک ایده خوب اما بی‌استفاده!

پایین هر لباس یا در کنار هر یک از زیورآلات، یک تابلوی کوچک با نام طراح اثر و یک کیوآرکد (QR code) برای توضیحات تکمیلی قرار دارد. البته با توجه به محل قرارگیری نمایشگاه در زیرزمین مجموعه، از اثر دوم به بعد دیگر خبری از اینترنت و حتی آنتن نیست و استفاده از این قابلیت عملا بی‌معنا می‌شود، مگر آنکه پس از خوانش هر کیوآرکد مجدد به حیاط بازگردید و صبر کنید تا صفحه مورد نظر باز شود!

هرچند بر اساس مشاهدات خبرنگار ایسنا در روز اول و دوم جشنواره، تا همان‌جایی هم که اینترنت یاری می‌کرد، با اسکن کیوآرکدِ کنار هر لباس وارد صفحه‌ای در سایت کارگروه ساماندهی مد و لباس می‌شدیم که اطلاعاتی از لباس مورد نظر در آن وجود نداشت و تنها نوشته بود: «درحال به‌روز رسانی» و این موضوع درباره برخی آثار، به‌ویژه در بخش مفهومی و نمایشی باعث می‌شد تا افراد نتوانند ارتباط درستی با اثر برقرار کرده یا متوجه منظور طراح یا جزئیات ریزتر اثر شوند. البته بر اساس توضیحی که عوامل اجرایی جشنواره به بازدیدکنندگان می‌دادند؛ به دلیل اینکه آثار طی ۶ روز در چرخش است تا هر ۳۳۰۰ قطعه به نمایش درآید، به همین دلیل برخی توضیحات در کیوآرکدها هنوز بارگزاری نشده است. موضوعی که به نظر می‌رسد در فرصت کوتاه جشنواره هرچه سریع‌تر نیاز به اصلاح داشته باشد.

چرا این همه راه اومدیم؟!

همین موضوع در کنار عدم حضور اکثر طراحان برای توضیح آنچه که در جشنواره ارائه کرده‌اند سبب می‌شد بازدیدکنندگان یا به سادگی از کنار طرحی که نتوانستند به درستی مفهوم آن را درک کنند گذر کنند، یا برای توضیحات بیشتر به عوامل اجرایی متوسل شوند و از آنها سوالات خود را بپرسند؛ موضوعی که در مواردی سبب نارضایتی شده و حتی باعث شد یکی از بازدیدکنندگان که به دقت تمام آثار را بررسی می‌کرد، بگوید: «خب اگر قرار بود کسی نباشه که توضیح کاملی بده، عکس آثار رو با توضیحات متنی تو سایت منتشر می‌کردن ما این همه راه تا اینجا نیایم!»

دسته‌بندی آثار و یک علامت سوال بزرگ

از نکات قابل توجه دیگر علائم اختصاری کنار هر اثر است که مشخص می‌کند آن اثر در کدام دسته‌بندی قرار می‌گیرد. N به معنای آثار نمایشی، M به معنای آثار مفهومی، K به معنی آثار کاربردی، MK به معنای آثار مفهومی - کاربردی، Z زیورآلات و F کیف و کفش هستند. با این وجود آنچه که علامت سوال درباره نوع انتخاب آثار را در ذهن پررنگ‌ می‌کند،‌ دسته‌بندی آنهاست؛ زیرا عمده آثاری که به عنوان پوشاک کاربردی معرفی شدند عملا برای استفاده روزمره مناسب نیستند، هرچند که عوامل جشنواره تاکید داشتند این طرح‌ها نیاز به ساده‌سازی دارد و علت نام‌گذاری عنوان «کاربردی» در کنار اثر به این دلیل بوده است که طراح اثر خود را برای بخش کاربردی ارسال کرده است!

شهر سوخته در دلِ تهران!

پایبندی به شعار «کشف ایران» جشنواره در تمام آثار ارائه شده مشهود است؛ طراحان به دقت سعی کرده‌اند حتی در کوچک‌ترین جزئیات هم به مفاهیمی توجه کنند که ریشه در فرهنگ ایران داشته باشد چنانچه دو مانتو در با الهام از آثار کشف شده در شهر سوخته طراحی و دوخته شده بود تا نشان دهنده هویت ریشه‌دار ایرانی باشد.

طراحی لباسی برای بانوان ویلچرنشین

تقریبا تمام آثار به نمایش درآمده در بخش نمایشگاهی سیزدهمین جشنواره مد و لباس فجر، پوشاک و زیورآلات زنانه است و تنها موارد محدودی لباس کودک نیز به نمایش درآمده است. یکی از نکات قابل توجه اما طراحی لباسی برای بانوانی که از ویلچر استفاده می‌کنند است. لباسی که در توضیح آن آمده است: «طراحی الگوی لباس به گونه‌ای است که پشت لباس در قسمت پایین تنه برای نشستن روی ویلچر، کاهش تعریق و سهولت استفاده، برشی مستطیل ایجاد شده.» 

کیفیت متفاوت آثار به نمایش درآمده

بنابر اعلام دبیر سیزدهمین جشنواره مد و لباس فجر، متقاضیان شرکت در جشنواره ابتدا طرح‌های خود را ارسال کرده و پس از پذیرش در مرحله اول، آثار به شکل فیزیکی برای دبیرخانه جشنواره ارسال شده است و قرار است داوری از میان آثار فیزیکی به نمایش درآمده در نمایشگاه انجام شود. با این حال موضوع قابل توجه کیفیت متفاوت آثار به نمایش درآمده است. برخی آثار از بهترین مواد اولیه تهیه شده و برخی دیگر چه در مواد اولیه و چه در نحوه اجرا چندان چنگی به دل نمی‌زند. این اتفاق هرچند شانس طراح را برای امتیاز گرفتن از داوران کمتر می‌کند، اما در عین حال به وجهه جشنواره نیز آسیب وارد می‌کند. 

بازدید آزاد اما دسترسی سخت است!

نکته دیگری که می‌توان به آن اشاره کرد دسترسی سخت به محل برگزاری نمایشگاه است. در حالی که بازدید برای عموم مردم آزاد است اما کمتر فردی می‌تواند در روزهای کاری هفته از ساعت ۱۴ تا ۲۰ خود را به راحتی به شمالی‌ترین نقطه در محله زعفرانیه تهران برساند، آن هم در شرایطی که نزدیک‌ترین ایستگاه مترو یا اتوبوس، فاصله قابل توجهی تا محل نمایشگاه دارد.

بر اساس اعلام برگزار کنندگان جشنواره مد و لباس فجر، بیش از ۷۰۰ تیم تعداد ۳۳۰۰ قطعه اثر در حوزه مفهومی، کاربردی و طراحی پارچه، زیورآلات ‌کیف و کفش برای دبیرخانه جشنواره ارسال کرده و از تعداد گروه یاد شده تعداد ۲۱۴ تیم در مرحله اول در ۱۲ پایگاه منتورینگ انتخاب شدند و حدود ۴ هفته تحت نظارت منتورها فعالیت کردند تا طرح را به اثر نهایی برای نمایش تبدیل کنند. بیشترین آثار ارسالی مربوط به بخش کاربردی (پوشاک روزمره و اجتماع) شامل حدود دو هزار اثر و پس از آن ۴۵۰ اثر در حوزه مفهومی، ۳۲۵ اثر در حوزه طراحی پارچه، ۳۱۸ اثر در حوزه اَکسسوری و زیورآلات و مابقی هم در حوزه کیف و کفش بوده است.

اختتامیه سیزدهمین جشنواره مد و لباس فجر روز پنجشنبه - ۲۲ خرداد ماه - در مجموعه فرهنگی - هنری آسمان فرهنگستان هنر برگزار می‌شود.

انتهای پیام