حبیب‌الله محمودیان در گفت و گو با ایسنا اظهار کرد: در محدوده جغرافیایی گلان، آثار متعددی از محوطه‌های استقراری انسان متعلق به ادوار مختلف زندگی بشر کشف و شناسایی شده است که به دلیل جریان رودخانه دائمی کنجان‌چم، استقرار و زندگی انسان در این منطقه استمرار داشته است.

وی خاطرنشان کرد: پژوهش‌های باستان‌شناسی نشان می‌دهد که مرحوم علی‌محمد خلیلیان در دهه‌های ۶۰ تا ۸۰ شمسی، شهرستان مهران را مورد بررسی قرار داده و موفق به شناسایی محوطه‌های ملچگا، چغا گلان ۱ و چغا گالان ۲ در منطقه گلان شده است.

این باستان‌شناس گفت: در سال ۱۳۸۲، علاوه بر محوطه‌های گلان و قنات باستانی آن، کاروانسرای قالوه، تپه باستانی و بقایای استقرارهای دوره اسلامی را کشف و شناسایی شد که جهت ثبت در فهرست آثار ملی مستندسازی شده‌اند.

وی افزود: در همان سال، محسن زیدی منطقه شرقی و حائل بین دشت‌های مهران و دهلران را بررسی کرد و محوطه‌هایی از دوره آغاز نگارش تا دوران تاریخی را شناسایی کرد.

محمودیان در ادامه خاطرنشان کرد: در سال ۱۳۸۹، کاوش و حفاری در تپه گلان به منظور نقشه‌برداری آن آغاز شد، این کاوش در دو فصل ادامه یافت و تاریخ‌گذاری نمونه‌های کربن ۱۴ حکایت از زیستگاهی طولانی از حدود اواسط هزاره دهم تا اواخر هزاره هشتم پیش از میلاد در این محوطه دارد.

وی تشریح کرد: در کاوش‌های محوطه چغا گلان، شواهدی از پخت اولیه گچ و بقایای معماری باستانی کشف شده است، چغا گلان که قدمت آن به ۱۲ هزار تا ۹۵۰۰ سال قبل می‌رسد، به عنوان یکی از قدیمی‌ترین مکان‌های مرتبط با آغاز کشاورزی و روستانشینی در ایران و جهان شناخته می‌شود.

وی ادامه داد: در فصل دوم کاوش‌ها، آثار معماری شامل اتاق‌های زاویه‌دار با دیوارهای چینه‌ای و خشتی و کف‌های گچ‌اندود به دست آمد.

این دانش‌آموخته باستانشناسی پیش از تاریخ گفت: در این کاوشگاه، هزاران نمونه از بقایای جو وحشی، گندم وحشی، عدس، نخود، لوبیا و علوفه به دست آمده است و با بررسی‌های ایزوتوپی کربن، قدمت این یافته‌ها بین ۹۸۰۰ تا ۱۱۷۰۰ سال تعیین شده است.

وی اضافه کرد: نکته مهم این است که چنین اسکان طولانی مدتی در یک محل، در عصر نوسنگی بی‌سابقه بوده است، انسان دوره نوسنگی، از مرحله شکار و جمع‌آوری دانه‌های گیاهان وحشی به مرحله کاشتن دانه‌ها و اهلی کردن گیاهان و حیوانات گذر می‌کند.

محمودیان بیان کرد: گلان در دشت‌های حاشیه‌ای زاگرس واقع شده که نخستین تلاش انسان برای اهلی‌گری گیاهان وحشی در آن صورت گرفته است، از نظر گیاه‌شناسی، در این پژوهش به‌طور بی‌سابقه‌ای ۳۰ هزار باقیمانده گیاهی از ۷۵ گروه، در یک دوره ۲۰۰۰ ساله به‌دست آمده است.

وی افزود: حدود ۲۲۰۰ سال کشت گیاهان وحشی و ظهور نخستین گونه‌های اهلی شده گیاهی در چغا گلان مشاهده شده است، نمونه‌های وحشی از انواع گیاهان جو، گندم، عدس، نخود، لوبیا و علوفه، محصولات کشاورزی دیگری که مادر محصولات مصرفی امروزه ما هستند، در دوره‌ای طولانی در چغا گلان کشت و مصرف می‌شده‌اند.

این باستان شناس گفت: محوطه باستانی گلان ۲ در شمال تپه باستانی گلان و در حاشیه شرقی رودخانه کنجان‌چم واقع شده و ۱۸۰۰ متر مربع مساحت دارد، این محوطه از شمال به رودخانه کنجان چم، از جنوب به تپه گلان ۱، از شرق به رودخانه کنجان‌چم و از غرب به تپه طبیعی مله محدود می‌شود.

وی ادامه داد:در حاشیه غربی این محوطه، یک رشته قنات با ۶۲ چاه که فاصله هر یک از چاه‌ها بین ۵ تا ۸ متر است، امتداد دارد. مظهر قنات در گوشه جنوب غربی تپه گلان مشخص و نمایان است.

محمودیان افزود: در سطح این محوطه باستانی، آثار پایه بنا به صورت خشکه‌چین مشاهده می‌شود، در گوشه شمالی گلان ۲، آثار بنای سنگی بر خط‌الراس دیواره شرقی رودخانه دیده می‌شود که کاربرد آن مشخص نیست.

انتهای پیام