اولين «كارگاه بررسي و نقد طرح جامع تهران» با موضوع « فرآيند و سازمان تهيه كننده طرح » در سالن شهيد قريب خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)  توسط دفتر مطالعات ايسنا برگزار شد. در اين نشست مهندس مجيد غمامي مسوول هماهنگي مشاوران طرح جامع و تفصيلي تهران به نمايندگي از مهندس جليل حبيب اللهيان رييس نهاد مسوول تهيه كننده اين طرح ، مهندس جلال آزادي ، مدير عامل شركت مشاور مسوول تهيه طرح تفصيلي منطقه 19 تهران، دكتر سيد امير منصوري عضو هيات علمي دانشكده هنرهاي زيباي دانشگاه تهران و داراي دكتراي مطالعات شهري با تخصص معماري منظر از دانشگاه لاويلت پاريس و همچنين دكتراي تاريخ معماري از دانشگاه سوربن، دكتر ناصر براتي معاون آموزشي - پژوهشي دانشكده معماري و شهرسازي دانشگاه بين‌المللي امام خميني و داراي دكتراي شهرسازي از دانشگاه هريوت وات (HEREIOT-WATT) انگلستان به بررسي موضوع ياد شده پرداختند.

به گزارش خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) در اين كارگاه در واقع مواجهه دو ديدگاه در مورد نهاد تهيه كننده طرح جامع تهران برجسته و آشكار مي‌شود كه يكي بر اولويت تدوين فوري طرح جامع تهران و ديگري بر كيفيت و چگونگي فرآيند تدوين طرح تاكيد دارد و از اين‌ منظر همزمان با تدوين طرح پرداختن به چگونگي و كيفيت فرآيند تدوين و ساختار نهاد تهيه كننده آن را ضروري مي‌داند.

در اين نشست دكتر سيد امير منصوري به جلسات كارشناسي‌اي اشاره كرد كه حاصل آن توافق تئوريك پيرامون اين نكته بود كه هيچ دستگاهي به تنهايي نمي‌تواند درباره تهران تصميم گيري كند و تهيه طرح نيازمند مشاركت شهرداري، شوراي شهر، وزارت مسكن و حتي وزارت كشور و تاسيس نهادي دايمي است كه به طور مستمر به بررسي مسايل جديد و زواياي پيچيده طراحي شهري در تهران بپردازد.

وي افزود: با در ميان گذاشتن مدل اوليه با شهردار وقت ( دكتراحمدي نژاد) و وزيرمسكن وقت ( مهندس عبدالعلي زاده) اين موضوع مورد تاييد قرار گرفت. اين روند در طي مراحل ديگر و با مداخله آقاي مهندس حبيب اللهيان منجر به امضاي تفاهم نامه‌اي ميان شهردار، شوراي شهر و وزير مسكن در شهريور 82 گرديد كه تاسيس يك نهاد مشترك براي تدوين طرح تهران را پيش بيني كرده بود.

عضو هيات علمي دانشگاه تهران گفت: با انتخاب مهندس حبيب اللهيان به عنوان رييس اين نهاد، دستيابي سريع به طرح جامع تهران كه در واقع محصول نهاد بود در اولويت قرار گرفت و هدف اصلي از تاسيس اين نهاد كه اصلاح بنيادين شيوه تدوين طرح توسعه تهران با مشاركت دستگاه‌هاي ذي ربط و گروه‌هاي ذي نفوذ به صورت دايمي، شفاف و با رويكردهاي جديد علمي بود در درجه دوم اهميت و درحاشيه قرار گرفت به اين ترتيب انديشه موسس نهاد كه جهت گيري آن به فرايند تهيه طرح توسعه و هدايت كالبدي شهر معطوف بود، در همان نقطه باقي ماند.

وي با اشاره به اين كه به رغم گذشت سه سال از عمر نهاد و به رغم فعاليت‌هاي زيادي كه در اين نهاد انجام گرفته؛ هنوز خود آن به مشابه جنيني رشد نايافته باقي مانده است؛ گفت: همه وظايف مسووليت‌ها و حدود اختيارات نهاد و مجموعه بخش‌هاي داخلي آن از جمله شوراي راهبردي تنها در چند جمله در تفاهم نامه شهريور 82 تعيين شده است و هرگز آيين نامه‌اي تفصيلي كه مسووليت اختيارات و وظايف هر بخش را تعريف كرده و به تاييد مراجع بالادست رسانده باشد تهيه نشد.

وي با اشاره به اين كه لايحه تشكيل نهاد دايمي طرح‌هاي تفصيلي و جامع اينك بعد از سه سال از شروع كار نهاد تدوين مي‌شود گفت: اين اتفاق مي‌بايست از همان روز اول و موازي تهيه طرح رخ مي‌داد.

عضو هيات علمي دانشگاه تهران گفت: هدف از تاسيس اين نهاد آن بود كه تهيه طرح جامع تهران از روندي كه وزارت مسكن به تنهايي براي شهرداري و شهروندان تصميم بگيرد خارج شود و به روندي بين الاطرافي وارد شود كه مشاركت همه سازمان‌ها در آن عملي باشد. اما به دليل پرهيز از قانونمند و نهادينه شدن ساختار و عملكرد نهاد و فقدان آيين نامه تفصيلي ضابطه مند كردن اجراي تفاهم نامه پيش گفته عملا روند تصميم گيري بدتر از گذشته شد و نه تنها همه سازمان‌ها حذف شدند بلكه يك فرد با اختيارات مطلق جايگزين تمامي روندهاي تصميم گيري شد كه مي‌بايست با مشاركت چندين سازمان انجام گيرد.

وي در ادامه به عنوان نشانه‌هايي در اثبات مدعاي خود گفت: در اين نهاد شورايي راهبري تاسيس شد اما هرگز مشخص نشد معيارها و ضوابط انتخاب اعضاي آن چگونه بود.

وي افزود: بعدها ديده شد برخي از شخصيت‌هاي حقيقي اي شورا در سطح پايين دست، خود مشاور نهاد شدند. علاوه بر آنكه فقدان كميته‌هاي تخصصي پايين دستي كه امكان بررسي‌هاي تخصصي را به ويژه براي شخصيتهاي حقوقي پرمشغله اين شورا فراهم كند، تعداد كم ، نامنظم بودن و فواصل طولاني ميان جلسات، نشان مي‌دهد كه شوراي راهبري بيش از هر چيز يك شوراي تشريفاتي بوده تا شورايي تاثيرگذار.

دكتر منصوري ادامه داد: در ساختار داخل نهاد براي هماهنگي 29 مشاور يك نفر وجود داشت. وي نيز افرادي را به عنوان همكاري خود انتخاب كرد كه بخشي اصلي آنها از ميان 29 مشاوري بودند كه خود در حال فعاليت بودند و در واقع از يك سو در نقش توليد كننده و از سوي ديگر ارزيابي كننده طرح بودند و در تصميم‌گيري قدرت اعمال نظر داشتند.

عضو هيات علمي دانشگاه تهران، افزود: گروه پژوهش و ارزيابي كه در واقع همچون كنترل مضاعف و مهندسي ارزش عمل مي‌كرد ، در همان ابتداي كار به علت اختلاف نظر با فرد هماهنگ كننده حذف شد.

وي افزود: هنگامي كه بحثهاي معاونت پژوهشي مركز كه در نهاد نيز ذي مدخل بود به چالش انجاميد، او نيز به نوعي از فرايند ارزيابي طرح حذف گرديد.

وي ادامه داد: برخي مشاوران 22 منطقه نيز با متدولوژي طرح موافقت نداشتند. آنها نيز يا مجبور به خروج از بازي بودند يا آنكه مي‌بايست ديدگاه فرد هماهنگ كننده طرح را بپذيرند.

وي گفت: شركت بوم سازگان پايدار به عنوان شركت مشاور مادر طرح انتخاب شد اما مشخص نيست كه اين شركت از كجا آمده با كدام سوابق شهرسازي مسووليت يافت؟ چه كسي آن را انتخاب كرد ؟ و آيا يك مشاور مديريتي نبود؟

وي افزود: از تركيب دو ــ سه مشاوري كه هر يك در مناطق پروژه‌اي مي‌گيرند، بعلاوه چند شخص حقيقي، مشاوري درست مي‌شود و پس از آن بزرگترين طرح شهرسازي كشور به آن داده مي‌شود كه تا مدت ها بعد از آغاز كار ، به دنبال مدير طرح مي‌گشت.

وي گفت: در طرح تهران حدود 29 مشاور انتخاب شدند ، اگر فرآيند انتخاب آنها را نگاه كنيم ، مي‌بينيم كه همه آنها به يك نفر منتهي مي‌شود بي‌آنكه ضابطه انتخاب اين مشاوران، مشخص باشد.

دكتر منصوري كه در اولين كارگاه بررسي ونقد طرح جامع تهران در دفتر مطالعات ايسنا سخن مي گفت، در ادامه تصريح كرد: اين وضعيت نشان دهنده آن است كه تنها اسم اين مجموعه نهاد بود و هرگز در عالم واقع يك نهاد شكل نگرفت. در واقع يك شخص بود درست مثل شركتي كه مدير دارد و اوست كه تعيين كننده همه چيز بود، او بود كه تعيين مي كرد فلان مشاور باشد يا نباشد. اين كه شرح خدمات اصلاح شود يا نشود ،‌بايد رأي نهايي را او مي داد.

وي افزود: ما به دنبال نهادي بوديم كه عملا مشاركت همه سازمان ها را در ساختار خود نهادينه كند؛ به گونه اي كه همه سازمان ها در تدوين طرح مشاركت داشته باشند، اما در عمل همه سازمانها به يك شخص تفويض اختيار كردند.

در ادامه اين نشست مهندس غمامي مسوول هماهنگ كننده مشاوران طرح جامع و تفصيلي تهران كه به نمايندگي از مهندس حبيب اللهيان در نشست شركت كرده بود؛ در پاسخ به دكتر منصوري با اذعان به اين كه طرح جامع تهران ايرادات زيادي دارد، گفت: ما در يك دوره تاريخي و در اجتماعي زندگي مي‌كنيم كه ناگزيريم با امكانات و شرايط موجود و به تدريج و گام به گام پيش برويم.

وي در ادامه با تاكيد بر اين كه مقصود من چشم پوشي از ايرادات طرح نيست، تصريح كرد: از نظر من مساله مهم طرح است و من اين موضوعات را موضوعاتي مي‌بينم كه از صدر تار ذيل همه پروژه‌هاي چند ميلياردي درگير آن هستند.

در ادامه اين نشست دكتر ناصر براتي معاون آموزشي- پژوهشي دانشكده معماري و شهرسازي دانشگاه بين‌المللي امام خميني (ره) با اشاره به مضمون مقاله خود با عنوان « خداحافظ شهرسازي » كه در سايت خبرگزاري دانشجويان ايران انتشار يافت، گفت: عمر اكثريت طرح هاي شهري ما در آخرين جلسه تصويب تمام مي‌شود و آمارهاي رسمي نشان مي‌دهد كه بخشي عمده اين طرحها اجرا نمي‌شوند.

وي افزود: قرار بر اين بود‏، ضمن آن كه ما به دنبال تهيه طرح براي تهران مي‌رويم. سعي ‌كنيم درنگرش و فرايند تدوين طرح نيز تحول ايجاد كنيم و نگرشي را تغيير دهيم كه تصور مي‌كند اگر ما يك سند داشته باشيم همه مشكلات شهر حل مي‌شود.

وي تصريح كرد: اگر آقاي مهندس غمامي مي‌گويند اين خود طرح است كه براي ايشان اهميت دارد، اما براي من نهاد مهم بود.

دكتر براتي متذكر شد: ما مي‌توانيم يك طرح اوليه به دست آوريم اما نهادي را پشتوانه آن قرار دهيم كه به گونه‌اي مستمر ظرفيت و توانايي اصلاح، بازبيني و پيش برد آن را داشته باشد، در اين صورت در هيچ مقطعي به نقطه‌اي نخواهيم رسيد كه بگوييم طرح تمام شد وعده‌اي ديگر بنشينند و طرحي دوباره را تهيه كنند.

عضو هيأت علمي دانشكده معماري و شهرسازي دانشگاه بين المللي امام خميني افزود: اگر نهاد نقشي را كه بايد داشته باشد به دست مي‌آورد؛ طرح با هر كيفيتي كه به دست مي‌آمد، نهاد مي‌توانست با اصلاح آن به مرور زمان به جايي برسد كه در آينده اساسا نيازي به طرح نداشته باشيم.

دكتر براتي با اشاره به اين كه تاسيس نهاد فرصتي تاريخي براي تحول فرايند حاكم بر شهرسازي و شهرداري ما بود تصريح كرد: اين فرصت تاريخي از دست رفت و متاسفانه اين هدف دوباره به اين سمت هدايت شد كه ما به يك طرح نياز داريم به طرحي كه يك محصول است و بالاخره در زمان خاصي به دست مي‌آيد و قرار است كه آن محصول تكليف همه را مشخص كند.

وي با اشاره به اين كه مردم و دانشگاه عناصري بودند كه تحليل هاي آنها مي‌توانست تضمين كننده جهت گيري درست شوراي راهبري باشد، گفت: متاسفانه از همان آغاز هم دانشگاه و هم مردم حذف شدند.

وي با اشاره به اين كه تمام طرح هاي مهم دنيا مشروعتيت شان را از دانشگاه مي‌گيرند، گفت: هنگامي كه نظر مردم در طرح لحاظ نمي‌شود به معناي آن است كه شوراي راهبري در خلاء فكر مي‌كند و تصميم مي‌گيرد.

دكتر براتي در ادامه با اشاره به نقد برخي از شهروندان مناطق به طرح جامع تهران، گفت: من مستقيم و غير مستقيم به اطلاع آقايان مي‌رساندم كه شهرداران روي اين طرح نقد دارند اما چرا نبايد نماينده شهرداران كه بايد طرح را اجرا كند از همان آغاز در جريان انجام كار باشند .

وي افزود: نمي‌توانم قبول كنم كه آقاي غمامي بگويند ما به قدري در تهران مشكل داشتيم كه تنها مي‌توانستيم كاربري و تراكم را تعيين كنيم و اين امري بسيار مهم و حياتي براي تمام حيات و ممات شهر است.

وي گفت: شما از مردم بپرسيد كه مشكلات شهر تهران چيست چند درصد از مردم مي گويند كاربري اراضي عباس آباد يا فلان زمين مشخص نيست و يا تكليف تراكم چيست؟ بنابراين من فكر مي‌كنم طرح تهران در خلاء تدوين مي‌شود و ما نبايد به مردم پشت مي‌كرديم.

در ادامه اين نشست مهندس آزادي مدير عامل شركت مشاور تهيه كننده طرح تفصيلي منطقه 19 تهران با اشاره به اين كه كلان شهري مثل تهران را نمي‌توان با سندي كه در تاريخ مشخص تصويب شده و به حال خود رها مي‌شود؛ هدايت كرد، گفت: برنامه‌ريزي امري مستمر و دائمي است و اگر ما مي‌پذيريم كه وجود نهادي براي آن ضروري است بايد بپذيريم كه اين نهاد قانوني شود.

وي البته متذكر شد تازه سه سال است كه ما تاسيس اين نهاد را آغاز كرده‌ايم و به اعتقاد من هيچ فرصتي از دست نرفته است.

مهندس آزادي تاكيد كرد: لايحه نهاد بايد تدوين و قانوني شود و در اين صورت ديگر نهاد قائم به فرد نيست.

وي ياد آور شد: اگر برنامه‌ريزي با رويكرد راهبردي آغاز مي‌شود بايد چشم انداز سازي و تحقق پذيري را نيز به عنوان قلب اين رويكرد در برنامه‌ريزي به عنوان الزامات آن پذيرفت.

وي با اشاره به اين كه در چشم اندازسازي بايد تمام گروههايي كه توسعه در زندگي آنها تاثيرگذار است مشاركت داده شوند، گفت: بايد گروههاي ذي نفوذ به لحاظ اقتصادي و گروههاي كارشناسي و دانشگاهي در قالب كارگروههايي مشاركت داده شوند.

مهندس آزادي با اشاره به اين كه به رغم گذشت بيش از 40 سال از تصويب قانون طرح جامع، اين قانون تاكنون بازنگري نشده است، افزود: نظام راهبردي، قانون و مديريت راهبردي مي‌خواهد و نمي‌توان بخشي از برنامه را با رويكرد جامع و بخشي ديگر را با رويكرد راهبردي دنبال كرد.

وي با توجه به سوابق حرفه‌اي و دانش هاي مختلف 29 مشاور، گفت: هماهنگ كردن اين مجموعه مستلزم تشكيل يك تشكل است.

وي افزود: تنها تشكلي كه به صورت خودجوش در اين زمينه شكل گرفته است، به دليل اين كه جايگاه ضابطه‌مندي نداشت، بعضا به بي‌راهه رفت و اكنون يك سال و نيم است كه جلسات آن تشكيل نشده است.

وي همچنين ، استفاده از تجارب كارشناسان اعزام شده به نهاد «اپور» فرانسه ( آتليه شهرسازي پاريس ) را نيازمند برنامه‌ريزي دانست و با اشاره به نقش اين نهاد به عنوان حافظه قانوني و مولد توسعه شهر پاريس، سه جمع بندي كلي از آموزه‌هاي آن را چنين توضيح داد: برنامه‌ريزي امري مستمر و دائمي، مستلزم تامين نهادي دائمي و اراده‌اي مستمر و قوي براي اجراي آن است.

در ادامه اين نشست مهندس غمامي مسوول هماهنگي مشاوران طرح جامع و تفصيلي تهران، با اشاره به اين كه (تهيه طرح جامع) تهران بعد از 28 سال سرگرداني و فعاليت كساني كه در ساخت و ساز در شهر تهران به دنبال سوء استفاده از فرصت فقدان طرح هستند و 15 سال عادت كردن به پول حاصل از فروش شهر، مخالفين زيادي دارد، گفت: همه كساني كه در تهيه طرح تهران دخالت دارند به شيوه گذشته كار مي‌كردند، آقاي مهندس حبيب اللهيان در سيستمي كه رأسا طرح جامع را تهيه مي‌كرده مسووليت داشته است، بنابراين ما كه به يكباره به انسانهايي كه 30 سال در سيستم مشاركت و مردم و دموكراسي و قانون زندگي كرده‌اند تبديل نمي‌شويم. همين ما مستاصل شده‌ايم.

دكتر منصوري در پاسخ گفت: صحبتهاي آقاي غمامي در مورد مخالفين طرح و اين كه همه زراندوزاني كه مايلند هيچ قانوني در شهر حاكم نباشد، نمي‌گذارند اين طرح تصويب شود درست است . اما بر خلاف ايشان كه مي‌گويند آن ها رانده شده‌اند من معتقدم آن ها زماني كه ديدند نهادي شكل مي‌گيرد كه در تعارض با منافع آن ها واقع مي شود؛ خود نهاد را كاناليزه كردند، چرا كه امروز طرحي تهيه مي‌شود كه تقريبا هيچ گام مثبتي در حذف نقش آنها در روابط پشت پرده نمي‌تواند بردارد.

وي افزود: موضوع اين جلسه بررسي فرآيند و سازمان تهيه كننده طرح جامع است، اما اگر روزي جلسه‌اي براي بررسي محتواي طرح تشكيل شود؛ حرف هاي بسياري دارم كه توضيح دهم زراندوزان از چه طرحي نفع مي‌برند.

مهندس غمامي، مسوول هماهنگي مشاوران طرح جامع و تفصيلي تهران درباره ارتباط نهاد با شهرداران، گفت: شهرداران مناطق از روز اول حضور داشتند همه مشاوران منطقه عضو شوراي برنامه‌ريزي منطقه‌شان بودند و هر هفته در اين جلسات شركت مي‌كردند.

دكتر منصوري در پاسخ توضيح داد: شما آقاي مهندس غمامي مي‌دانيد هنوز ما مناطقي داريم كه مشاور منطقه شان را به جلساتشان راه نمي‌دهند .

مهندس غمامي در خصوص عدم حضور دانشگاهيان، گفت: بايد به اين مساله پرداخت كه اساسا وظيفه دانشگاهيان چيست؟

وي افزود: اصلا اين طور نيست كه طرح هاي شهري مشروعيت شان را از دانشگاه ها بگيرند.

وي با اشاره به اين كه دانشگاه هاي ما بسته و باند بازي است ، گفت: من از شما سؤال مي‌كنم كدام يك از شما من را به دانشگاه راه مي‌دهد. شما كدام دانشگاه را با كدام دانشگاه مقايسه مي‌كنيد .

مهندس غمامي ادامه داد: در دانشگاه هاي ما چه كساني كار مي‌كنند شما كه دوره فلسفه درس نمي‌دهيد مثل اين است كه مهندس سازه در دانشكده فني درس بدهد و تا به حال يك بار هم محاسبه نكرده باشد.

وي در خصوص حضور دانشگاهيان در شوراي راهبري توضيح داد: ما رييس دانشكده شهرسازي دانشگاه تهران را به عنوان دانشگاه مادر آورده‌ايم و از نظر شكلي آدم نامربوطي را نياورده‌ايم.

وي گفت: بعد ها قرار شد تعداد اعضاي شوراي راهبري اضافه شود و آقاي دكتر بحريني نيز به اين جمع اضافه شد.

وي همچنين در خصوص تعداد جلسات شوراي راهبري ، گفت: اين شورا 17 الي 18 جلسه سه الي چهار ساعته تشكيل داده است.

دكتر منصوري عضو هيأت علمي دانشگاه تهران در پاسخ گفت: اتفاقاً همان يك شخصيت دانشگاهي كه در شوراي راهبري بود از مخالفين اين طرح است.

وي با اشاره به اين كه برخي از شخصيت هاي دانشگاهي در پايان پروژه به اين جمع اضافه شدند، گفت: اين كه چند شخصيت دانشگاهي را به صورت منفعل در سيستمي وارد كنند و آنها نتوانند در اين سيستم ابراز هويت و عقيده بكنند، استفاده ابزاري از آنهاست.

مهندس غمامي مسوول هماهنگي مشاوران طرح جامع و تفصيلي تهران در خصوص حذف گروه پژوهش و ارزيابي گفت: از من به دليل تحصيلات معماري و مسووليت طرح هاي جامع متعدد، مسووليت هماهنگي مشاوران طرح خواسته شده . اما اين كه گروه ديگري بيايد اين گروه را ارزيابي كند از اول ايده درستي نبود ، مهم هم نبود.

وي افزود: البته من با اين مساله مخالفت نكردم. گروه ارزيابي زماني دچار مشكل شد كه عملا كار داشت در مورد موضوع چشم انداز فلج مي‌شد.

دكتر منصوري نيز در پاسخ گفت: مهندس غمامي در نقل قضايا با صداقت گفتند گروه ارزيابي حرفي زد كه داشت كار را متوقف مي‌كرد و مجبور به حذف آن شدند. اما اگر قرار بود اين گروه همه چيز را تاييد كند پس چه نيازي به تاسيس آن بود.

مهندس غمامي در ادامه، گفت: اين كه گفته مي‌شود گروه علمي خود از مشاوران بوده‌اند درست نيست و ما در مطالعات فرادست عده‌اي كارشناس داشتيم كه قبلا در طرح مجموعه شهري تهران كار مي‌كردند ما از آنها در بخش ديگري يعني درباره مسكن و جمعيت استفاده كرديم و اين دو حوزه ارتباطي با هم نداشت.

دكتر منصوري در اين باره توضيح داد: منظور من اعضايي از شوراي راهبري است كه طرف قرار داد برخي از مطالعات طرح جامع و نهاد شده اند.

مهندس غمامي كه در اولين كارگاه بررسي و نقد طرح جامع تهران در دفتر مطالعات ايسنا سخن مي گفت درباره چگونگي مشاركت مردم در فرآيند تدوين اين طرح، گفت: مگر مشاركت مردم امر ساده‌اي است. سطح مشاركت مردم در امور همان سطح عمومي است كه در جامعه دارند.

مسوول هماهنگي مشاوران طرح جامع و تفصيلي تهران در خصوص اختلافات مشاوران 22 منطقه با نهاد، گفت: شما (مشاوران مناطق) قرارداد بستيد، اگر تصور مي‌كنيد كه طرح بايد راهبردي - ساختاري باشد چرا قرارداد بستيد؟ و اگر قرارداد بستيد چرا مي رويد و در جاي ديگر مي‌گوييد اين راه حل نيست؟ اين متاسفانه يكي از گرفتاريهاي ماست براي اين كه همه الان گرفتاري و دغدغه‌ هويت دارند.

وي خطاب به منتقدان گفت: اگر اختلاف نظر داري برو در جبهه اپوزيسيون بنشين هر موقع كه نوبتت شد بيا .

وي افزود: بايد بپذيريم كه نمي‌توان يك كار واحد را به 20 جور سليقه داد آقايان درباره خيلي از چيزها به نتيجه نمي‌رسند. ما گفتيم درباره دستورالعمل به ما نظر بدهيد شش نظر آوردند.

مهندس غمامي گفت: معتقديم مشاوران هر گز تخطئه نشدند. آنها قراداد بستند، پول گرفتند، كار كردند، ‌حرف زدند، همه جور هم حرف زدند.

مسوول هماهنگي مشاوران طرح جامع و تفصيلي تهران در خصوص مشاور « مادر» اين طرح توضيح داد : اين كه بوم سازگان كيست؟ از كجا آمده، ريشه‌اش چيست؟ همه ممكن است محل ايراد باشد ، زماني كه من ليست بوم سازان را ديدم تنها آدمي كه در آن ميان بود، مرحوم مير ميران ( مدير عامل فقيد شركت مشاور بوم سازگان پايدار) بود و به آقاي حبيب‌اللهيان گفتم مير ميران آدم بسيار توانايي است. آقاي مسعود شفيق ( مدير عامل كنوني شركت مشاور بوم سازگان پايدار) هم انسان شناخته شده‌اي بود من اين ايراد را داشتم كه ايشان شهرساز نيست اما ايشان كار برنامه‌ريزي منطقه‌اي انجام داده و از قديم در سازمان برنامه و بودجه بوده است. آقاي حبيب اللهيان هم گفتند ايراد آقاي شفيق را كه شهرساز نيست آقاي ميرميران مي‌پوشانند.

دكتر منصوري عضو هيأت علمي دانشگاه تهران در پاسخ، گفت: مرحوم آقاي ميرميران معمار برجسته و درجه يكي بود اما ايشان هيچ جا به عنوان يك شهرساز برجسته شناخته نمي شود، همچنان كه موسيقي دان برجسته‌اي هم شناخته نمي‌شود و اين عيبي براي ايشان نيست بلكه عيب براي ماست كه به رغم دانشي كه در كشور وجود دارد، آدم هايي را كه مي‌توانند كار كنند حذف كرده ايم.

مهندس غمامي در پاسخ گفت: آقاي دكتر منصوري ليستي از بهترين شهرسازان را به ما بدهند و تعيين كنند كه چند تن از شهرسازان ما انصافاً معمار نيستند.

دكتر منصوري گفت: من كروكي اي از آفاي ميرميران دارم كه ايشان، زماني آن را ارائه كرده است كه تنها سه ماه از آغاز طرح گذشته بود. چنانكه «اپور» ( آتليه شهرسازي پاريس) هم در گزارش خود توضيح مي دهد كه اين يك برخورد حسي است. چطور ممكن است كه يك شهرساز در ماه سوم چنين طرحي را ارائه بدهد؟ مگر نقاشي است كه نقشه را جلوي خودش بگذارد و طرح بكشد؟

مهندس غمامي در ادامه در خصوص اين شبهه كه در اين طرح، تهيه كننده، بهره‌بردار و داور به نحوي در هم ادغام شده، چنانكه مسووليت معاونت شهرسازي و معماري شهرداري تهران به عنوان نهاد بهره‌بردار و مسووليت نهاد تهيه كننده طرح، هر دو در اختيار شخص واحدي قرار دارد ، گفت: در اين وضعيت شايد مصلحت بوده كه مبادا نهاد طرحي را تهيه كند كه بعدا جنبه‌هاي اجرايي و عملي آن را نديده باشد.

دكتر منصوري در پاسخ ، گفت: تا زماني كه آقاي پردلي معاونت شهرسازي معماري بود، خواسته هايي را از سوي حوزه معاونت مطرح مي‌كرد كه هميشه در آن سو براي نهاد مشكل ايجاد مي‌كرد.

وي افزود: در واقع دستگاه معاونت شهرسازي شهرداري به عنوان بهره‌بردار حرفهايي داشت كه اگرچه از نظر سياسي وزني نداشت كه بتواند با نهاد هم آوردي كند، اما همان وزن اندك آن هم مانع از آن مي‌شد كه در نهاد يكسره انحصار طلبي رايج شود.

وي متذكر شد: مسلما ادغام شدن سه مرجع تهيه كننده، ارزيابي كننده و بهره‌بردار طرح از سويي باعث مي‌شود نيازها و الزامات هر يك از آنها مستقلا ديده نشود و از سوي ديگر كسي نخواهد توانست در مقابل قدرت واحد جديد اظهار نظر موثري داشته باشد.

مهندس غمامي گفت: اين طرح ، طرح تراكم و كاربري نيست، بلكه در سه سطح ملي، منطقه‌اي و خود شهر وارد مطالعه شده و تهران را در يك آينده در چارچوب چشم انداز ملي ديده است.

مسوول هماهنگي مشاورين طرح جامع و تفصيلي تهران در پايان اين بخش از سخنان خود تاكيد كرد: نه فرآيند انجام و نه مضمون و محتواي اين طرح به هيچ وجه خالي از ايراد نيست. اما ما مي توانيم با رفع اين ايرادات خودمان را اصلاح كنيم نه آن كه زير اين طرح را بزنيم.

دكتر منصوري عضو هيأت علمي دانشگاه تهران در ادامه اين نشست با طرح اين نكته كه مهندس غمامي به جاي پاسخ به ايرادات وي آنها را انكار كرده است، گفت: من سعي كردم براي هر مدعايم نشانه‌اي ذكر كنم.

وي افزود: من توضيح دادم كه اين نهاد در مرحله جنيني ماند. نشانه آن هم اين است كه غير از دو صفحه تفاهم نامه هنوز يك خط به سازمان آن اضافه نشده است و تازه بعد از سه سال لايحه آن تدوين مي‌شود.

وي با تاكيد بر اين كه در جايي كه منافع و مصالح اجتماعي مطرح است ما حق سكوت نداريم و بايد بدون رودر بايستي سخن بگوييم، گفت: رويه مهندس حبيب اللهيان تك روانه و غير مشاركتي بوده و امكان نهادسازي را از ميان برد چرا كه ايشان تفسيري شخصي از تفاهم نامه كوچكي كه نوشته شده بود را به اجرا گذاشت و عمدا يا سهوا اجازه توسعه اين تفاهم نامه و نهادينه شدن آن را نداد.

وي متذكر شد: بر اين اساس اگر كسي تا به امروز زيرآب اين نهاد را زده است خود ايشان بوده است.

عضو هيأت علمي دانشگاه تهران افزود: به عنوان نشانه ديگري در اثبات مدعايم به ترديدهاي جدي « اپور » در گزاش ارديبهشت 84 اشاره مي‌كنم كه هيچ كس به آنها توجه نكرد. در 27 دي ماه 84 يكي از روزنامه هاي صبح خلاصه اي از اين گزارش را با عنوان « تدوين طرح تهران شتاب زده است » ارائه داد. اما آقاي مهندس حبيب اللهيان در جوابيه‌اي به جاي ديدگاههاي « اپور » حيثيت آن سازمان را مورد هجمه قرار داد‏ اعلام كرد « اپور » اصلا تا به حال تجربه اي در مطالعات استراتژيك نداشته است.

وي ياد آور شد: حتي اگر اين حرف درست باشد، اين همان شركتي است كه رسما براي تهيه اين گزارش با آن قرارداد بسته شده است و همه مشاوران را نيز به فرانسه فرستادند تا اين شركت تجربيات خودش را به آنها درس بدهد.

در ادامه اين نشست دكتر براتي معاون آموزشي - پژوهشي دانشكده معماري و شهرسازي دانشگاه بين المللي امام خميني گفت: بسياري از آنچه را كه امروز اتفاق مي افتد، پيش از اين ما پيش بيني كرده بوديم. من مدارك و نامه‌هايي دارم كه در آن ها به آقاي حبيب اللهيان هشدار دادم؛ روندهاي در پيش گرفته شده ما را در آينده با مساله مواجه مي‌كنند.

دكتر ناصر براتي كه در ادامه اولين كارگاه بررسي ونقد طرح جامع تهران در دفتر مطالعات ايسنا سخن مي گفت در ادامه افزود: هنگامي كه حرف هاي بسيار دل سوزانه ما مورد توجه قرار نگرفت يا حتي با آن برخورد شد، احساس كردم تاثيري روي آن سيستم ندارم و خودم را حذف كردم چرا كه دليلي براي ماندن در آنجا نبود.

وي گفت: من اسلايدهايي از پاريس دارم كه در آنجا علاوه بر نظر سنجي از مردم، سه ماه تابلوي طرح را در پياده‌رو نصب مي‌كنند و انواع آدرس ها و ايميل‌ها و نمابرها را منعكس مي َكنند تا مردم درباره طرح اظهار نظر كنند.

وي افزود: نهاد به گونه‌اي معكوس عمل كرد. دستگاهي كه مي‌بايست همه عناصر لازم را دور خود جمع كند و پيوند زند تا يك فرآيند آغاز شود، يكي يكي بازوها ي خود را حذف كرد و در نهايت يك نفر باقي ماند.

مهندس غمامي در پاسخ، گفت: آيا درست است كه ما بگوييم: « چون حرف من را گوش نكردند، پس اين تكروي است »؟

دكتر براتي گفت: ما كه بيكار نيستيم كه بگويند شما بيايد در اين جلسات شركت كنيد و نتيجه‌اي نداشته باشد.

عضو هيات علمي دانشكده معماري و شهرسازي دانشگاه بين المللي امام خميني افزود: واقعيت اين است كه احكامي كه شما در طرح جامع داديد باعث شد نوسازي بافت فرسوده در اولين قدم زمين گير شود. چرا زماني كه من مي‌گفتم مشكل دو قطبي بودن و شمالي ــ جنوبي بودن تهران، مساله تراكم 800 نفر در مقابل 100 نفر بايد در طرح جامع ديده شود كسي توجه نكرد؟

مهندس غمامي مسوول هماهنگي مشاوران طرح جامع و تفصيلي تهران در پاسخ به دكتر براتي، گفت: اين مساله را ما در طرح ديده‌ايم.

دكتر براتي نيز پاسخ داد: وقتي كه شما مي گوييد جمعيت بايد ثابت باشد چگونه مي‌توانيد بگوييد تراكم 800 نفر در مقابل 100 نفر را به عنوان يك معضل ديده‌ايد.

مهندس غمامي ، گفت: حرف نهايي من اين است كه اين نهاد بايد زودتر تاسيس مي‌شد، اكنون نيز تمركز بايد روي اين موضوع باشد كه « چرا نهاد درست نمي‌شود؟ » .

وي متذكر شد: اين كه شما بگوييد وقتي مردم را در اين طرح مشاركت نداديد، طرحي نيست ، اين درست نيست، شما وارد مضمون طرح شويد و بگوييد چنين مساله‌اي از تهران طرح شده آيا درست است يا خير؟

در پايان پيشنهاد پرداختن به متدولوژي و محتواي طرح جامع با استقبال ديگر اعضاي اين نشست مواجه شد و مقرر شد در جلسه‌اي با دعوت مجدد از مهندس غمامي و مهندس حبيب اللهيان مدير نهاد مسوول تهيه طرح جامع تهران به ارزيابي متدولوژي و محتواي طرح جامع تهران پرداخته شود.

گزارش تفصيلي اين نشست در روزهاي آينده ارسال خواهد شد.

انتهاي پيام