به گزارش ایسنا و به نقل از بیزینس اینسایدر، زمانی که موشک «سامانه پرتاب فضایی»(SLS) به طور کامل ساخته شود، قوی‌ترین موشکی خواهد بود که تاکنون توسط ناسا ساخته شده است اما به نظر می‌رسد که هزینه‌های موشک از کنترل خارج شده‌اند.
هدف ناسا این است که کپسول «اوریون»(Orion) و تقویت‌کننده مرتبط با آن که در مجموع سامانه پرتاب فضایی نامیده می‌شوند، یک نقش حیاتی را در ماموریت‌های آرتمیس برای بازگرداندن انسان‌ها به سطح ماه برای اولین بار در بیش از ۵۰ سال گذشته بازی کنند.
ناسا سال گذشته زمانی که سامانه پرتاب فضایی در اولین سفر خود به دور ماه پرواز کرد، یک برد بزرگ داشت اما این برنامه مدت‌هاست که به دلیل بودجه در حال افزایش و ضرب‌الاجل‌های عقب‌افتاده مورد انتقاد قرار گرفته است.
«دیوان محاسبات آمریکا»(GAO) در گزارشی اعلام کرد: مقامات ارشد آژانس به ما گفته‌اند که در سطوح کنونی هزینه، برنامه سامانه پرتاب فضایی ناپایدار است و از آنچه که مقامات ناسا معتقدند برای ماموریت‌های آرتمیس در دسترس قرار دارد، فراتر می‌رود.
هزینه دقیق مشخص نیست
دیوان محاسبات آمریکا می‌گوید که ناسا از سال ۲۰۱۱ تاکنون ۱۱.۸ میلیارد دلار برای توسعه موشک سامانه پرتاب فضایی هزینه کرده است اما تنوع زیادی در اعداد گزارش‌شده پیرامون هزینه واقعی این موشک وجود دارد. تخمین زدن هزینه‌ها به این بستگی دارد که آیا هزینه توسعه کپسول اوریون و سایر هزینه‌های جاری در نظر گرفته شده‌اند یا خیر.
یک گزارش در مورد بودجه کنگره ناسا، این رقم را حدود ۵۰ میلیارد دلار نشان می‌دهد و برای مثال، هزینه‌های مربوط به توسعه کپسول اوریون را از سال ۲۰۰۶ در بر دارد اما هزینه‌ها در اینجا متوقف نمی‌شوند. براساس این گزارش، ناسا ۱۱.۲ میلیارد دلار دیگر نیز برای پنج سال آینده، به منظور بهبود بیشتر و تولید تکرارهای بعدی موشک درخواست کرده است.
بهبودهای بیشتر سامانه پرتاب فضایی و اوریون، بخش قابل توجهی از بودجه نسبتا اندک آژانس را تشکیل می‌دهند. این حدود یک هفتم از بودجه ۲۷.۲ میلیارد دلاری است که ناسا برای سال ۲۰۲۴ درخواست کرد.
این امر در تضاد کامل با برنامه شرکت‌های خصوصی مانند «اسپیس‌ایکس»(SpaceX) است که برای کاهش دادن هزینه‌های پرتاب موشک‌های خود تلاش می‌کنند.
اگرچه مقامات اذعان کرده‌اند که هزینه‌های این برنامه نیاز به بهبود دارند اما هنوز مشخص نیست که آنها چگونه می‌خواهند به این هدف دست یابند.
سامانه پرتاب فضایی وسیله کار ناسا برای ماموریت‌های ماه است
«برندان روسو»(Brendan Rosseau) استاد اقتصاد فضایی در «مدرسه کسب‌وکار هاروارد»(HBS) پیشتر در مصاحبه با بیزینس اینسایدر گفته بود این موشک در مرکز راهبرد ناسا برای رسیدن به ماه در ماموریت آتی آرتمیس قرار دارد زیرا تنها موشکی محسوب می‌شود که برای این مأموریت‌ها ساخته شده است.
ناسا مجموعه‌ای از ماموریت‌ها را برای چند سال آینده برنامه‌ریزی کرده است که پیش از ایجاد یک پایگاه روی ماه، ابتدا انسان را روی ماه قرار می‌دهند. برنامه این است که سامانه پرتاب فضایی، انسان‌ها را به مدار ماه ببرد تا در آنجا با یک فرودگر قمری ملاقات کنند که می‌تواند فضانوردان را به سطح ماه برساند.
کپسول اوریون در مرکز این ماموریت‌ها قرار دارد و به گفته روسو، به طور ویژه برای سازگاری با سامانه پرتاب فضایی طراحی شده است؛ نه یک موشک دیگر.
روسو در همان مصاحبه پیشین گفت: ناسا واقعا سخت روی آن کار کرده است و به نظر می‌رسد که برای مدتی به این کار ادامه خواهد داد.
موشک سامانه پرتاب فضایی خلاف قاعده است
به گفته روسو، بخشی از انتقادات به برنامه سامانه پرتاب فضایی این است که به عنوان یک برنامه خلاف قاعده در جدیدترین رویکرد ناسا برای توسعه پروژه دیده می‌شود.
ناسا با اراده کردن برای کاهش هزینه اکتشافات فضایی، از توسعه فناوری داخلی خود در چند دهه گذشته دور شده است. در عوض این آژانس فضایی ترجیح می‌دهد قراردادهایی را با تولیدکنندگان تجاری منعقد کند که می‌توانند خدماتی را با یک قیمت تعیین‌شده ارائه دهند.
پس از این که اسپیس‌ایکس یک قرارداد ۲.۹ میلیارد دلاری را برای ابداع یک فرودگر قمری مخصوص ماموریت‌های آرتمیس ناسا منعقد کرد، رقابت تنگاتنگی شکل گرفت و اسپیس‌ایکس با توسعه موشک بزرگ «استارشیپ»(Starship) خود پیش رفت. همچنین، این آژانس فضایی اخیرا قراردادی به ارزش ۳.۴ میلیارد دلار با شرکت «بلو اوریجین»(Blue Origin) منعقد کرده است تا یک فرودگر قمری را برای یکی دیگر از ماموریت‌های آرتمیس ارائه دهد.
روسو ادامه داد: اگر برچسب قیمت، زمان توسعه و مشکلات را بررسی کنید، شاید شواهدی را پیدا کنید مبنی بر اینکه خرید خدمات از بخش تجاری واقعا یک راه حل است. ممکن است این یک بازی سیاسی باشد که سرمایه‌گذاری مستمر را روی سامانه پرتاب فضایی هدایت می‌کند.
وی افزود: برخی از افراد بدبین می‌گویند که در واقع افراد کنگره و سناتورها می‌خواستند ناسا یک موشک غول‌پیکر را فقط برای مشاغل منطقه آنها بسازد.
با وجود این، سامانه پرتاب فضایی تنها موشک در این سطح قدرت است که نشان داده می‌تواند کار کند.
ناسا نمی‌داند چگونه هزینه‌ها را کنترل کند
ناسا گفته است که اکنون قصد دارد هزینه‌های خود را با استفاده از یک راهبرد چهار گزینه‌ای کاهش دهد.
- تثبیت کردن برنامه پرواز
- دستیابی به کارآیی منحنی یادگیری
- تشویق کردن نوآوری
- تنظیم کردن راهبردهای کسب برای کاهش دادن ریسک هزینه
با وجود این، ناسا هنوز اهداف صرفه‌جویی را که امیدوار دارد به آنها دست یابد، در سطح برنامه خاصی شناسایی نکرده است. این آژانس گفت که اقداماتی برای رسیدن به این اهداف انجام شده‌اند اما مشخص نیست که آیا آنها تاکنون به صرفه‌جویی کمک کرده‌اند یا خیر.
«اریک برگر»(Eric Berger) سردبیر ارشد فضایی وب‌سایت «ارز تکنیکا»(Ars Technica) نوشت: دلیلی برای این پرسش وجود دارد که آیا ناسا می‌تواند به اهداف صرفه‌جویی در هزینه دست یابد یا خیر.
طرح اخیر ناسا برای کاهش ۳۰ درصدی هزینه موتورهای موشک سامانه پرتاب فضایی و رساندن آن به ۷۰.۵ میلیون دلار، مورد انتقاد «پل مارتین»(Paul Martin) بازرس کل ناسا قرار گرفته است که گفت این بودجه شامل مدیریت پروژه و هزینه‌های اضافی نمی‌شود.
به گفته برگر، موتورها همچنان بسیار گران‌تر از موتورهای مشابه مورد استفاده شرکت‌های خصوصی هستند. برای مثال، موتورهای «BE-۴» شرکت بلو اوریجین با قیمت کمتر از ۲۰ میلیون دلار تولید می‌شوند و اسپیس‌ایکس می‌خواهد موتور «رپتور»(Raptor) خود را به قیمت کمتر از یک میلیون دلار برای هر موتور برساند.
انتهای پیام
نظرات