صدیقه عبدالله پور امروز چهارشنبه ۲۴ اردیبهشت‌، در نشست خبری هفته ملی جمعیت و به منظور تبیین سیاست‌های جمعیتی کشور به ویژه استان خراسان رضوی، اظهار کرد: بحث بحران جمعیتی به اصلاح باورها و نگرش‌های موجود در سطح جامعه مربوط می‌شود، به ویژه در زمینه مراقبت‌ها و تغییر رفتارهای بهداشتی که یکی از ابعاد آن تمایل به فرزندآوری است؛ برای دستیابی به اهداف‌ باید مراحل خاصی را طی کنیم؛ این مراحل شامل افزایش آگاهی، تغییر نگرش و در نهایت تغییر رفتار افراد در جامعه است.

دکترای تخصصی بهداشت باروری و استادیار دانشگاه علوم پزشکی مشهد خاطرنشان کرد: در این مسیر که شامل انتقال از سطح آگاهی به مرحله تغییر رفتار هست، رسالت مهم و چالش‌برانگیزی است که بخش عمده‌ای از آن به عهده گروه‌های رسانه‌ای و روابط‌عمومی بر می‌گردد تا این مسائل را به درستی در سطح جامعه انعکاس دهند.

وی ادامه داد: در گذشته سیاست‌های کاهشی جمعیت به دلیل باروری بالا حدود هفت فرزند به راحتی انجام می‌شد. زمانی که ما بر روی مزایای تعداد فرزندان کمتر تمرکز کردیم و روش‌های پیشگیری از بارداری را در اختیار مردم قرار دادیم، نتایج مثبتی حاصل شد، اما اکنون وضعیت به گونه‌ای تغییر کرده که بستر لازم برای افزایش تعداد فرزندان و تغییر باورها در جامعه به شدت متفاوت شده است.

تکریم مادران و تقدس فرآیند بارداری

عبدالله‌پور بیان کرد: پیش‌تر مردم به ویژه در روستاها به دلیل نگرش‌های ابزاری به فرزندان تعداد بیشتری فرزند به دنیا می‌آوردند، در حالی که اکنون با توسعه تکنولوژی، شهرنشینی و فضای مجازی این تفکر تغییر یافته است و نیازمند رویکردی جدیدی هستیم.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد با اشاره به اینکه یکی از موضوعات کلیدی در این زمینه تقویت هویت مادری است، مطرح کرد: مادران باید از دوران کودکی، قبل از ازدواج و در زمان ازدواج به شناخت هویت مادری خود بپردازند. این موضوع می‌تواند از طریق تکریم مادران و تقدس فرآیند بارداری محقق شود. بارداری باید به عنوان یک تجربه ارزشمند و حیاتی در جامعه پذیرفته شود؛ به گونه‌ای که زنان احساس ارزشمندی و مفید بودن کنند و تجربه زایمان را مثبت تلقی کنند.

وی اضافه کرد: تحقیقات نشان می‌دهد که تجربیات ناخوشایند در بارداری‌های قبلی می‌تواند موجب کاهش تمایل و انگیزه باروری در زنان شود و ترس از بارداری مجدد را در آن‌ها افزایش دهد، بنابراین خوشایند کردن فرآیند زایمان یکی از مولفه‌های مهمی است که باید مورد توجه قرار گیرد. کلاس‌های آمادگی برای زایمان می‌توانند با ارائه اطلاعات لازم به مادران به بهبود تجربه آن‌ها کمک کرده و انگیزه باروری را افزایش دهند.

عبدالله پور تصریح کرد: یکی از موضوعات مهمی که در جامعه ما به صورت تابو درآمده است، مباحث مربوط به مادری و تجربیات زایمان به ویژه زایمان طبیعی است. این موضوعات معمولاً از طریق انتقال تجربیات ناخوشایند از اطرافیان، دوستان و همکاران به زنان منتقل می‌شود و موجب ایجاد ترس از بارداری مجدد می‌شود.

نیاز به ترویج زایمان طبیعی و اصلاح باورهای موجود

این دکتری تخصصی بهداشت باروری گفت: با افزایش آمار زایمان‌های سزارین و کاهش احتمال بارداری سالم و زایمان بدون عوارض نیاز به ترویج زایمان طبیعی و اصلاح باورهای موجود در جامعه به شدت احساس می‌شود. به ویژه برای زنانی که قبلاً یک بار سزارین شده‌اند، بارداری مجدد با خطرات بیشتری از جمله ریسک خونریزی، پارگی رحم و مشکلات جدی برای سلامت مادر و نوزاد مواجه است؛ بنابراین ترویج زایمان طبیعی باید به عنوان یک اولویت مورد توجه قرار گیرد.

وی افزود: متأسفانه در حال حاضر درصد زایمان‌های سزارینی در کشور ما حدود ۵۰ درصد هست که این رقم بسیار بالاتر از میانگین جهانی است. این مسئله می‌تواند بر روی میل زنان به بارداری مجدد تأثیر منفی داشته باشد. از آن جایی که تغییر این وضعیت زمان‌بر خواهد بود، نیازمند تلاش‌های مستمر در زمینه ترویج زایمان طبیعی و اصلاح نگرش‌ها نسبت به آن هستیم.

عبدالله‌پور با اشاره به فواید و مزایایی بارداری، توضیح داد: یکی از فواید بارداری و شیردهی این است که با کاهش سطح هورمون‌هایی نظیر استروژن، خطر ابتلا به سرطان سینه کاهش می‌یابد؛ سرطان سینه شایع‌ترین نوع سرطان در میان زنان است و آگاهی در مورد خودآزمایی پستان و ویزیت‌های منظم می‌تواند کمک‌کننده باشد.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: همچنین وقوع سقط‌های عمدی می‌تواند مراحل طبیعی رشد بافت‌های غده‌های پستانی را به طور ناگهانی متوقف کند و این مسئله می‌تواند احتمال ابتلا به سرطان سینه را افزایش دهد، بنابراین پیشگیری از سقط‌های عمدی یک جنبه مهم در کاهش ابتلا به سرطان‌ها به ویژه سرطان سینه است.

وی درخصوص اینکه سرطان تخمدان هشتمین سرطان کشنده در میان زنان محسوب می‌شود، اظهار کرد: بر اساس مطالعات هرچه مدت زمان شیردهی بیشتر باشد، ریسک ابتلا به سرطان تخمدان کاهش می‌یابد، به عنوان مثال مادرانی که به مدت سه ماه شیر می‌دهند، میزان خطر ابتلا به سرطان تخمدان در آن‌ها ۱۸ درصد کاهش می‌یابد و این عدد در صورت شیردهی بیش از یک سال به ۳۴ درصد افزایش می‌یابد.

وجود ارتباط مستقیم بین میزان شیردهی و ابتلا به سرطان رحم

عبدالله پور توضیح داد: بیماری آندومتریوز نیز یکی از مشکلات اساسی در نازایی است که در حال حاضر شیوع بالایی دارد؛ بارداری به عنوان یکی از متغیرهایی که می‌تواند ریسک ابتلا به آندومتریوز را کاهش دهد، مورد توجه قرار می‌گیرد.

این دکترای تخصصی بهداشت باروری با اشاره به اینکه دومین سرطان شایع در بین خانم‌ها، سرطان رحم است، بیان کرد: تحقیقی نشان داده است که با افزایش هر دهه میزان شیردهی، احتمال ابتلا به این نوع سرطان به میزان یک درصد کاهش پیدا می‌کند. اگر یک مادر به مدت ۱۲ ماه فرزندش را شیر دهد، احتمال ابتلا به سرطان رحم به میزان ۱۲ درصد کاهش خواهد یافت، بنابراین ارتباط مستقیمی بین میزان شیردهی و ابتلا به سرطان رحم وجود دارد.

وی ادامه داد: مورد بعدی توده‌های رحمی هستند که به نام فیبروم شناخته می‌شوند و بسیار شایع هستند. بسیاری از خانم‌ها ممکن است این مشکل را تجربه کنند یا حتی ندانند که فیبروم دارند؛ بارداری به ویژه بالای ۲۰ هفته، تأثیر محافظتی در کاهش احتمال ابتلا به فیبروم‌ها دارد. تحقیقات نشان داده است که میزان ابتلا به فیبروم در خانم‌هایی که زایمان ندارند، نسبت به خانم‌هایی که پنج زایمان داشته‌اند، پنج برابر بیشتر است. این نشان‌دهنده وجود نسبتی بین این دو متغیر است.

عبدالله‌پور درخصوص اینکه دیگر بیماری‌های شایع مانند بیماری‌های خودایمنی مانند ام‌اس، در جنس مؤنث به نسبت جنس مذکر بیشتر دیده می‌شوند، گفت: بارداری اثر محافظتی برای پیشگیری از ام‌اس دارد. از منظر روانشناختی میزان استرس و اضطراب در خانم‌هایی که فرزند دارند نسبت به خانم‌هایی که فرزند ندارند به طور قابل توجهی کمتر است. ما در تجربیات خود شاهدیم که خانم‌های زوج‌های ناباروری که به مراکز ناباروری مراجعه می‌کنند و از روش‌های کمک باروری استفاده می‌کنند، دارای سطح بالایی از استرس و اضطراب هستند.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد افزود: نگرانی‌ها درباره آزاد شدن تخمک، موفقیت بارداری و عوارض بارداری فشار زیادی را به این خانم‌ها وارد می‌کند، بنابراین یکی از دلایل قانع‌کننده برای بارداری مجدد کاهش سطح استرس و اضطراب است.

فضای مجازی و گسترش  اطلاعات نادرست

این دکترای تخصصی بهداشت باروری اظهار کرد: موضوع جمعیت به طور مستقیم از بستر خانواده آغاز می‌شود و به سطوح بالاتر جامعه گسترش می‌یابد. این مسئله تحت تأثیر عوامل و متغیرهای متعددی قرار دارد که به صورت زنجیره‌وار به یکدیگر وابسته‌اند. نمی‌توان به سادگی پیش‌بینی کرد که اگر یک ارگان یا نهاد عملکرد خوبی داشته باشد، همه چیز به درستی پیش خواهد رفت، موضوع جمعیت به شدت تحت تأثیر عوامل چندگانه‌ای است و به همین دلیل همواره با چالش‌هایی همراه بوده است.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی عنوان کرد: در دو دهه پیش بهورزها جمعیت تحت پوشش خود را به صورت سنتی مدیریت می‌کردند، اما اکنون این سیستم دیگر کارآمد نیست، هم‌اکنون ما می‌بینیم که پس از مثبت شدن تست بارداری بیماران به سرعت به متخصصین مراجعه می‌کنند و از مراحل رسمی خدمات بهداشتی غفلت می‌کنند.

وی اضافه کرد: نکته دیگر این است که فضای مجازی به شدت کار ما را دشوار کرده است. با توجه به اینکه افراد به راحتی می‌توانند اطلاعات خود را از طریق شبکه‌های اجتماعی دریافت کنند، بسیاری از باورها و اطلاعات نادرست در میان آن‌ها گسترش یافته است.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی خاطرنشان کرد: همچنین تحقیق در مورد اهمیت و ضرورت کلاس‌های آمادگی برای زایمان نشان می‌دهد که درصد بالایی از خانم‌ها به دلیل نداشتن آگاهی و اطلاعات کافی به این کلاس‌ها مراجعه نمی‌کنند، بنابراین ما به عنوان اعضای هیئت علمی باید به‌طور مشترک و در همکاری با دیگر سازمان‌ها و ارگان‌ها اقدام کنیم.

تنها کمیت جمعیت ملاک نیست و باید به کیفیت جمعیت هم توجه شود

وی تاکید کرد: هر یک از ما به عنوان یک عضو در این زنجیره اجتماعی وظیفه داریم تا به نحو مطلوبی این مشکلات را حل کنیم، اگر هر ارگان و سازمان وظایف خود را به درستی انجام دهد، می‌توانیم به نتایج مطلوبی دست یابیم. به این ترتیب هدف ما تنها افزایش تعداد جمعیت نیست، بلکه کیفیت جمعیت نیز مدنظر است؛ ما نباید اجازه دهیم نسل آینده ایرانی به لحاظ هوش و ویژگی‌های اساسی تحت تأثیر تغییرات منفی قرار گیرد.

این دکترای تخصصی بهداشت باروری با بیان اینکه برای زنان باردار از طرف ماما و مراقب بهداشتی غربالگری انجام می‌شود که شامل بررسی وضعیت سلامت مادر است، مطرح کرد: در این فرآیند بیماری‌هایی مانند بیماری قلبی، ام اس و دیابت بررسی می‌شوند و بر اساس نتایج آن برنامه مراقبت ویژه‌ای برای فرد تعیین می‌شود؛ چرا برخی از خانم‌ها تنها برای واکسیناسیون فرزندشان به مرکز بهداشت مراجعه می‌کنند و مراقبت‌های لازم در طول بارداری را نادیده می‌گیرند؟ به نظر می‌رسد که این موضوع نیاز به آگاهی‌رسانی بیشتری دارد.

وی ادامه داد: بیمارستان‌ها معمولاً هیچ‌گاه بیمار را برنگردانده و به بیماران بعدی هم اجازه ورود داده می‌شود، حتی اگر فضای خالی نباشد. از لحاظ قانونی پزشکان اجازه ندارند بیماران را برگردانند و این وظیفه فرد است که بداند هنگام بارداری باید به مرکز بهداشت مراجعه کرده و پرونده تشکیل دهد.

انتهای پیام