به گزارش ایسنا، فاطمه شریفی در معرفی و بررسی کتاب « پاسیاد پسر خاک » می‌نویسد: کتاب در بخش اول، ما را می‌برد به سال‌های کودکی و نوجوانی ابوترابی. او در خانواده‌ای روحانی در قزوین به دنیا آمد، طلبگی را برگزید و هم‌زمان با درس‌خواندن، پایش به میدان مبارزه باز شد. ارتباط نزدیک با شهید اندرزگو، فعالیت‌های سیاسی و حضور در جریان‌های پیش از انقلاب، همه بخشی از هویتی را شکل داد که بعدها در سال‌های سخت به کار آمد.
نویسنده در این بخش تلاش کرده فضای دهه‌های چهل و پنجاه را با روایت‌هایی زنده بازسازی کند؛ از جلسات مخفی گرفته تا زندگی روزمره یک طلبه جوان. همین باعث می‌شود که کتاب صرفاً یک فهرست از وقایع تاریخی نباشد، بلکه خواننده حس کند در کنار شخصیت اصلی حرکت می‌کند.

جنگ و اسارت؛ مدرسه صبر
بخش دوم کتاب، اوج روایت است: حضور ابوترابی در جبهه، همراهی با شهید چمران و بعد هم اسارت طولانی‌اش در اردوگاه‌های رژیم بعث. اینجا جایی است که لقب «سنگ صبور آزادگان» معنا پیدا می‌کند.
کتاب پر است از روایت‌های جزئی و انسانی؛ از کلاس‌های قرآن که ابوترابی در اسارت برگزار می‌کرد، تا تلاشش برای حل اختلاف میان اسرا، یا حتی مهربانی‌های کوچکش که امید را زنده نگه می‌داشت. روایت‌هایی که نشان می‌دهد او فقط یک روحانی یا فرمانده نبود؛ او یک انسان بود که در سخت‌ترین شرایط، توانست چراغی برای دیگران باشد.
یکی از نقاط قوت کتاب همین‌جاست: نشان دادن بُعد انسانی و روزمره شخصیت. ابوترابی نه یک چهره اسطوره‌ای دور از دسترس، بلکه انسانی است با لبخند، سکوت، شوخ‌طبعی و البته صبر بی‌پایان.

تحلیلی بر کتاب؛ قوت‌ها و ضعف‌ها
حالا بیاییم خود کتاب را دقیق‌تر ببینیم. «پاسیاد پسر خاک» نه یک زندگی‌نامه خشک و رسمی است، نه یک خاطره‌نگاری صرف. محمد قبادی در نگارش اثر، ترکیبی از منابع مکتوب، اسناد تاریخی و خاطرات شفاهی را کنار هم گذاشته. همین تلفیق باعث شده متن هم غنای پژوهشی داشته باشد، هم گرمای روایت داستانی.
زبان و لحن کتاب ساده و روان است. نویسنده کوشیده متن را طوری بنویسد که نسل جوان هم بتوانند با آن ارتباط بگیرند. گاهی گفت‌وگوها و خاطرات، حال و هوای داستانی پیدا می‌کنند و خواننده را درگیر می‌سازند. این نقطه قوت مهمی است، چون بسیاری از کتاب‌های حوزه ادبیات مقاومت، به دلیل زبان سنگین یا خشک، مخاطب عام را از دست می‌دهند.
ساختار کتاب دو بخشی است: زندگی پیش از انقلاب و زندگی پس از آن. این تقسیم‌بندی کمک می‌کند تا مسیر زندگی ابوترابی مثل یک قوس کامل دیده شود؛ شروع، اوج و جمع‌بندی. با این حال، گاهی در بخش دوم، به دلیل حجم زیاد خاطرات و روایت‌های پراکنده، خط اصلی زندگی‌نامه کمی کمرنگ می‌شود. خواننده ممکن است بین جزئیات گم شود. این نقطه ضعفی است که البته در کتاب‌های مبتنی بر خاطرات شفاهی رایج است.
وجه تمایز کتاب تمرکز بر شخصیت‌پردازی است. ابوترابی در این اثر فقط یک مبارز یا سیاستمدار نیست؛ او انسانی است با ویژگی‌های ملموس. روایت‌هایی از فروتنی‌اش، شوخ‌طبعی‌اش یا حتی سکوت‌هایش، باعث می‌شود خواننده حس کند با یک انسان واقعی طرف است، نه با یک قهرمان دست‌نیافتنی.

تقریظ رهبر انقلاب؛ مهر تأیید بر روایت درست
وقتی رهبر انقلاب در تقریظ خود نوشتند که زندگی ابوترابی «پرحادثه و درس‌آموز» بوده و او را در شمار «شهیدان عالی‌مقام» دانستند، در واقع هم شخصیت ابوترابی را ستودند و هم به شیوه روایت کتاب اعتبار بخشیدند. جمله‌ای که شاید خلاصه ارزش کتاب باشد، این است: «این کتاب بسیار خوب و هنرمندانه تنظیم شده است.»
این تقریظ، نه‌تنها ستایش یک فرد، که تأکیدی است بر اهمیت ادبیات مقاومت. آثاری از این دست، به قول ایشان، میراثی هستند که باید برای نسل‌های بعدی حفظ شوند.

در دنیای امروز که هیاهوی رسانه‌ها و سرعت زندگی مجال تأمل را کم کرده، چنین کتابی فرصتی است برای مکث. فرصتی برای دیدن انسانی که در دل تاریک‌ترین لحظات، چراغ امید را روشن نگه داشت.
برای نسل جوان، این کتاب یک کلاس درس است: اینکه می‌شود در اوج فشار و اسارت، به‌جای شکستن، تکیه‌گاه شد. برای پژوهشگران تاریخ انقلاب و دفاع مقدس، کتاب منبعی است پر از جزئیات و خاطرات مستند. و برای خواننده عام، داستانی واقعی است از انسانی که می‌شود از او آموخت چگونه فروتن ماند، چگونه صبور بود، و چگونه در سکوت، بزرگ شد.
«پاسیاد پسر خاک» فراتر از یک زندگی‌نامه است؛ پلی است میان تاریخ و انسانیت. محمد قبادی توانسته با زبان روان و استفاده از خاطرات و اسناد، چهره‌ای انسانی و ملموس از ابوترابی بسازد. کتاب نقاط قوت فراوانی دارد، از جمله روایت گرم و شخصیت‌پردازی دقیق، و البته کاستی‌هایی هم دارد، مثل پراکندگی برخی خاطرات. اما در مجموع، اثری است که جای خالی‌اش در ادبیات آزادگان احساس می‌شد.
تقریظ رهبر انقلاب بر این کتاب، ارزش آن را دوچندان می‌کند. و حالا نوبت ماست که به دعوت کتاب پاسخ دهیم: خواندن و یاد گرفتن از مردی که در دل خاک و خون، «پسر خاک» ماند و یادش را باید «پاس» داشت.

انتهای پیام