استان گلستان با برخورداری از اقلیم‌های گوناگون و خاکی حاصلخیز، شرایط منحصر به‌فردی برای کشت انواع گیاهان دارویی فراهم کرده است؛ گیاهانی که هم نیاز آبی پایینی دارند، هم بازار مصرف گسترده‌ای در صنایع دارویی، آرایشی و غذایی کشور و جهان دارند. با این حال، نبود زیرساخت‌های فرآوری، محدود بودن مراکز فروش و ضعف اطلاع‌رسانی باعث شده که این ظرفیت عظیم، کمتر از آنچه باید، مورد بهره‌برداری قرار گیرد. گفت‌وگو با کارشناسان و فعالان این حوزه نشان می‌دهد که گلستان می‌تواند به قطب گیاهان دارویی کشور تبدیل شود، اگر موانع موجود برطرف و سیاست‌گذاری مناسبی در این زمینه صورت گیرد.

یک بانوی تولید کننده گیاهان دارویی و کارشناس ارشد این حوزه، درگفت‌وگو با ایسنا، از وضعیت مطلوب تولید و فروش گیاهان دارویی در استان گلستان خبر داد و گفت: استان گلستان به سبب برخورداری از اقلیم‌های متنوع، تولید و فروش گیاهان دارویی در وضعیت مطلوب و مناسبی قرار دارد و حتی می‌توان گفت که تقاضای بازار بیشتر از میزان تولید بوده و هیچ محصولی تحت عنوان مازاد تقاضا برای تولید کننده باقی نمی‌ماند.

ضعف زیرساخت و تجهیزات فرآوری چالش گسترش کشت گیاهان دارویی

سکینه سادات حسینی، ضعف زیرساخت و تجهیزات در بخش فرآوری را مهم ترین چالش گسترش کشت گیاهان دارویی در استان دانست و افزود: ما به منظور توسعه کار خود نیازمند کارگاه‌ مناسب برای فرآوری، خشک کردن، اسانس گیری یا بسته بندی محصولات خود هستیم، اما متاسفانه در این مسیر با چالش‌های زیادی مانند نبود مکان اجاره‌ای و مناسب یا طولانی مدت بودن پروسه‌های اداری آن مواجه هستیم که همین امر می‌تواند تولید کننده را از تصمیم به توسعه کسب و کار خود پشیمان کند.

مسئول انجمن علمی گیاهان دارویی استان گلستان نیز در گفت و گو با ایسنا، از مستعد بودن خاک این استان در نواحی مختلف برای کشت اقتصادی انواع گیاهان دارویی مشروط بر مکان یابی صحیح، خبر داد و گفت: گلستان به علت برخورداری از تنوع آب و هوایی و اقلیمی، بستر بسیار مناسبی برای کاشت گیاهان و محصولات دارویی محسوب می‌شود اما آنچه در ابتدای راه باید به آن توجه داشت رصد شرایط آب و هوایی و مکان یابی صحیح برای کشت اقتصادی هر نوع از گیاهان دارویی است.

خدایار همتی در ادامه به معرفی انواع گیاهان دارویی و مکان‌های مناسب برای کشت اقتصادی آنها پرداخت و گفت: در منطقه پست جلگه‌ای گیاهان شورپسند دارویی؛ در نواحی دامنه‌ای بنفشه معطر، گل پامچال و گل گاو زبان؛ در دامنه‌های شیب دار اسطوخدوس؛ در ارتفاعات زرشک، آویشن و افسنتین؛ در نواحی دور از جنگل و برخوردار از آب و هوای خشک و خنک زعفران و گل محمدی و در اطراف شهرهای گرگان و آق‌قلا گیاهانی مانند نعنا فلفلی، به‌لیمو و بادرنجبویه که نیاز به آب بیشتری دارند را می‌توان کشت کرد.

وی با اشاره به مزیت کم آب بر بودن برخی از گیاهان دارویی با توجه به مشکلات آبی و خشکسالی موجود در کشور، بیان کرد: گیاهانی مانند اکلیل کوهی که نام دیگر آن رزماری است، آویشن و بومادران بسیار کم آب‌بر و مقاوم دربرابر خشکی هستند و جزو اولویت‌های استان و کشور در کاشت گیاهان دارویی محسوب می‌شوند.

همتی با تاکید بر این موضوع که این گیاهان دارویی در نواحی مختلف امکان کشت را دارند اما کشت آنها در هر منطقه‌ای اقتصادی و به‌صرفه نیست و عایدی را به همراه ندارد، تصریح کرد: هر شخصی که در گرگان زندگی می‌کند، می‌تواند در حیاط منزل خود به کشت زعفران یا گل محمدی بپردازد اما محصول خوبی را نمی‌تواند دریافت کند چرا که هم زعفران و هم گل محمدی به آب وهوای خنک و خشک نیاز دارند و اگر در معرض رطوبت قرار گیرند به بیماری‌های قارچی مبتلا می‌شوند . این در حالی است که اگر گل محمدی در روستای شاهکوه کشت شود، امکان برداشت گل آن برای ۱ الی ۲ ماه  بعد وجود دارد.

مجری طرح توسعه گیاهان دارویی جهاد کشاورزی گلستان نیز با تاکید بر مزیت‌ها و فواید کاشت گیاهان دارویی، تصریح کرد: در حال حاضر ۱۸۲۱ هکتار از اراضی استان، تحت کشت گیاهان دارویی هستند و گیاهانی مانند زعفران، سیاه دانه، زیره سبز، رزماری، گل گاو زبان، نعنا فلفلی، گل محمدی و اسطوخدوس در سطح قابل توجهی کشت می‌شوند که هر کدام از آنها فواید خاص خود را دارند.

توقع آبی کمی، مزیت مهم پرورش گیاهان دارویی

احمد مقصودلو افزود: با توجه به خشکسالی و مشکل کم آبی که در کل کشور و استان وجود دارد، گیاهان دارویی بسیار کم آب بر هستند و توقع آبی کمی دارند، بدین معنا که با کمترین میزان از نزولات آسمانی و بارندگی می‌توانند نیاز آبی خود را بر طرف کنند و از سوی دیگر، محصولات ارگانیک و طبیعی محسوب می‌شوند که در طب سنتی و ساخت داروهای مختلف بکار رفته و در مقایسه با داروهای شیمیایی، هیچ عوارضی را برای بدن ایجاد نمی‌کنند.

وی اشتغالزایی را یکی دیگر از مزیت‌های کشت گیاهان دارویی معرفی کرد و گفت: کاشت گیاهان دارویی با درآمدزایی و اشتغال‌زایی بالایی همراه است چرا که برای کشت اسطوخدوس یا زعفران در هر هکتار به طور روزانه بین ۷۰ تا ۸۰  نیروی کار  در یک پروسه ۳ تا ۴ ماهه نیاز است  و همین امر پدیده مهاجرت معکوس را رقم می‌زند.
  
مقصودلو توجه به شرایط اقلیمی و آب و هوایی را شرط کسب عاید قابل توجه از کشت گیاهان دارویی دانست و خاطر نشان کرد: کشت گیاهان دارویی در صورتی برای کشاورزان عواید قابل توجهی را به همراه می‌آورد که آنها قبل از کشت حتما شرایط لازم برای کاشت، داشت و برداشت آن گیاه را در نظر گرفته و رعایت کرده باشند و تنها در این صورت است که می‌توانند چند برابر رقمی که هزینه کرده‌اند را تحت عنوان سود حاصل از فروش محصولات گیاهی به دست آورند..

توزیع رایگان  ۵۰ تا ۶۰ هزار نهال و نشاء گیاهان دارویی در استان

این مقام مسئول در پایان از اعطای ۵۰ تا ۶۰ هزار نهال و نشاء گیاهان دارویی به کشاورزان به صورت سالیانه خبر داد و تصریح کرد: ما هر ساله بین ۵۰ تا ۶۰ هزار نهال از گیاهان دارویی متنوع و قابل کشت در نقاط مختلف را به صورت رایگان در اختیار کشاورزان قرار می‌دهیم تا بتوانیم فرهنگ کشت گیاهان دارویی در استان را توسعه داده و باعث افزایش جلب مشارکت شویم.

مجری طرح توسعه گیاهان دارویی جهاد کشاورزی گلستان، افزایش سطح زیر کشت گیاهان دارویی را در گروی افزایش مراکز فرآوری دانست و بیان کرد: سه کارخانه فرآوری محصولات گیاهی در استان وجود دارد که  پاسخگوی این سطح از تولید گیاهان دارویی نیست.

مقصودلو خاطرنشان کرد: ما در حال حاضر برنامه‌ای برای راه اندازی پایانه فروش گیاهان دارویی را در دست اجرا قرار دادیم تا از این طریق کشاورزان را به فروش محصولات گیاهی چه به صورت خام فروشی و چه به صورت فرآوری شده ترغیب کنیم.

به گزارش ایسنا، ظرفیت‌های قابل توجه گلستان در کشت اقتصادی گیاهان دارویی، فرصتی طلایی برای توسعه کشاورزی پایدار، کاهش بیکاری و مقابله با بحران کم‌آبی محسوب می‌شود. با این حال، تحقق این پتانسیل نیازمند حمایت از تولیدکنندگان، توسعه زیرساخت‌های فرآوری، تسهیل در امور اداری و آموزش اصول علمی کشت و بهره‌برداری از گیاهان دارویی است. اگر این گنجینه پنهان مورد توجه قرار گیرد، گلستان می‌تواند نه تنها نیاز داخلی بلکه بخشی از بازار جهانی این محصولات ارزشمند را نیز تأمین کند.

انتهای پیام