روز گذشته استاندار مازندران از عزم جدی برای احیای یکی از دو تالاب بین‌المللی مازندران، یعنی تالاب میانکاله خبر داد.

مهدی یونسی رستمی در بازدید روز ۱۵ فروردین از شبه‌جزیره میانکاله گفته بود: به دنبال راه‌حل برای احیای میانکاله و برون‌رفت از مشکلات آن هستیم.

خشکسالی ۱۵ هزار هکتاری در میانکاله

استاندار دولت وفاق ملی در مازندران در این بازدید بر به‌کارگیری توان کارشناسان محیط‌زیست برای احیای تالاب تاکید کرد و افزود: در حال حاضر ۱۵ هزار هکتار پهنه آبی تالاب میانکاله رو به خشکی رفته که باید برای برون‌رفت آن با تکیه بر دانش متخصصان تلاش کرد.

ضرورت احیای تالاب میانکاله و پیشگیری از خطرات محیط‌زیستی آن سبب شد تا نخستین جلسه سال ۱۴۰۴ کارگروه استانی متناظر با ستاد ملی هماهنگی و مدیریت تالاب‌های کشور شنبه ۱۶ فروردین به ریاست استاندار در سالن شماره یک استانداری مازندران برگزار شود.

میانکاله کانون بالقوه ریزگردها

به گفته حسین‌علی ابراهیمی کارنامی، مدیرکل حفاظت محیط‌زیست، مازندران خاستگاه نخستین کنوانسیون بین‌المللی در حوزه حفاظت محیط‌زیست؛ خاصه تالاب‌ها است که تحت‌ عنوان کنوانسیون رامسر در جهان شناخته می‌شود.

ابرهیمی کارنامی با تاکید بر اهمیت این کنوانسیون، درباره مهم‌ترین مخاطرات تالاب‌های مازندران گفت: مخاطرات بسیاری در سال‌های اخیر تالاب‌های کشور را تهدید می‌کند که عاملی برای تشکیل ستاد ملی مدیریت و حفاظت تالاب‌های کشور شد. پس از تصویب قانون حفاظت تالاب‌ها در سال ۱۳۹۷ متناظر استانی آن نیز شکل گرفت که در حال حاضر جلسات آن برگزار و پیگیری می‌شود.

وی در این جلسه به دو تالاب ثبت‌شده مازندران در کنوانسیون رامسر اشاره کرد و درباره آن گفت: این دو تالاب شامل مجموعه تالاب میانکاله و خلیج گرگان و تالاب فریدونکنار است که در این میان، تالاب میانکاله با خشکی مواجه است.

به گفته متخصصان و براساس برآوردهای انجام‌شده، نزدیک به ۱۵ هزار از ۴۸ هزار هکتار تالاب میانکاله به‌ویژه در ضلع غربی خشک شده، خشک شدن اما تنها دامن تالاب را نگرفته و سواحل شمالی و جنوبی تالاب و خلیج گرگان نیز از آن متاثر هستند.

ابراهیمی کارنامی از مطالعات گسترده برای ارائه برنامه‌های احیای تالاب نیمه‌جان میانکاله خبر داد و افزود: یکی از مزایای تالاب ساحلی بودن و مجاورت آن با دریا بوده که دسترسی به راهکارهای احیای مجموعه را تسهیل و امکانپذیر ساخته‌است.

مدیرکل حفاظت محیط‌زیست مازندران پدیده تغییرات اقلیمی را یکی از دلایل مهم خشک شدن تالاب دانسته و درباره آن گفت: کشور ما نیز مانند تمام دنیا از این پدیده متاثر شده که متاسفانه پیامدهای آن در استان مازندران نیز مشهود است. نبود مدیریت درست منابع آب، برداشت گسترده از آب‌های زیرزمینی و سطحی در حوزه آبریز میانکاله، ورود انواع آلاینده‌ها، نبود طرح آمایش سرزمین، کشت‌های آب‌بر در حوزه آبخیز و آبریز تالاب میانکاله که سبب پیشگیری از ترکیب آب‌های شیرین و شور و درنتیجه عدم تشکیل فضای مناسب برای پرندگان تالاب می‌شود از عوامل اثرگذار در خشک شدن این تالاب به شمار می‌آیند.

به گفته ابراهیمی کارنامی بخش عمده آب شیرین تالاب میانکاله از رودخانه قره‌سو تامین می‌شد که امروز دبی و آب آن بسیار کاهش یافته و از کیفیت مناسب نیز برخوردار نیست.

وی با تاکید بر لزوم انجام اقدامات لازم برای مدیریت عوامل اثرگذار در افزایش خشکسالی تالاب، اظهار می‌کند: تعیین حد بستر و حریم تالاب و تعیین محدوده ذخیره‌گاه زیست‌کره میانکاله باید انجام شود. باوجود تحقق مطالعات در عمل کار زیادی اجرا نشد، با این‌حال در جلسه متناظر ملی در حال پیگیری آن هستیم.

حفاظت از محیط‌زیست گرچه وظیفه دستگاه‌های متولی است اما امروز به امری اجتماعی و بخشی از وظایف شهروندی تبدیل شده، ابراهیمی کارنامی دراین‌باره می‌گوید: دستگاه‌ها باید به تکالیف خود در این حوزه عمل کنند، اما در کنار آن به همراهی و کمک مردم نیز نیازمندیم. در صورت خشک شدن تالاب، میانکاله به کانون ریزگرد و یکی از کانون‌های خطرات زیستی بدل می‌شود که زیست مردم شرق مازندران و غرب گلستان و همچنین شیلات، گردشگری و کشاورزی منطقه را تحت تاثیر قرار می‌دهد. زمین‌خواری، تصرف عدوانی و مانند آن در کنار ریزگردها از مشکلات خشکسالی است.

مدیرکل حفاظت محیط‌زیست مازندران تاکید می‌کند: اقدامات لازم برای تالابی که همین الان با انتقال آب می‌توان آن را احیا کرد، هرچه زودتر انجام شود.

در جلسه‌ای که سال گذشته در ستاد ملی مدیریت تالاب‌ها برگزار شد، پروژه پمپاژ آب از ضلع غربی به‌عنوان یکی از راهبردهای احیای تالاب به تصویب رسید. اکنون مجموعه محیط‌زیست در حال بررسی محل پمپاژ آب به میانکاله است، استفاده از اسکله بندر یکی از گزینه‌هاست، این مسئول می‌گوید: انتقال آب شیرین از حوزه‌های هم‌جوار مانند نکارود و تجن در زمان‌های غیرزراعی نیز مطرح شده و در دست بررسی قرار دارد. وزارت نیرو درمجموع حدود ۴۸ میلیون مترمکعب آب برای انتقال مصوب کرده که منتظر آغاز عملیات اجرایی آن هستیم.

تعدد حلقه های مجاز و غیرمجاز چاه‌های مجاور تالاب نیز محل اختلاف و البته افزایش روند خشک شدن آن است، ابراهیمی کارنامی درباره تعداد حلقه‌های مجاز و غیرمجاز چاه‌های مجاور تالاب خاطرنشان کرد: اختلاف نظری بین مجموعه محیط‌زیست و سازمان آب منطقه‌ای در این زمینه وجود دارد، سازمان آب منطقه‌ای به ۵۸۰ حلقه چاه در بستر تالاب اشاره دارد اما در حوزه آبخیز تالاب نزدیک به ۵ هزار حلقه چاه با بهره‌برداری نزدیک به ۹۰ میلیون مترمکعب برداشت آب داریم.

مدیرکل حفاظت محیط‌زیست مازندران، می‌افزاید:  میانکاله می‌تواند به‌صورت بالقوه کانون ریزگردها باشد. چاه‌های مجاز هم برداشت غیرمجاز زیاد دارند و باید کنترل هوشمند و برداشت کنترل‌شده داشته باشند.

به گفته ابراهیمی کارنامی بخشی از مشکل اما در جای دیگری قابل‌جستجو است: عمده مشکل به مهار ۳۰ میلیون مترمکعب آب در آب‌بندان‌ها و مزارع پرورش ماهیان و آبزیان، کشت‌های آب‌بر و غرقابی و برخی دیگر عوامل که در پیشگیری از ورود آب شیرین به تالاب نقش دارند؛ برمی‌گردد. ورودی آب در حال حاضر به حداقل ممکن رسیده است.

 مدیرکل حفاظت محیط‌زیست یادآور شد: باید با تکیه بر خرد جمعی و تجربه‌های محلی مشکلات این حوزه را برطرف کنیم.

انتهای پیام