یوسف نیری در سخنرانی خود با عنوان «حافظ منادی آزادگی و مهرورزی» گفت: حافظ شیرازی از صداهای ماندگار و پر افتخار فرهنگ ایرانی است. یکی از رازهای این ماندگاری، گوهر آزادگی و مهرورزی در کلام اوست که با ادبیاتی فاخر عرضه شده است، و در بستر تاریخ و فرهنگ و اخلاق این سرزمین و فراتر از آن بسیار نقش‌آفرین بوده است.
وی افزود: از آنجا که آزادگی و عشق و زیبایی از دغدغه‌های اصلی اندیشمندان و شاعران است و میدانی برای هنرمندی ایشان محسوب می‌شود، کوشیده‌ایم که سیر فکری خواجه را با یکی از فیلسوفان معاصر یعنی ژان پل سارتر بسنجیم.
نیری ادامه داد: انتخاب سارتر از این‌روست که او نیز در نقد و تبیین آزادی نهایتاً به عالم ادبیات پناه می‌برد و کتاب «ادبیات چیست» حاصل این کوشش فلسفی است.
این استاد دانشگاه شیراز با بیان اینکه سیر فکری حافظ و سارتر همانندی‌هایی جالب توجه دارد، گفت: نقطه مشترک اندیشگانی این دو چهره برجسته ـ به رغم فاصله دور زمانی - در این است که هر دو از آزادی به آزادگی و از جهان عمل و تضادهای اجتماعی به عالم زبان و ادب می‌رسند و نیز هر دو نه تنها در اندیشه و سخن که در عمل می‌کوشند بندهایی که آزادگی ایشان را می‌بندد از وجود خود بگشایند و بدین‌سان به نوعی مسکوک عملی دست می‌یابند تا آنجا که اندیشه و نظر سارتر در باب آزادی به عارفان بزرگ ما همانند می‌شود.
وی بیان کرد: کوشش ذوقی و معرفتی حافظ در فضای عشق و آزادی و زیبایی که روابطی مجرد و درونی و هندسه‌ای عقلانی است می‌توان در نمایش هندسه حسی به صورت مثلث متساوی‌الاضلاعی دید که هر ضلع آن اخلاق عملی، ضلعی دیگر خوش‌باشی و بهره‌مندی از مواهب زندگانی و ضلع سوم آن حکمت و عرفان و سلوک عملی است. این سه مؤلفه در آمیخته و ناگسستنی، هویت حافظ را در قامت معمار بزرگ فرهنگ ایرانی به جلوه درآورده است.
حافظیه، زیرساخت هویت‌ساز برای شیراز است
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری فارس هم در سخنرانی خود با عنوان «خوانش نشانه‌های فرهنگی-ادبی در فضای حافظیه شیراز و بازتاب آن در الگوهای گردشگری و پایداری هویتی شهر» گفت: حافظیه در شیراز، فراتر از یک بنای تاریخی، یک «متن فرهنگی» غنی است که نشانه‌های ادبی، معماری و آیینی را در خود جای داده است.
بهزاد مریدی با بیان اینکه در پژوهش خود به دنبال تحلیل این نشانه‌ها و نقش آن‌ها در شکل‌دهی به الگوهای گردشگری و تقویت پایداری هویتی شهر هستیم، گفت: هدف این مطالعه، خوانش نشانه‌شناسانۀ فضای حافظیه به مثابه یک منظومۀ نمادین و تبیین ارتباط این نشانه‌ها با جذب گردشگر و استحکام هویت فرهنگی شهر شیراز است.
وی تصریح کرد: نشانه‌های حاضر در حافظیه (مانند آرامگاه، حوض نیلوفر، درختان سرو و نارنج، و آیین تفأل به دیوان) در یک نظام معنایی منسجم، مفاهیم عمیقی چون عشق، روحانیّت، ایرانیّت و ماندگاری را بازمی‌تابانند. این نظام نشانه‌ای، سبب جذب گردشگرانی شده است که در جست‌وجوی «تجربۀ اصیل فرهنگی» هستند و از الگوی «گردشگری نمادین» پیروی می‌کنند. این فرآیند، به طور مستقیم به پایداری هویتی شهر از طریق احیای حس مکان، تداوم خاطره جمعی و تقویت غرور محلی منجر می‌شود.
مریدی با بیان اینکه حافظیه با عملکرد خود به عنوان یک کارگاه فعال نشانه‌ای، نه تنها یک جاذبۀ گردشگری، بلکه یک زیرساخت هویت‌ساز برای شهر شیراز محسوب می‌شود، گفت: برنامه‌ریزی برای حفاظت و معرفی این نشانه‌ها، کلید تلفیق موفقیت‌آمیز گردشگری پایدار و پاسداری از هویت فرهنگی است.
میراث حافظ فقط در دیوان نیست
استادیار دانشگاه شیراز هم در سخنرانی خود با عنوان «حافظیه صحنه هم‌نوازی: روایتی از تجربه دیدارکنندگان» به بیان نتایج تحقیقات و مصاحبه‌های خود با گردشگران حافظیه پرداخت و گفت: تجربه گردشگری در حافظیه فراتر از بازدید صرف از یک مقبره است.
فاطمه شکاری تصریح کرد: این تجربه یک سمفونی کامل است که در آن دیدن زیبایی باغ، بوی بهار نارنج، حس صمیمیت با شاعر، تفکر در معانی زندگی و فال گرفتن با دیوان، همه به طور همزمان اجرا می‌شوند.
وی بیان کرد: اگر یکی از سازها خوب کوک نشده باشد، سمفونی آسیب می‌بیند. می‌خواهیم این سمفونی هر روز به زیباترین شکل در حافظیه نواخته شود.
شکاری با بیان اینکه میراث حافظ فقط در دیوان نیست، بلکه در روایت‌هایی است که مردم امروز با حضور در حافظیه می‌سازند، گفت: حافظیه تنها آرامگاه حافظ نیست؛ صحنه‌ای است که در آن ما حافظ را دوباره می‌سازیم و حافظ نیز ذهن و قلب ما را دوباره می‌سازد.
انتهای پیام
نظرات